آثار ادبی بازتاب حیات اجتماعی عصرخویشند.با مطالعه ودقت درمتون گذشته می توان به پاره ای از ناشناخته های جوامع پیشین دست یافت.درحقیقت جامعه شناسی ادبیات گفتاری است درباره ی تأثیر وتأثر محتوای آثار ادبی با اجتماع عصرخود. ما برآنیم تا در این پژوهش با ژرف کاوی حکایاتی ازمثنوی مولوی، جوهره ی اجتماعی این حکایات را بررسی کنیم و تصویر کلی جامعه ی آن عصر را از خلال این حکایات نمایان کنیم. از آن جا که تا...

حکایت سلطان محمود و غلام ترک نژادش ایاز ورای واقعیت تاریخی اش دستمایه ی بسیاری از نویسندگان بزرگ قرار گرفته است که برای تبیین مضامین لطیف عارفانه و عاشقانه از این حکایات بهره ی فراوان برده اند. در این جستار داستان های سلطان محمود و ایاز در آثار بزرگانی مورد بررسی قرار گرفته است که روش قصه-گویی را برای ارائه ی عقاید برگزیده اند، مانند عطار، مولانا و سعدی شیرازی. مثنوی ایاز و محمود زلالی خوانساری...

مثنوی متنی است قاعده گریز و ساختارشکن که در سطوح مختلفِ صوری، زبانی، روایی و معنایی، ساختارهای ذهنی و زبانی خواننده و پیش فرض های متعارف و مقبول او را برهم می ریزد. اولین نکته ای که در برخورد با جهان قصه های مثنوی توجه مخاطب را جلب می کند، ساختار نوآیین قصه هاست. این مقاله پس از نگاهی اجمالی به شالوده شکنی، ضمن مقایسة متن اصلی قصه ها و حکایات مثنوی با مأخذ آنها، بدون توجه به گریزها و گسست های را...

گفته می¬شود ادبیات هر عصر آینه¬ی تمام نمای آن عصر است و مطالعه¬ی ادبیات هر دوره، ویژگی¬ آن دوره را بیان می¬کند. این امر به ویژه در گونه¬های نوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود است. در هر کشوری ادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور قرار می گیرد. ترجمه¬ی آثار ادبی دیگر کشورها بر غنای ادبیات و فرهنگ جامعه می¬افزاید. از سویی نویسنده¬ی معروفی چون نجیب کیلانی آن گونه که بای...

موضوع این پژوهش بررسی نقش حکایت پردازی های اخلاقی برهمن در آموزش سیاست به رای در کلیله و دمنه است. از اهداف اصلی پژوهش استنباط پیام ها و نتایج حاصل از حکایات اخلاقی است؛ در تحلیل و بررسی داده ها، ابتدا هر کدام از جلوه ها یا نمود های پیام های اخلاقی-سیاسی، با عباراتی روشن و ساده از متن کلیله و دمنه انتخاب، و ذکر گردیده است. همچنین بررسی اندیشه های سیاسی باب های مربوط به مترجمان به ویژه بابی که ن...

موثرترین شیوه در آموزش تعالیم اخلاقی، در حوزه ی زبان و ادبیات، استفاده از بیان تمثیلی است. تمثیل، وسیله ای برای تصویرگری است و این تصویرگری در زبان، جز با ابزارهایی که آن هارا «صورخیال» می نامند میسّر نیست، از این رو در مرزبان نامه ی سعدالدین وراوینی که اثری تمثیلی است و در حوزه ی ادبیات تعلیمی قرار می گیرد، غالب حکایات و داستان ها که به شکل فابل (تمثیل حیوانی) روایت می شوند، بر مبنای به تصویرکش...

موسیقی همواره به عنوان یکی از برجسته ترین هنرها در آثار شاعران خودنمایی کرده و هر شاعر با توجه به نگاه خود به این هنر آنرا در اشعار خود جای داده است.عطار به عنوان شاعری برجسته در حوزه عرفان و تصوف در آثارش نگاهی خاص به موسیقی دارد.در آثار عطار، حکایاتی به چشم میخورند که رنگی از موسیقی با خود دارند. این حکایات مارا در بررسی پیوند میان عرفان و موسیقی راهنمایی می کنند. عطار نخستین شاعری است که نظر...

چکیده مولانا مجد خوافی از مشاهیر قرن هشتم هجری،ودارای تألیفات متعددی از جمله کتاب ارزشمند و ماندگار «روضه خلد» می باشد. روضه خلد از کتاب هایی است که مناسب مجلس گویان و اهل منبر است؛ زیرا در درون حکایات یا پس از آن ها به موعظه و اندرزگویی می پردازد و چون سخنوران از آیات و احادیث و اشعار فارسی و عربی، به وفور استفاده می کند. کتاب روضه خلد دارای هیجده باب، چهارصد و بیست حکایت و دو هزار و یکصد و چ...

بی تردید یکی از سرچثمه های زلال مولانا در بیان حکایات مثنوی معنوی، مثنوی های عطار است، به حدی که ازمجموح ٧٩٠ حکایت در شش دفتر مثنوی ٤٢ حکایت درمثنویهای عطار (مصیبت نامه، الهی نامه، منطق الطیر، اسرار نامه) آمده است، که  بیانگر توجه مولانا به آثار عطاراست. ظاهرا مولوی مثنوی را به خواهثی حسام الدین چپلی و به تقلید از حدیقه نوشته است هرچند مولوی برای سنائی ارزش فوق العاده ای قائل بوده است و چندیئ ب...

حکایت‌پردازی یکی از روش‌های بسیار مهم در بین صوفیان بوده است. افزون‌بر صوفیان، نویسندگان کهن نیز همواره از حکایت برای گسترش اندیشه‌های خود استفاده می‌کردند. محمد بن محمود همدانی یکی از نویسندگان قرن ششم هجری، مؤلف کتاب عجایب‌المخلوقات و غرائب‌الموجودات یا عجایب‌نامه، برای بیان مقاصد خود از حکایت‌پردازی بهره گرفته است. در این مقاله، برای دریافت شیوۀ نویسندگی همدانی در عجایب...