نوع برخورد و عکس‌العمل اندیشمندان عرب در برابر روشنگری و مدرنیته، تعیین‌کننده دستگاه نواندیشی آنان است. رویکرد اقبالی برخی از این اندیشمندان به اندیشه روشنگری و روشنفکری غربی، با گرایش به  ارزش‌های  مدنی و ویژگی‌های فکری و فلسفی تمدن اروپایی آغاز شد. سپس این رویکرد با گرایش به مطالعات جدید علوم انسانی مانند ساختارگرایی، زبانشناسی، هرمنوتیک، معناشناسی و انسان‌شناسی، توسط گروهی از روشنفکران برجست...

اهمیت این نقد به لحاظ موضوع تعلیم و تربیت در نهج‌البلاغه و گنجانده شدن آن در واحدهای درسی دورة کارشناسی ارشد و دکتری فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی است. هدف نقد پژوهشی این اثر شناسایی نقاط قوت و ضعف آن به منزلة کتاب دانشگاهی و اصلاح موارد پیش‌نهادی و کامل‌تر شدن آن برای استفاده در دوره‌های آموزشی و پژوهشی تحصیلات تکمیلی است. روش نقد استنادی ـ تحلیلی بر اساس الگوی پیش‌نهادی نقد شورای بررسی متون و کت...

توسعه‌نیافتگی، مسئله اصلی جوامع درحال‌توسعه ازجمله ایران است. این مسئله پس از انقلاب اسلامی همواره دغدغه اندیشمندان و سیاست‌گذاران بوده که در دوره‌های مختلف، موجد طرح گفتمان‌های چندگانه‌ای شده و نسبت‌های متفاوتی را با برنامه‌ریزی توسعه برقرار کرده است. به‌منظور بررسی موانع برنامه‌ریزی توسعه، دورهٔ زمانیِ بعد از انقلاب اسلامی تا سال 1392 براساس روش تحلیل موقعیتی (منطق موقعیت)، موردمطالعه قرارگرفته...

رهیافت های گوناگونی در حوزة روش‏شناسی علوم انسانی ارائه شده است. رهیافت های تجربه گرایی، طبیعت‏گرایی، رفتارگرایی، تفسیری، ساختارگرایی و پساساختارگرای، گفتمانی، انتقادی، پست مدرنی و فمینیستی در غرب ادبیات غنی دارد. این رهیافت ها، در اغلب کتاب های روش‏شناسی مطرح و در قالب ارکان سه‏گانة هستی‏شناسی، معرفت‏شناسی و روش‏شناسی، محتوای آنها عرضه می شود. با توجه به اهمیت و ضرورت بومی‏سازی علوم انسانی، در...

مقاله حاضر خلاصه تحقیقی است که به سفارش معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی انجام شده است. هدف تحقیق، بررسی عملکرد موسسات تحقیقاتی علوم انسانی در سالهای 71 و 72 و 73 می باشد. علت انتخاب موضوع گله مندی اغلب دست اندرکاران و صاحب نظران کشور از روند پژوهش در جامعه بویژه در زمینه پژوهش های علوم انسانی بوده است که علیرغم وجود 32 موسسه تحقیقاتی علوم انسانی که قدمت برخی به نیم قرن می رسد مشکلات بسیاری ...

مباحثی مانند هویت و هویت ملی در دهه های اخیر در سطح جهان به موضوعات مهم و پر مباحثه علوم انسانی و اجتماعی و به ویژه حوزه جامعه شناسی سیاسی تبدیل شده است. این موضوعات در کشورهایی مانند ایران با سابقه تمدنی چندین هزار ساله از نمود بیشتری برخوردار می باشد. به دلیل اهمیت موضوع، مقاله حاضر، به بررسی و نقد یکی از شاخص ترین و جدیدترین آثار، از یکی از مشهورترین پژوهشگرانی که در ایران در حوزه هویت و هوی...

پس از آنکه دانش ادبیّات تطبیقی، چالش­ها و محدودیّت­های خاص مطالعات تاریخی - فرهنگی و جریان اثبات گرایی تأثیر و تأثّر مکتب فرانسه را پشت سر گذراند، مطالعات میان رشته­ای از سوی رماک و ولک به عنوان قلمروی نوین در این حوزه مطرح گردید. این عرصه­ی پژوهشی تازه، پایانی بر تک گویی، انزوا و تجزیه­ گرایی علوم انسانی، بویژه ادبیّات، در پیوند با دیگر هنرها و دانش­های بشری (موسیقی، نقاشی، عکاسی، سینما، فلسفه، سی...

اخلاق پژوهشی در تعریف شامل اصول و قواعد اخلاقی اساسی و زیر بنایی برای انواعی از موضوعات از جمله پژوهش های علمی است.(1)  اخلاق پژوهشی در برگیرنده کلیه مراحل پژوهش از طراحی، اجرای آزمایشهای حیوانی و انسانی، سرقت ادبی، سوء رفتار علمی و جعل اطلاعات می­باشد.(2) بیانیه هلیسنکی درسال 1974 یک توافق نامه قدیمی است که به لزوم رعایت اخلاق پژوهشی تاکید دارد زیرا جامعه مطمئن است که نتایج تحقیقات منعکس کنند...

  یکی از مسائل مهم و اصلی در علوم انسانی، روش‌شناسی آن است. عوامل و متغیرهای مختلفی در روش‌شناسی نقش دارند که از جمله آن، موضوع علوم انسانی و نوع تلقی از آن است. موضوع علوم انسانی در یک معنای کلی، انسان و جامعه و در معنای دقیق‌تر عبارت است از کنش‌ انسانی. نوع تلقی از انسان و کنش‌های وی در مکاتب علمی- نظیر پارادایم‌های سه‌گانه در علوم انسانی- متفاوت بوده و بر اساس آن، به روش‌شناسی متفاوتی نائل ...