جهانی شدن، امروزه با روند رو به رشد خود، چنان ابهامی بر سر روشنگری نقطه ی عزیمت تاریخی این همه دگرگشت و تحول آفریده که تا این لحظه تقریرِ مبدأیی دقیق از آن مقدور و میسور نگشته است. این مقاله بر آن است که جهانی شدن را به جای تفسیر از منظر یک نگرش خطی و تدریجی، با تکیه بر فلسفه تبارشناسی میشل فوکو و تأکید بر گسست و پیوست های مکرر در سیر غیرخطی تاریخ مورد بررسی و مداقه قرار دهد. در این راستا میزان ...

هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه های تاریخی در منطقه کاشان می باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از  سبک معماری این خانه ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه ای بررسی شود که تازگی دارد. در این پژوهش، از مطالعه میدانی مبتنی بر مشاهده مستقیم و تحلیل تاریخی خانه ها با استفاده از نظریه حاکمیت گفتمان با توجه به نظریات می...

این تحقیق به بررسی چکوتگی تقلا بر سر قدرت در دو نمایششنامه دیوید ممت- گلنگاری گلن راس و اولیانا- می پردازد. ممت همواره در نمایشنامه های خود آثار مخرب رویای آمریکایی را مورد بررسی قرار می دهد و برای روشن شدن ماهیت رقابتی جامعه آمریکا شخصیت های نمایش نامه هایش را در موقعیت هایی قرار می دهد که در آنها تنها هدف و تنها راه شخصیت هایش برای بقا پیشی گرفتن از یکدیگر حتی به قیمت تمامی ارزش های انسانی اس...

پرسش اصلی جستار حاضر این است که مساله سرقت ادبی یا دستبرد فکری چه نسبتی با کارکرد مؤلّف در گفتمان ادبیات دارد. کارکرد مؤلّف اصطلاحی است که فیلسوف فرانسوی، میشل فوکو (1926ـ1984 م.) در تحلیل مفهوم مؤلّف و شکل‌گیری آن در درون گفتمان مدرنیته به کار می‌برد. در این نوشتار، سرقت ادبی را با توجّه به کارکرد مؤلّف و همچنین با توسّل به این پیش‌فرض که گفتمانی که ادبیات نام دارد، متعلّق به دوره مدرن و شکل‌گرفته در...

نظریۀ سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنشها وجمله هامی پرداز...

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که ذهن پژوهش‌گران فوکو را درگیر کرده این است که آیا نظریات او دربارۀ قدرت موقعیتی برای اعمال آزادی و شورش فراهم می‌کند. هم‌چنین، در پی این سؤال یکی از معماهای پیشِ‌روی پژوهش‌گران این بوده است که مواضع او دربارۀ انقلاب ایران چگونه با مواضعی که دربارۀ آزادی و قدرت داشته است سازگاری می‌یابد. در این مقاله نقش آزادی و سوژگی در آثار فوکو را با تأکید بر انقلاب ایران بررسی خواهم ...

گفتمان «نوسنت‌گرا» در پی راهبردهای کلی ساختار قدرت و زمینه‌های اندیشگیِ روشنفکران در هنر معاصر ایران پدیدار شده است. پشتیبانی‌های فکری روشنفکران در ایجاد گفتمان «ضدغرب‌زدگی» و «بازگشت به اصل»، و همچنین حمایت‌های ساختار قدرت در ایجاد امکانِ پدیدار شدن آن، هنرمندان را در مسیرِ تمایزبخشی به هنر نوگرای ایران در برابر هنر مدرن غربی جهت‌دهی می‌کند. در چنین موقعیتی، هنرمندان هویت حرفه‌ای خود را در فضای گ...

تاریخ گرایان کهن، متن را در درجة اوّل اهمیّت قرار می‌دادند و تاریخ را در حکم پس‌زمینه می‌دانستند. آن‌ها بر آن بودند که تاریخ، بازتاب دقیقی از رخدادهای واقعی است و تاریخ نگاران بدون هیچ شائبة حُبّ و بغضی، وقایع را آن‌گونه‌که حادث شده است ترسیم می‌کنند، ولی تاریخ‌گرایان نوین، درست عکس آن می‌اندیشند و تصریح می‌کنند که کُلّ تاریخ واجد کیفّیتی ذهنی است؛ زیرا افرادی نوشته‌اند که جانبداری‌های شخصی‌شان در تفس...

کلید واژه قدرت در اندیشه میشل فوکو را می توان تابع نظریه » دانش ـ قدرت ـرژیم حقیقت « دانست . اندیشه پرسشگر وی از یک سو کار اندیشیدن را دشوار می کند و ازسوی دیگر لذت اندیشیدن را به محقق می چشاند . وی درتلاش است تا انسان ها را به قلمرونااندیشیده ها ببرد . از راه اندیشیدن به نا اندیشیده ها، چیزهایی کشف می شود که در حالتطبیعی صامت هستند . لذا باید اندیشه های او را مخالف همه چیزهایی دانست کهجهان شمو...

در پاسخ به پرسش از ماهیت دولت مدرن در ایران معاصر، پژوهش پیشرو بر آن است که از منظر رهیافت فوکویی و دستگاه مفهومی برآمده از آن به مسئله دولت در ایران معاصر نزدیک شده و از این مسیر به کنکاش در آن بپردازد. میشل فوکو در دوره فکری متاخر خود، حوزه­ی جدید از تحقیق در باب دولت را می‌گشاید که اساس آن تاکید بر عقلانیت‌های سازنده دولت است. محور تحلیل‌های فوکو در باب دولت به «مسئله­ی عقلانیتی» مربوط می‌شو...