ادیبان و صاحب نظران را اعتقاد بر این است که ابوالعتاهیه (213 یا 209ـ30) خداوندگار و قافله سالار شعر زهد عربی است و اشعار زاهدانه ی او بر پیشانی شعر زهد عربی قرار دارد. ابداع و نوآوری او در اشعار زاهدانه، موجب تفاسیر مختلفی از سوی محققان شده است؛ چندان که گروهی، او را متأثر از حسن بصری، برخی او را وام دار اندیشه های مانوی و بودائی دانسته و عده ای از صاحب نظران نیز ریشه ی زهدیات او را در فرهنگ ای...

پس از حاکمیت اسلام، مانویان مانند سایر ادیان دیگر در ایران به مدت چندین قرن از آزادی نسبی برخوردار شدند که در تعامل با حاکمان جدید بودند، و بدون تردید حاکمیّت جدید، از تجربه های مختلف سرزمین های جدید بویژه ایران بهره می برد. در همین هنگام بود که ایرانیان هنر خود را در خدمت مسلمانان قرار دادند. به مرور و با گسترش اسلام، سنت و فن تزیین و تذهیب کتابت قرآن کریم به تأثیر از هنر گذشته ایرانیان، قرار گ...

شبه‌جزیرة بوشهر در دوره‌های مختلف تاریخی از طریق بندرهایی چون لیان، ریشهر و بوشهر ارتباطات دریایی را در میانة ساحل شمالی خلیج‌فارس تسهیل کرده است؛ اما به نظر می‌رسد در فاصلة سده‌های ششم ﻫ.ق تا هشتم ﻫ.ق این نقش به بندری تازه به نام خورشیف واقع در دماغة شیف منتقل شده است. پژوهش حاضر به بررسی پیدایش، کارکردها و زوال این بندر پرداخته است. این بررسی نشان می‌دهد که بندر خورشیف در سدة ششم ﻫ.ق در نتیجة...

«سخن­گویی» صفتی است که فردوسی در شاهنامه (به­جز مواردی که آن را درباره­ی انسانِ زیاده­گو به­­کار می­برد) به کسانی ناشناخته می­دهد و آن را با ویژگی­های نیکِ دیگر چون بیدارمغز، بینادل، روشن­دل و ... همراه می­کند. تصویری که فردوسی از سخن­گوی­مردِ شاهنامه ارائه می­دهد، تصویری است از انسانی ناشناخته؛ امّا کامل. وجود مردی مینوگوهر و ناشناخته در ادبیاتِ مانوی­زروانی پیشینه دارد. می­توان بر آن شد که بارِ معن...

  داستان دو مار متنی به زبان سغدی است که تمثیلی دربارۀ باورهای مانوی را نقل می­کند. این متن به علّت داشتن ساختار زبانی سالم­ در میان متون سغدی مانوی، برای بررسی رده­شناختیِ آرایش سازه مناسب تشخیص داده ­شد. رده­شناسیِ آرایش سازه­ها، زبان­ها را بر مبنای ترتیب و نحوۀ قرارگرفتن سازه­ها کنار هم در جمله بررسی، مطالعه و دسته­بندی می­کند. چارچوب نظری برگزیده برای تحلیل آرایش سازه­ها این متن، نظری...

در میان متن­های مانویِ به­دست­آمده از تورفان، متن­هایی آسیب­دیده­ هست که از آن جز چند واژه به­جا نمانده است. بدیهی است که آسیب­دیدگی متن­ها ما را از دریافتِ محتوای آنها بازمی­دارد، امّا می­توان با دقّت در واژه­های به­جا مانده و دریافتِ کارکـردِ آنها در متن­های دیگر و سنجش آنها با هم، به مفهومِ احتمالی متن پی­بُرد. در این پژوهش، یکی از متن­های آسیب­دیده با کد رده­بندی 4970 در موزۀ هنر آسیایی آلمان، بررس...

پس از حاکمیت اسلام، مانویان مانند سایر ادیان دیگر در ایران به مدت چندین قرن از آزادی نسبی برخوردار شدند که در تعامل با حاکمان جدید بودند، و بدون تردید حاکمیّت جدید، از تجربه های مختلف سرزمین های جدید بویژه ایران بهره می برد. در همین هنگام بود که ایرانیان هنر خود را در خدمت مسلمانان قرار دادند. به مرور و با گسترش اسلام، سنت و فن تزیین و تذهیب کتابت قرآن کریم به تأثیر از هنر گذشته ایرانیان، قرار گ...

در میان متن­های مانویِ به­دست­آمده از تورفان، متن­هایی آسیب­دیده­ هست که از آن جز چند واژه به­جا نمانده است. بدیهی است که آسیب­دیدگی متن­ها ما را از دریافتِ محتوای آنها بازمی­دارد، امّا می­توان با دقّت در واژه­های به­جا مانده و دریافتِ کارکـرد آنها در متن­های دیگر و سنجش آنها با هم، به مفهومِ احتمالی متن پی­بُرد. در این پژوهش، یکی از متن­های آسیب­دیده با کد رده­بندی 4970 در موزۀ هنر آسیایی آلمان، بررس...