ورود منظومه‌های داستانی و حکایات تمثیلی (از زبان پرندگان و حیوانات) به کشورهای اروپایی، انگیزه‌ای شد که شاعران غربی همانند شعرای مشرق‌زمین این‌گونه داستان‌ها و حکایت‌ها را به شکل تمثیل درآوردند و برای اهداف آموزشی خود به‌کار برند. در میان این منظومه‌ها، منطق‌الطیر عطار با درون‌مایة رمزی و تمثیلی، افق‌های تازه‌ای از فرهنگ و ادب و عرفان را به روی علاقه‌مندان گشود و سبب شد که بسیاری از خاورشناسان ...

بررسى و نقد نظرات موافقان و مخالفان درباره وحدت غرض سوره‌ها است. نویسنده، پس از تبیین مفهوم وحدت غرض سوره‌ها به پیامدها و کارکردهاى کشف اهداف سوره‌ها از جمله: مقابله با شبهه افکنى‌هاى خاورشناسان، آشنایى سریع و آسان با مفاهیم قرآن، معیارى براى حل اختلاف تفسیرى، آشنایى با روش طرح معارف دینى در قرآن، فهرست‌بندى سوره‌ها، معیارى براى شناخت اسباب نزول‌هاى جعلى، تعیین معناى »بسم اللَّه« در هر سوره و ترج...

در قرآن کریم بسیاری از الفاظ و مفاهیم تکرار شده است. برخی از خاورشناسان و مخالفان، تکرارهای قرآنی را مورد طعن قرار داده و آن را عیبی برای قرآن تصور کرده‌اند و تکرار در قرآن را لغو و در تعارض و ناسازگاری با فصاحت و بلاغت و اعجاز دانسته‌اند، اما با توجه به آیات «تصریف در قرآن» مانند آیه 89 سوره اسراء: «وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی‏ أَکْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کُفُوراً» و آیه 113 سوره طه «وَ کَذلِکَ...

ادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را  بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث «در روابط و تأثیرات ادبی» دوکشور است. در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به...

کارآمدی روش‌ها از عوامل رشد دانش‌هاست. شناسایی و ارزیابی روش‌های محققان برجسته، به ویژه مستشرقان می‌تواند به بهبود مباحث روش‌شناسی کمک کند. به همین منظور، این مقاله درصدد است تا روش مواجهۀ ویلیام چیتیک، از خاورشناسان برجستۀ معاصر را در مطالعه و تفسیر متون حکمی و عرفانی اسلامی بررسی و تبیین کند. چیتیک با نقد عملکرد گروهی از مستشرقان، تلاش می‌کند تا متناسب با فرهنگ اسلامی از روش هرمنوتیک مؤلف‌محو...

فرارود یا ماوراءالنهر، هرچند امروزه، آسیای مرکزی نام گرفته است، به لحاظ تاریخی بخشی از مجموعۀ فرهنگی و تمدنی ایران بوده است. «سارت»، که واژه‌ای رایج در زبان ترکی جغتایی است، تا آستانه سدۀ بیستم میلادی لفظی پرکاربرد برای نامیدن بخش چشمگیری از مردم یکجانشین آسیای مرکزی به شمار می‌رفت. این اصطلاح در فضای پرآشوب و متحول پس از انقلاب روسیه، از دایرۀ مطالعات قوم‌شناسی و بررسی‌های آماری آسیای مرکزی حذ...

از آغازین روزهای نزول وحی، دشمنان با طرح شبهاتی درصدد القای ناهماهنگی و تناقض آیات قرآن بودند، ولی در دو قرن اخیر، با گسترش مطالعات خاورشناسان دربارة اسلام که در رأس آنان گلدزیهر، نولدکه و... قرار دارند، به شبهة ناهماهنگی آیات دامن زده شد و این موضوع دستمایة انکار وحیانی بودن قرآن گردید. یکی از موارد توهم تناقض در قرآن این است که خداوند در هفت آیه از قرآن کریم می‌فرماید: زمین و آسمان در طول شش ...

کتاب «المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام» نوشته دکتر جواد علی مفصل ترین اثری است که تاکنون درباره مردمان شبه جزیره عرب پیش از اسلام نوشته شده است. تا پیش از او، مفسران به گزارش روایات اخباریان بسنده کرده و نقد و تحلیلی شایسته از آن ارائه نداده اند. به علاوه، همین اندازه نیز ناقص و بدون جست و جوی کامل صورت گرفته است. مولف در این کتاب افزون بر گزارش و تحلیل روایات اخباریان در کتاب های مختلف تاریخی...

واژه ی orientalism نخستین بار در سال 1779 م. در انگلستان و سپس در همان سال در فرانسه با مفهوم خاص دانش شناخت شرق به کار رفت. مطالعات اسلامی یکی از شاخه های تخصصی شرق شناسی است مساله ی انگیزه های خاورشناسان در مطالعات اسلامی غربیان جایگاهی خاص دارد. فقه اسلامی یکی از زمینه های مورد علاقه ی مستشرقان است. تخصصی شدن مطالعات اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم زمینه ساز تدوین دائره المعارف اسلامی لیدن شد. ...

ادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را  بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث «در روابط و تأثیرات ادبی» دوکشور است. در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به...