تحقیق درباره‏ی شخصیت‏های قرن نخستین هجری، مخصوصاً افرادی که خود و خاندانشان در حوادث آن دوره نقش مؤثری داشته‏اند، برای بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن روزگار ضروری است. یکی از این شخصیت‏ها عبدالرحمن بن محمد بن اشعث می‏باشد که مهم‏ترین حادثه‏ی زندگی وی قیام او علیه حجاج بوده که این قیام یکی از حوادث مهم دوره‏ی مهم حکومت بنی‏امیه محسوب می‏شود. در این مقاله سعی شده است علل این شورش، چگونگی ...

چکیده یکی از فرازهای مهم جریان حدیث پس از درگذشت پیامبر (ص)، ماجرای پیشگیری از گفت و شنود حدیث نبوی از سوی خلفایی است که پس از آن حضرت به قدرت رسیدند. از آنجا که چنین واکنشی رویاروی آثار بجا مانده از ممتازترین چهره دین اسلام، طبعا پرسش برانگیز و توجیه نشدنی می نماید، اهل سنت از دیرباز تلاش کرده اند با بیان ادله ای این کار خلفا را توجیه کنند.گر چه از سویی دیگر این ادله نقد و رد شده اند، ما در ا...

مثنوی در برگیرنده حکایات گوناگونی درباره خلفای راشدین است. سیمایی که مولوی از چنین شخصیّت هایی ترسیم می کند، با چهره تاریخی شخصیّت های فوق دارای وجوه افتراق و اشتراک است. نگارندگان در این جستار، به بررسی تطبیقی مفاهیم و مضامین بیان شده در مثنوی با روایات تاریخی می پردازند و در صدد طرح و اثبات این نکته اند که زبان به کار رفته در مثنوی، از آغاز تا انجام، زبانی عرفانی – ادبی بوده و از ساخت معنایی وی...

بعد از هجرت پیامبر اکرم به مدینه، نخستین تجربه ی حکومت اسلامی در آن سرزمین شکل گرفت. شهر مدینه پایگاه اصلی دیانت و سیاست در عصر پیامبر(ص) بتدریج دچار تحول گردید و مرکزیت سیاسی خود را از دست داد. با روی کار آمدن امویان که اساس حاکمیت خود را بر پایه ی گرایش های قومی و قبیله ای بنا نهادند و جایگزین شدن سیاست دنیوی به جای سیاست دینی این مرکز مهم، بیش از پیش به انزوا کشیده شد. با دگرگون شدن مبنای خل...

امویان از همان آغاز در اندیشه کسب خلافت بودند و در این راه با ادعاهایی که نشان از اهداف آنان داشت ، وارد شدند. نخست خونخواهی عثمان را بر اولیای دم و خویشان وی-بنی امیه-واجب دانستند. پس از رسیدن به خلافت گفتند: خلافت حق آنهاست و آن را از عثمان به ارث برده اند. سپس به مذهب جبرگرایش یافتند، خود را برگزیده خداوند برای حکومت بر مسلمانان خواندند و برای اثبات حق خویش در خلافت و تجویز و توجیه انتخاب ول...

با آشکار شدن نشانه های ضعف دولت ساسانی و حملات نامنظم اعراب سرحدی به مرزهای ایران و مشاهده ی عدم توانایی دولت ساسانی برای مقابله با آنها، اعراب مرزنشین تصمیم به جلب حمایت خلیفه ی مسلمین از خود، برای حملات گسترده تر به خاک ایران را گرفتند، با به خلافت رسیدن عمر جریان این فتوح به اوج خود رسید و اعراب به تدریج موفق به فتح نواحی مختلف ایران گردیدند، و بعد از آن در دوران خلفای بنی امیه و بنی عباس شا...

امویان اندلس از سال 138 تا 422 ق با فراز و فرود براندلس فرمان راندند. آنان که از یک سو با خلافت عباسی و از دیگر سو با خلافت فاطمی در تضاد و تقابل بودند، برای ماندگاری در صحنه سیاسی و تداوم اقتدار خود از تمامی ابزارهای سیاسی، مذهبی و فرهنگی از جمله استفاده از جایگاه فقهای مالکی در تثبیت و مشروعیت بخشی به حکومت خود بهره می بردند .

جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم شاهد تغییرات اجتماعی گسترده ای به ویژه در زمینة ارزشها بود که در عصر معاویه (41 ـ 60 ق.) به نقطه اوج خود رسید. این رویداد را از منظرهای مختلفی می توان مورد بررسی قرار داد. نوشتار حاضر کوشیده است از منظر جامعه شناختی و مستند به داده های تاریخی که با روش اسنادی ـ کتابخانه ای گردآوری شده است به بررسی این موضوع بپردازد. یافته های این پژو...

درزمانمعاویهمنجربهفتوحسرزمینهایشامات،آسیایصغیرونواحیشرقیدریایمدیترانهوبرخینواحیبریوبحریشد.ازآنجاییکهبنیامیهازدورانعمرخلیفهدومحاکمشاماتبامرکزیتدمشقشدهبودندواینحاکمیتدردورانعثماننیزادامهیافتودردورانامامعلی(ع) نیزباجنگوتزویرهمچنانبرسرقدرتباقیماندند،بهتوسعهروابطنظامی،سیاسیوفرهنگیباقلمروتازهمفتوحهرومیپرداختند.معاویهپسازتثبیتقدرتدرشاماتازسال 40هبهبعد،اینمناسباترااستمراربخشیدبهنحویکهبهرغممخالفتهاوقیام...

دولت شیعی به عنوان یک پدیده منحصر به فرد برای اولین بار در شمال ایران به وسیله سادات علوی در سال 250 ه. ق. تشکیل شد. راجع به اینکه چه زمینه ها وعواملی باعث تشکیل این حکومت شد، دیدگاهها و نظرات مختلفی مطرح شد. بعضی عوامل جغرافیایی و برخی دیگر عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را عنوان کردند. این پژوهش به دنبال آن است که در غالب شیوه علمی و استفاده دقیق از اطلاعات تاریخی به نقد و بررسی دیدگاههای موج...