به کاربردهای متفاوت یک فعل یا ساخت واحد از حیث ظرفیت آن فعل یا ساخت، تناوب اطلاق می­شود. تناوب­ها به سه شکل واژگانی و صرفی و نحوی در زبان­ها ظاهر می­شوند (comrie 1992). کاربرد ناگذرای فعل «شکستن» (مانند: مداد شکست) در مقابل کابرد گذرای آن (مانند: علی مداد را شکست) مثالی از یک تناوب واژگانی است؛ کاربرد فعل غیرسببی (علی غذا را خورد) در مقابل ساخت سببی آن (من غذا را به علی خوراندم) مثالی از یک تنا...

چکیده نقش نماهای کلامی یکی از عناصر مهم کلامی هستند که بر رابطه بین دو گزاره دلالت می کنند بدون اینکه ، این معنی به صراحت بیان شود. بدین ترتیب که ما به طور تلویحی متوجه رابطه بین دو گزار از طریق تاثیر بافتی آنها در کلام می شویم ، هر چند این عناصر در ابتدای امر، بیهوده به نظر می رسند ، ولی همین اجزای کوچک گفتمانی، نقش مهمی در تفسیر و خوانش پاره گفتار دارند ،در نتیجه حذف آن از پاره گفتار و یا ...

هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حروف اضافه ی مکانی روی، از، در، به و تا از منظر معنی شناسی شناختی بود. در همین راستا رویکرد چندمعنایی قاعده مند تایلر و ایوانز (2003) برای تحلیل داده ها برگزیده شد و ابزار به کارگرفته شده، ابزار معنی شناسی شناختی بودند؛ مانند ابزارهای طرح واره های تصویری، چیرگی معنایی و شبکه ی معنایی. درجهت نیل به این هدف داده ها از متون فارسی و مکالمات روزمره ی فارسی استخراج و ...

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی انواع حالت های دستوری در وفسی، از زبان های ایرانی شمال غربی، و بررسی شیوه های حالت نمایی آن هاست. در این باره، چهارده حالت دستوری در وفسی قابل شناسایی است که از طریق راهبرد های گوناگون زبانی به شرح زیر نشان گذاری می شوند: 1. استفاده از تک واژ به صورت پسوند؛ 2. استفاده از حروف اضافه؛ 3. استفاده از واژه بست ها (حروف اضافة وابسته از لحاظ آوایی)؛ 4. استفاده از ترتیب واژگا...

شعور حرف زدن، شعور حرف شنیدن   حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   یکی از حقوق شهروندان در نظام اسلامی، حق اظهارنظر در برابر حاکمان است. این حق اختصاص به مطرح کردن مسائل شخصی ندارد و آنان می‌توانند نظرات خود را درباره همه مسائل جامعه، به عالیترین مقامات ارائه کنند. از اینرو در منابع اسلامی، از وجود «حجاب» و مانع بین حاکمان ...

در چارچوب نظری فراگفتمانِ (metadiscourse) هایلند (2005) الگویی برای تحلیل تعامل میان نویسندۀ متن و مخاطب آن ارائه شده است. مطابق با این الگو، نویسنده از ابزارهای مختلف فراگفتمانی نظیر نگرش نماهای (attitude markers) مثبت و منفی (صفاتی نظیر شیوا، ضعیف)، تردیدنماها (hedges) (کلماتی مانند شاید)، و یقین نماها (boosters) (قیدهایی مانند حتماً) برای بیان ارزش های یک پدیده یا میزان تردید یا قطعیت خود در خ...

توصیف دقیق و درست از ساختارهای دستوری از اهمیت بسیار برخوردار است. تحلیل رده شناختی از یک ساخت، نشان می دهد که زبان مورد مطالعه دارای چه ویژگی هایی از لحاظ دارا بودن آن ساخت خاص، در مقایسه با سایر زبانهاست. پژوهش حاضر که نگاهی رده شناختی به نحو زبان فارسی باستان در کتیبه بیستون دارد، این امکان را فراهم می آورد تا بتوان به ویژگی های خاص این زبان دست یافت و به تفاوتها و شباهتهای آن با دیگر دوره...

حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب می‌شود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری می‌کند که در یک نقطه یعنی معنای پیش‌نمونه و انتهای غایت با هم مرتبط می‌شوند. این نوشتار به منظور کشف میدان‌های معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدل‌های چندمعنایی این حرف در قرآن پرداخته و پس از تبیین معنای پیش‌نمونه، وجوه معنایی این حرف در ...

زبان به مانند موجودی زنده در طی زمان، دستخوش تغییر و تحوّلات می­گردد و بررسی ویژگی­های آن در صورت کنونی بدون در نظر گرفتن تغییرات درزمانی، پژوهشی ناقص و نارساست. در این مقاله، نقش­های معنایی حرف­ اضافة «از» در زبان­های اوستایی، فارسی باستان، فارسی میانه، پارتی، فارسی دری و فارسی امروز، با استفاده از داده­های دستور این زبان­ها و نیز واژه­نامه­های هر یک بررسی­شده‌است. «از» در زبان اوستایی و فارسی ...

این مقاله، برآن است تا نمونه هایی از واژه های فارسی پرکاربردی را که امروزه آگاهانه یا ناآگاهانه عربی پنداشته می شوند و در گفتار و نوشتار بیشتر به شیوه واژگان تازی و ساختار آن زبان با آنها رفتار می شود بررسی، و اثبات کند که این واژه ها اگرچه به نظر عربی می آیند، ریشه فارسی یا غیرتازی دارند. همچنین علل و عواملی را که منجر به عربی دانستن این لغات شده، شناسایی می کند و از نظر می گذراند. این واژه ها...