از آنجا که تاکنون نثر شاعرانه ادب پارسی و خصوصا ادب صوفیه با عنوان " ش منثور" بویژه از سالهای 450 تا 650 ه .ق از طرف ادیبان و محققین ادبیات فارسی چنانکه شایسته است ، مورد نقد و بررسی و ارزیابی قرار نگرفته و یا احیانا از آن کمتر سخن بمیان آمده و خصوصیات و ویژگیهای آن، هم از جهت ساختار نحوی زبا فارسی و هم بلحاظ دستیابی به هویت زبانی "شعر منثور" در ادب پارسی، مورد توج و عنایت چندانی قرار نگرفته، ب...

تمثیل که شاخه­ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت­هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می­شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان  (دستان) می­گویند و مثل و افسانه در معنی وجاهت اشتراک دارند. ادبیات تعلیمی، نوشته­ها و آثاری است که برای خواننده و دریافت کننده ...

مقامه‌نویسی در نثر فارسی، اولین بار با مقامات قاضی حمیدالدّین ابوبکر محمّد بن عمر بن علی بلخی، از شاهکارهای متون نثر فارسی در قرن ششم، پدید آمد. این اثر از یک مقدمه، 23 مقامه و یک خاتمه تشکیل شده است. مقامه‌نویسی که متّکی بر ساختارِ روایت‌ و قصّه‌پردازی است، در زبان فارسی با تفاوت‌هایی از اسلوب نگارش مقامات عربیِ بدیع‌الزمان همدانی و ابوالقاسم حریری تقلید می‌نماید. این کتاب که به سبک نثرهای مصنوع فار...

با پیروزی انقلاب مشروطه، روزنامه نگاری از انحصار دربار خارج شد و شیوه متکلف آن در انزوا قرار گرفت. به این ترتیب هم زمان با خارج شدن زبان به عنوان ابزار قدرت از سلطه دربار، آزادی بیان نیز دوران کوتاه درخشش خود را آغاز کرد. ده خدا که از بزرگ ترین نویسندگان و ادبای عصر خود بشمار می رفت، در مبارزه سیاسی به ابزار زبان و قلم توسّل جست. او گونه های زبانی موجود در فضای جامعه را در نثر خود معرفی کرد و در...

تشبیه در قرن چهارم بسیار ساده بوده است و شاهنامه فردوسی بهترین تشبیهات زبان فارسی را داراست . به مرور زمان طرز بیان تحول یافته و پیچیده گویی رواج پیدا کرده است . نثر متکلفانه و مصنوع نشانه دانایی شده ‘ صنایع غلیظ از زبان عربی در شعر فارسی خود نمایی کرده است معما گونه بودن شعر نو دنباله همین تطور و تحول است . در نظم و نثر نو به قصد و خواست گوینده توجه نیست بلکه خواننده هر مفهوم و هرمعنی که بخواه...

زندان و سروده های مربوط به آن، بخش وسیعی از ادبیات عرب و فارسی را به خود اختصاص داده است. شاعران آزاده از گذشتۀ دور تا امروز در این زمینه معانی زیبا و مضامینی انسانی آفریده اند که مطالعه و بررسی آن خالی از لطف و فایده نیست. ابوفراس حمدانی، شاعر معروف قرن چهارم هجری از پیشگامان حبسیه سرایی در ادبیات عرب محسوب می شود که در طول اسارت خویش در قصایدی موسوم به «رومیات » مقولۀ زندان و متعلقات آن را به...

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه های درونی خود را آشکار می سازد از عمده ترین نوع شعر به شمار می رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال های میانی سدة سوم، یعنی از نخستین روزگار پیدایش شعر دری آغاز شد و قدیم ترین نمونۀ آنها را در ابیات بازمانده از حنظلة بادغیسی می یابیم، لیکن دورة کمال...

اقتصاد و تجارت خلیج فارس، ارتباط محکمی با راهها و مسیرهای پس‏کرانه‏ای دارد، ایران از طریق این خلیج فارس با 5 قاره جهان ارتباط پیدا می کند،پس منطقه از موقعیت استراتژیک ویژه ای بر خوردار است در قرن چهار تاشش ﻫ..ق راههای مواصلاتی نقش های گوناگونی ایفا می کردندعلاوه بر اینکه وسایل ارتباطی ملل مختلف بودند موجب تبادل فرهنگ وزبان هم می شدند ویا بهتر است بگوییم راهها از آنجاآغاز می شد،این منطقه علاوه ب...

ابوسعید ابوالخیر از عرفای بزرگ قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم هجری است که مانند برخی از دیگر عارفان و صوفیان، اثر مکتوبی از خود باقی نگذاشته است و آنچه از سخنان او که به ما رسیده است حاصل کوشش یاران و مریدان وفادار اوست که در جمع­آوری سخنان و احوال او  اهتمام ورزیده‏اند. رباعیات ابوسعید، بخش ارزشمندی از گنجینه ادب فارسی است و نمایانگر جزئی از تاریخ تحول زبان در قرن پنجم و ششم هجری است. در این جس...

پند و اندرز در زمره ادبیات تعلیمی قرار دارند و درآثار منظوم و منثور فارسی، به شکل حکایات و داستانها نیز، تجلّی یافته اند تا تاثیر بیشتری بر مخاطبان خود بگذارند.در این پژوهش با روش ساختاری، به بررسی شخصیّت ها و کارکردهای حکایات پند آمیزمتون منثور ادب فارسی تا پایان قرن ششم هجری پرداخته ایم.براساس این پژوهش؛نویسندگان برای انتقال مفهوم پند به مخاطبان خود گرایش به ساده نویسی دارند و از تیپ های متنوّع ...