ادبیات تعلیمی و به‌ویژه اندرزگویی در ادب فارسی پیشینه‌ای به دیرینگی تاریخ دارد. این ادبیات، نخست شفاهی و نانوشته بود و بعدها در دورة نویسندگی به رشتۀ تحریر درآمد. ادبیات اندرزی به معنای ویژة آن در عصر ساسانی رواج یافت و از دو سرچشمة سنت‌های شفاهی و منابع نوشتاری به ادبیات فارسی دری وارد شد. مینوی خرد یکی از آثار دورة میانه از زبان‌های ایرانی و متعلق به دورۀ ساسانی است که در این پژوهش د...

خاموشی زبان و ضمیر در سلوک عرفانی جایگاهی بنیادی دارد و سرّ تأکید فراوان عارفان بر لب فرو بستن و نفی خواطر، در تأثیر عمیق این دو در پیمودن موفقیت‌آمیز مسیر سلوک عرفانی نهفته است. در این نوشتار، کوشش ما معطوف به یافتن پاسخی برای این پرسش بنیادی است که «چرا عارفان به‌رغم تأکید بر ضرورت خاموشی، غالباً پرسخن بوده‌اند؟» البته ناگفته پیداست که همه عارفان مشمول چنین حکمی نیستند اما چهره‌های شاخص عرفان ...

ادب غنایی، یکی از مؤثرترین و پرمخاطب‌ترین انواع ادبی در زبان فارسی است. قدمت وگستردگی آن به گونه‌ای است که شاید نتوان هیچ متن ادبی را یافت که به نوعی با ادبیات غنایی آمیخته نباشد. پژوهش حاضر، بر آن است به این پرسش پاسخ بدهد که آیا ادب غنایی ریشه در ادبیات پیش از اسلام دارد؟ واگر چنین است، میزان و نوع بهره‌گیری متون غنایی از ادبیات پیش از اسلام چگونه و به چه میزان بوده است؟ برای دست یابی به پاسخ...

موضوع این پایان نامه بررسی ادبیات کودک در ادبیات معاصر عربی است اما به عنوان تحقیق در پیشینه ی این موضوع در ادبیات و فرهنگ قدیم عربی، می توان به وجود ادبیات کودک شفاهی در عصر جاهلی و دوره ی بعد از اسلام که شامل انواع لالایی ها، ترانه های ترقیص، متل ها و... می باشد، اشاره کرد. در دوره ی معاصر یعنی از اواخر قرن 19م. به بعد، ادبیات کودک به تقلید از اروپاییان وارد ادبیات عربی شد. این ورود در مصر ب...

ادب محلّی منطقۀ بویراحمد، یکی از غنی ترین گنجینه های فرهنگ مردمی فرهنگ ایران است. ترانه­های پژوهش حاضر از لابه لای سروده­های محلّی مکتوب و شفاهی استخراج شده است. ترانه­ها و سروده­های بویراحمدی نشان حضور پررنگ زنان در در مراسم و اعیاد و اجرای بخش اعظم مراسم توسط ایشان بوده­است. زنان خود آفرینندۀ بخش اعظمی از ترانه های لری بویراحمدی بوده اند. زن در این ترانه ها، دارای چهره ای ارزشمند و صاحب منزلت ا...

هدف از این پژوهش بررسی رمان لالایی برای دختر مرده اثر حمیدرضا شاه‌آبادی از نظر گفت-وگومندی و چندصدایی، با توجه به نظریه‌ی رمان میخاییل بختین است. پژوهشگر کوشیده است با تحلیل محتوا به شیوه‌ی تأملی و در پیش‌گرفتن رویکردی توصیفی-تفسیری، شیوه‌‌ها و عناصری که این اثر را گفتگومند و چندصدا می‌سازد بیابد. بختین رمان را گونه‌ای ادبی با ویژگی چندصدایی، متوجه دگربودگی و نقطه‌ی مقابل قطعیت‌پذیری می‌داند. ا...

در چند سالل گذشته، در برخی از نوشته هایم ( 9 و 10) به این نکته اشاره کردم که طبقه بندی سبک های شعر و نظم فارسی برحسب مناطق جغرافیایی و طرح سبک هایی نظیر ترکستانی، خراسانی، عراقی و نیز هندی تا چه اندازه نارساست و از این طریق نمی توان به توجیهی برای چگونگی تحول و پیدایش سیک های ادبی دست یافت. شاید در این میان، یکی از عمده ترین مشکلات سبک شناسان، دستیابی به دلیل یا دلایل توجیهی برای پیدایش سبکی با...

ادبیات ایینه تمام نمای زندگی و فرهنگ یک ملت است و میراث ادبیات داستانی با توجه به قدمت و گستردگیش از مهمترین بخشهای آن به شمار می رود. ترکمن ها دارای گنجینه ای بسیار غنی و زیبا از داستانهای عاشقانه شفاهی و نیز مکتوب هستند. این آثار از زندگی عامه مردم الهام گرفته شده و نمایانگر احساسات و عواطف والای انسانی است. با گردآوری و ثبت داستانها و روایات، ترجمه متن و مطالعه علمی آنها، می توان گامهای موثر...

توپچی باشی منسوب به خاندان توپچو باشوف های گنجه است که در تفلیس تحصیل کرده و با زبان های فارسی، عربی، روسی، ترکی، گرجی، و ارمنی آشنا شده است. وی برای مدتی رئیس شعبه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پترزبورگ بوده و در تربیت نسلی از ایران شناسان مهم روسیه تأثیر شگرف داشته است. آشنایی وی با خوجکو و از طریق وی ملاقات با میسکه ویچ شاعر لهستانی موجب شد تا نخستین ترجمه منظوم از اشعار میسکه ویچ به زبانی فار...

شعر طنز یکی از گونه های ادبی است که بیشتر، از انقلاب مشروطه به این طرف در زبان و ادبیات معاصر فارسی جا باز کرده و توانسته است حضور خود را فارغ از دیگر انواع شوخ طبعی مانند هزل و هجو و فکاهه در بین مخاطبان خود تثبیت نماید. با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن57 و شادی زاید الوصف مردم از آن پیروزی عظیم، احساس نشاط و سرزندگی در جامعه پیدا شد و به همین لحاظ فعالان عرصه ی فرهنگ و ادب به انتشار نشریات متع...