هجرت در تاریخ‌اسلام جایگاه و اهمیّت ویژه‌ای دارد و در آیات متعدّدی از قرآن‌کریم به‌عنوان روشی برای توسعه و گسترش اسلام و خارج‌شدن از سلطه‌ی ظالمان و مستکبران مطرح شده است. پیامبر خدا(ص) نیز آنگاه که آزار و فشار مشرکان در مکّه به‌اوج خود رسید، از این روش استفاده کرد و با بهره‌گیری از هجرت به‌عنوان یک تاکتیک، دامنه‌ی فعالیّت و مبارزه‌ی خود را گسترش داد و به‌مدینه کشاند، بااینکه دعوت از قریشیان حدود س...

از سده‌های نخست قمری، در جهان اسلام، دیدگاه‌های مختلفی درباره تفسیر برخی از آیات و روایات نبوی پدید آمد که بعدها صفات مذکور در آنها به صفات خبری شهرت یافتند. صفاتی که در متون دینی به خدا انتساب یافته‌اند،‌ اما از نظر عقلی انتساب آنها به معنای ظاهری به او محال می‌نماید. چگونگی انتساب این صفات به خدا دیدگاه‌های تشبیه‌گرایی، تأویل‌گرایی و تفویض‌گرایی را پدید آورده است. سلفیان در تحلیل این صفات از ...

چکیده مسأله ی مرجعیّت علمی، از مسائل دراز دامن میان مسلمانان – به ویژه مسلمانان أهل سنّت – پس از رسول خدا? بوده؛ به گونه ای که ذهن بسیاری از مفسّران، محدّثان، متکلّمان و مورّخان را به خود معطوف داشته است. مراد از «أهل بیت» - در این رساله- عبارت است از خاندان رسول خدا?، یعنی امام علی، فاطمه ی زهرا، امام حسن، امام حسین و نُه فرزند معصومش?. این دیدگاه دارای پشتوانه ی قرآنی و روایی است. مراد از «مرجعیّت ...

قرآن کریم، برترین و آخرین پیام خدا و ارزشمندترین گوهر گرانبهایی است که با بلیغ‌ترین آداب سخن، مفاهیم و معارف الهی را در اختیار ما قرار می‌دهد. در آیات قرآن، آن چنان ارتباط و تناسبی وجود دارد که تألیف کلام همچون ساختمان محکمی درآمده و زیبایی یک پیکره و یک تابلوی بسیار ممتاز و بی‌نظیری را به خود گرفته استکه در تناسب آیات، ضروری است. باید پذیرفت که در بین یک مجموعه‌ آیات که در موضوع واحدی وارد شده...

این پژوهش، با رویکردی قرآنی به وصف و شناسایی ابرار می پردازد و ویژگی های آنان را بر اساس کتاب خدا بیان می کند. نویسنده می کوشد با مراجعه به آیات و روایات، مقام و جایگاه والای ابرار و مصادیق آن را مشخّص کرده و اهل بیت پیامبر اسلام ( را بنا بر ادلّه ای فراوان به عنوان شاخص ترین مصداق ابرار در قرآن معرّفی نماید. وی در چهار فصل به تفسیر و شرح اجمالی سوره دهر یا انسان می پردازد که در آن به تفصیل از اوص...

در آیات قرآن کریم، دو رویکرد نسبت به زنان پیامبر اسلام( مشاهده می شود، گاهی ستایش شده و زمانی مورد نکوهش قرار گرفته اند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای به بررسی این مسأله از دیدگاه فریقین پرداخته است. قرآن کریم، با صراحت همسران پیامبر اسلام( را مادران مومنین نامیده است، و این احترام شامل تمام همسران آن حضرت می گردد اگرچه در زمان حیات ایشان از دنیا رفته باشند. قرآن همنشینی با پیامبر را سبب ارتقای...

شب قدر در فرهنگ قرآن کریم و روایات از جایگاه عظیمی برخوردار است. اهمیت این شب تا حدی است که نه‌تنها آیات مختلفی از سور قرآن کریم در مورد خصوصیات این شب نازل شده، بلکه سوره­ای مستقل‌ با تمام آیاتش‌ به این شب اختصاص یافته است. خداوند در این شب دانش‌هایی را بر حجت­های الهی و به طور خاص به اهل بیت : عطا می­کند. قسمی از دانش­هایی که در شب قدر نازل می­شود مربوط به قرآن کریم است و تنها به اهل‌بیت : اخ...

قرآن مجید به تثلیث مسیحی اشاره و آن را رد کرده است؛ اما آیا تثلیث مسیحیت رایج را رد می­کند یا تثلیثی خاص را که در حجاز در زمان ظهور اسلام رایج بوده است؟ برخی از نویسندگان مسیحی می­گویند که تثلیث مردود قرآن با تثلیث رایج مسیحی دو تفاوت دارد؛ یکی اینکه «سه خدایی» است و نه «یک ذات و سه شخص» و دوم اینکه افراد آن عبارتند از «خدا، مسیح و مریم» و نه «پدر، پسر و روح­القدس». این نویسندگان آیاتی از قرآن ...

از روش های نوین در تحقیق و پژوهش در قرآن، معناشناسی واژه های قرآنی است. در این نگرش، پس از انتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدان های معناشناختی هر واژه به همراه ارتباط نظاممند  میان آنها بررسی شده تا برخی از لایه های معنایی آیات ظاهر می شود.    در این جستار با استفاده از روش یاد شده، شماری از واژه های کلیدی اخلاق سیئه را در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات ارزیابی می کنیم و پس از تبیین هسته معنایی هر ...

واژۀ «محبت» یکی از کلیدی­ترین واژه­های اخلاقی قرآن کریم است. در این مقاله کوشش شده است لایه­های معنایی محبت با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس کارکرد انواع سیاق مشخص شود و به این پرسش پاسخ داده شود که حوزۀ مفهوم محبت در قرآن چیست و شناخت لایه­های معنایی چگونه در تبیین مفهوم محبت کمک می‌کند. این پژوهش با روش تحلیل محتوای آیات قرآن و قرینه­های لفظی و حالی موجود در آیه (سیاق و روابط هم‌نشی...