خلیج فارس در چند قرن گذشته همواره از اهمیت و جایگاه ویژه برخوردار بوده است. بعد از جنگ جهانی دوم با شکل گیری بلوک شرق و غرب به رهبری شوروی و آمریکا و پیدایش دوران جنگ سرد، یکی از محورهای رقابت دو ابر قدرت، نفت و تسلط بر آن بود. پس از بروز بحران های بوجود آمده در بازار نفت، حضور قدرت های بزرگ صنعتی در خلیج فارس، چهره منطقه را به شدت دگرگون ساخته است. در حالی که منطقه خلیج فارس منطقه ای با کارکرد...

با پیدایش حکومت های متمرکز و مقتدر در ایران عهد باستان، نقش بنادر و جزایر ایرانی ها در تجارت دریایی خلیج فارس از اهمیت فوق العاده ای برخوردار گردید. در دوره ی ساسانیان به ویژه سلطه ی بلا منازعه ساسانیان بر آبراهه های تجاری خلیج فارس با حوزه اقیانوس هند، و وجود مناسبات تجاری میان بازرگانان ایرانی و چینی می باشیم، فروپاشی ساسانیان و روی کار آمدن حکومت های اسلامی تأثیر چندانی بر ساختار اقتصادی جزا...

رشد سریع اقتصادی چین در دو دهه اخیر و حرکت شتاب زده آن در مسیر تبدیل شدن به قدرتی بزرگ در عرصه سیاست بین الملل ،میزان تاثیر گذاری این کشور بر مسائل بین المللی را افزایش داده است. باز تعریف موقعیت استراتژیک چین در سال های اخیر که عمدتاً متاثر از رشد اقتصادی  و در نتیجه آن افزایش ...

شناخت ژئوپلتیک، بخشی از یک فن قدیمی است که در شکل کلاسیک خود بر جغرافیا عامل تعیین کنندۀ اصلی تولید امنیت و قدرت توسط دولت در عرصه بین الملل تأکید دارد. از دیدگاه سنتی، محل استقرار یک کشور، همسایگان آن، محورهای ارتباطی و منابع فیزیکی، عواملی تغییر ناپذیر و مصالحی بنیادی تلقی می شوند که اعمال یک دولت را محدود می کنند. اما باید این نکته را نیز خاطر نشان ساخت از آنجا که در قرن حاضر مؤلفه های قدرت ...

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قدرت های مهم منطقه ای و به دلیل ویژگی های ژئوپلیتیک،ژئواکونومیک و ژئوکالچری با تهدیدات راهبردی مختلفی روبرو می باشد و به دلیل حضور قدرت های فرامنطقه ای و مداخله گر در سیستم های تابعه آن مجبور به طراحی سیستم های مدیریتی مختلفی خواهد بود. در این میان منطقه خلیج فارس از جمله مناطقی است که هم برای ایران دارای ارزش راهبردی است و هم کانون تهدیدات قدرت های مخالف و م...

نیازهای ناشی از تحولات زمانی ومکانی همواره ایجادکننده تلقی های متفاوت از قرآن وسنت ازسوی عالمان و اندیشمندان مسلمان در طول تاریخ شده که بستر را برای پیدایش نحله ها و فرقه ها و گرایشهای متعدد فراهم نموده است. برقراری پیوند میان فرقه های گوناگون در حوزه فکر واندیشه با عالم بیرون و حوزه عمل، تاریخ پرفراز و نشیبی را برای دنیای اسلام رقم زدهاست. در این راستا در قرون اخیر، جهان اسلام با یکی از این تل...

سیاست آمریکا در خلیج فارس در دو دهه اخیر با موفقیت ها و ناکامی هایی مواجه بوده ولی سیاست تهاجمی آمریکا در منطقه خلیج فارس نتوانسته است موجب تثبیت هژمونی این کشور شود و به ناکامی های بیشتر آمریکا از یک سو و افزایش بی ثباتی و ناامنی های در سطح منطقه از سوی دیگر منجر شده است. بر این اساس، آمریکا با اتخاذ رویکرد جدید مبتنیی بر چندجانبه گرایی و مشارکت بازیگران تأثیرگذار، ناگزیر است رویکرد سابق خود ر...

مناطق احساء و قطیف، در سواحل غربی خلیج فارس و در شرق عربستان، قرار دارد و از دیر باز با نواحی مختلف خلیج فارس و پس کرانه های آن در ارتباط بود و این ارتباط، در زمان های مختلف و به شکل های متفاوت، بر قرار بود. مناطق احساء و قطیف، با تاریخ طولانی و تقریباً یکسانی که پشت سر گذاشته اند، از دوران باستان تا اوایل دوره صفویه، به تناوب پیوندهای تاریخی و سیاسی نزدیکی با تاریخ و سرزمین ایران نیز داشتند....

گرچه کشورهای حوزه خلیج فارس بر روی یک فلات­قاره واقع شده­اند و از جنبه­های متعددی دارای اشتراک هستند؛ اما، هرگز نتوانسته­اند در این حوزه از یک الگوی اعتمادسازی برخوردار شوند. در این میان کشور جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از قدمت و توانمندی ژئوپولیتیک واقع در شمال حوزه خلیج فارس به دلیل حضور قدرت­های فرامنطقه­ای در خلیج فارس همواره از لحاظ نقش­آفرینی با موانعی مواجه بوده است. لذا، در مقاله ح...