چکیده حروف مقطعه، در ابتدای بعضی سوره­های قرآن به صورت حروف گسسته­ای آمده که کلمه­ خاصی را تشکیل نداده و ظاهرا معنایی ندارند. به همین دلیل مفسران و اسلام شناسان نظرات و گمانه زنی­هایی را در مورد معنا و مدلول  آن داشته­اند که بعضا سست و غیر منطقی است. از آنجایی که بعضی مستشرقان کوشیده­اند منبع قرآن را غیر وحیانی و ساخته­ بشر معرفی نمایند، نظراتی را مطرح کرده­اند که باعث شبهه افکنی­هایی پیرامون و...

چکیده خیّام نیشابوری و ایلیا ابوماضی هر دو شاعری اندیشمند هستند که با وجود این که در دو عصر کاملاً متمایز از هم زندگی کرده اند، اما شرایط عصرهایی که در آن زندگی کرده اند خیلی به هم شبیه بوده؛ جنگ هایی که در عصرهای دو شاعر روی داده، هرج و مرج های اجتماعی، سیاسی و سفرهایی که دو شاعر داشته اند در شکل گیری اندیشه هر دو شاعر نقشی بسزا داشته است. از آنجا که هر دو شاعر بعد از درنگ و تأمل زیاد در مقابل...

زمخشری دانشمند بزرگ وبرجسته ای است که در علوم مختلف از قبیل تفسیر، فقه، بلاغت، صرف ونحو، وادبیات تبحر ویژه ای یافته است. وتفسیر کشاف او به خاطر برخورداری از زیبایی بیان وعلومی چون بلاغت، ادبیات، وبویژه علم نحو، تفسیر بی نظیری است. او در خلال تفسیر معنوی وبلاغی آیات به مطالب اعرابی ونحوی مفید وارزنده ای اشاره کرده است، بدون اینکه برای آنها جایگاه خاصی را تعیین کند. و از آنجا که این مطالب اعرابی...

ابن عقده شخصیتی حدیثی و رجالی از علمای زیدی مذهب قرن سوم و چهارم هجری در کوفه است که نقش برجسته ای در انتقال میراث حدیثی مکتوب فریقین بخصوص امامیه داشته است. کتاب «من روی عن جعفر بن محمد (علیهما السلام)» که به نام «الرجال» معروف است، و کتاب «التاریخ» که اسامی همه راویان حدیث امامیه و اهل سنت را در آن گنجانده است، از جمله آثار رجالی وی هستند. این پژوهش با جمع آوری اقوال رجالی وی از منابع گوناگون...

تمثیل نوعی روایت منثور یا منظوم است که نویسنده در آن عوامل، وقایع و گاهی نیز محیط آن را ابداع می کند تا در سطح ظاهری یا اولیه روایت، معنایی منسجم ایجاد کنند و در همان حال، دالِ بر نظام معنایی ثانویه مرتبط باشند. تمثیل شگردی روایی است که در هر فرم یا گونه ادبی می‌توان از آن استفاده کرد. یکى از روش‌هاى انتقال مفاهیم در قرآن نیز قصّه‌گویى است. داستان‌هاى قرآن در عین واقعى بودن، از نوع قصّه‌هاى تمثیلى...

فضل‌الرحمان (د 1988) را مى‌توان یکى از اصیل‌ترین و تأثیرگذارترین نواندیشان دینى مسلمان در قرن بیستم دانست. سنگ ‌بناى اندیشه اصلاح‌گرایانه فضل‌الرحمان رویکرد نوگرایانه او به قرآن است و تاریخ در قرآن‌شناسى او جایگاهى ویژه دارد. رویکرد تاریخى فضل‌الرحمان به قرآن هم در دریافت او از ماهیت وحى قرآنى، هم در نگرش او به فرایند فهم و تفسیر قرآن، و هم در نگاه او به روش‌شناسى مطالعه قرآن بازتاب یافته است. ...

در طول تاریخ شخصیت های بزرگ و انسان ساز همواره از سوی مخالفان کینه توز در معرض اتهامات و نسبت های ناروا قرار داشته اند و به حضرت رسول(ص) که برگزیده ی خلق عالم است از همان صدر اسلام اتهامات زیادی نسبت داده شد و این موضوع در دوره ی معاصر توسط مستشرقان شدت بیشتری گرفت. مهم ترین نسبت هایی که مستشرقان درباره ی زندگی و شخصیت حضرت رسول(ص) مطرح نمودند عبارت اند از: شاعری، کهانت، بیماری صرع، جنون، ساحری...

در مقاله حاضر تلاش م ىشود انواع تأثیرپذیرى از آیات قرآنى در دیوان شاعر برجسته ایرانى، صائب تبریزى، بررسى شود. در این راستا، ابتدا ابیاتى از دیوان شاعر که متحلّى به آیه اى از قرآن است استخراج و آنگاه آیه موردنظر، همراه با توضیحات لازم، ذکر می شود. بدیهى است این اقدام زمانى که با توضیحات وافى درباره بیت یا ابیات برگزیده همراه شود، علاوه بر اینکه خواننده را در درک بهتر مفهوم موردنظر شاعر یارى م ىده...

در بین آموزه های اسلام که مجموعه ای از اصول و فروع است یکی از آنها جهاد الهی است، جهاد و پاسداری از ارزشهای والای دینی و کرامتهای انسانی همواره با پرسش درون دینی و نسبتهای برون دینی نظیر اینکه اسلام دین خشونت، جنگ و خونریزی است همراه بوده است، پرسش از اینکه آیا جهاد توصیه شده در متون دینی همواره و در همه شرایط شامل جهاد ابتدایی و دفاعی است یا تنها جهاد دفاعی را شامل می شود، پرسش یاد شده از سوی ...

دانشمند برجستة ایرانى، فیض کاشانى که از نوابغ علمى عصر خویش به شمار مى رفت، نه تنها در علوم عقلى و نقلى از تبحّر و تضلّعى خاص برخوردار بود، بلکه در حوزة ادب و عرفان دستى توانا داشت و به موازات آثار علمى گرانقدرش، دیوان شعرى از خود به یادگار نهاد که مضامین بکر حکمى، عرفانى و توحیدىِ مبتنى بر دو اصل متین قرآن و حدیث به وفور در آن یافت م ىشود. هدف از نگارش و تدوین این مقاله، بررسى میزان تأثیر امثال ق...