دوام و ثبات پدیده­های سیاسی- اجتماعی پیوند عمیقی با مبانی نظری دارد که شالوده آن پدیده­ها را پی­ریزی کرده است. شناخت مبانی نظری یک پدیده، آن را نظام­مند، پیش­بینی­پذیر و قابل برنامه­ریزی می­کند. به همین دلیل برای تبیین صحیح پدیده­های سیاسی- اجتماعی، باید از سطح ابژه عبور کرد و به لایه­های زیرین آن یعنی سوژه رسید و این گونه پدیده مورد نظر را واکاوی کرد. بر اساس منطق فوق شاخص های بنیادگرایی مسیحی...

نقد تاریخی حقیقت اثر را در برون­متن یا همان انگارة مؤلف ­می­جست­. نگاه این رویکرد به مرحلة آفرینش اثر گرایش داشت و نیت­ مؤلف را تنها معنای قطعی و یگانه حقیقت اثر می­انگاشت. ناکارآمدی آن در بررسی برخی از آثار، نبود توجه کافی به متن و بهره­گیری از دستاوردهای رشته­های گوناگون علوم انسانی در پژوهش­های ادبی زمینه را برای پیدایش رویکردهای نو فراهم کردند که هر یک معنایی متفاوت از اثر، معنایی ناخودآگاه...

رسالۀ «مشارب‌الاذواق» میرسیدعلی همدانی ماهیت عرفانی داشته و مؤلف در آن به شرح اصطلاحات و مضامین قصیدۀ «خمریۀ میمیه» ابن‌فارض مصری پرداخته است. این اثر همچنین شرح و توضیح مسائل علم عروض را نیز دربرمی‌گیرد. هدف این رساله فهماندن محتوای قصیدۀ عرفانی «خمریۀ میمیه» به سالکان و تشریح مبانی اشارات و معانی عبارات آن به عارفان است. میرسیدعلی در تفسیر این قصیۀ عرفانی، جمال خداوند را مقصود کلی برای لذت وص...

ولی و مولی در میان اهل لغت و اصطلاح عالمان دینی به معانی متفاوتی بکار رفته و کاربردهای مختلفی داشته است اما آنچه متیقن است نوعی قرابت حسی و معنوی در آن نهفته است که زنجیره وصل همه کاربردهای این مفهوم می‌باشد. بر این اساس، هر گاه این واژه در امور معنوی به کار رود بر نوعی از نسبت قرابت دلالت میکند و لازمه آن این است که ولی نسبت به آنچه بر آن دلالت دارد، دارای حقی است که دیگری ندارد، و او میتواند ...

در این مقاله سعی بر آن است که ضمن بررسی رابطه علم، هنر و دین از گذشته تابه‌حال، به نقش عنصر تخیل و خلاقیت به‌عنوان مهم‌ترین عامل پیوند این حوزه‌ها اشاره و انواع تخیل را همچون تخیل ترکیب‌گر و تخیل شهودی از دیدگاه حکما و دانشمندان غربی و شرقی مورد مداقه قرار دهیم. در تمام مقاله توجه به " ساختار ناب " به‌عنوان عنصری مشترک در جهان‌بینی‌های مختلف خودنمایی می‌کند که با تعابیری همچون شعور باطنی و حقیق...

در برخی از آثار افلاطون، همچون دفاعیه، کریتون و فایدون، موضوع مرگ ملموس‌تر از زندگی است؛ ولی آنجا که زندگی مطرح است، غایت سعادتمند ‌شدن انسان را در بطن خود دارد؛ سعادتی که آدمی از طریق کسب فضائل بدان نائل می‌آید. منظور افلاطون از «فضیلت» که به «سعادتمندی انسان» در زندگانی و پس از مرگ منجر می‌شود، چیست؟ مقاله بخشی از پاسخ این پرسش را در رسالة آلکیبیادس و بخش د...

در فلسفۀ دین و الهیات جدید مسیحی، دربارۀ نسبت ادیان با یکدیگر، و موضوع کثرت واختلاف ادیان دو موضع کلی وحدت گرایی و کثرت گرایی دینی وجود دارد و هر یک،قرائت ها و مبانی مخ تلف معرفت شناختی، دین شناختی و زبانشناختی خاصی دارند کهموجب تمایز و اختلاف آنها شده است.در این مقاله، با طرح و بررسی برخی از مهمترین مبانی و نظریات کثرت گرایی دینی، میکوشیم تا به این پرسش ها پاسخ دهیم که آیا اختلاف و کثرت ادیان ...

معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزة فلسفة دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در حوزة علوم اسلامی بیش‌تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می‌شود. ابن ‌عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می‌داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در ح...

ابن‌عربی حقیقت آدمی را «قلب» می‌داند؛ قلبی که تمامی قوای ظاهری و باطنی انسان رعیّت او هستند. قلب تجلی حق‌تعالی با همۀ صفات خود، از جمله اول و آخر و ظاهر و باطن است. همچنان‌که خداوند حدی ندارد، قلب نیز حدّ و تعریف حقیقی ندارد. قلب، حقیقتی جامع است که روح آن، کمال قابلیت؛ سرّ آن، حق‌تعالی؛ صورت جسمانی آن، مضغۀ صنوبری؛ و صورت حقیقی آن، شخص انسان کامل است. قلب انسان کامل، عرش مطلق برای قرآن مطلق است. ...