برپایه معنی شناسی تاریخی سنجشی. سرگذشت د«وام واژه » ها را  نیز _مانند واژه های ناب و نژاده در زبان _ می توان کاوید و بررسید و به دست داد. بدین سان. چگونگی راه بردن واژه از زبانی به زبان یا زبان های دیگر اشکار خواهد شد و دگوگونی های که واژه درگشت وگذار خویش یافته است. پدیدار یکی از وام واژه های ایرانی در زبان های تازی و اروپای که سرگذشتی شگفت داشته، واژه «گنج» است. در این جستار، سرگذشت معنی شناخ...

«اسناد مجازی» یکی از صنایع ادبی است که در سطح «جمله» شکل می‌گیرد؛ به‌این‌ترتیب که «گزاره» به «نهادی» که براساس «طرح واژگانی» زبان با آن متناسب نیست، اسناد داده می‌شود. قاطبۀ بلاغیون کهن و معاصر به ظرفیت بوطیقایی اسناد مجازی عنایت وافی نداشته‌اند؛ درحالی‌که این صنعت در فهم ادبیت متن از لحاظ ساحت آفرینش و خیال و تأثیر آن در ساختمان زبان و همچنین بیان بلاغی نقشی بسزا دارد؛ در این پژوهش با روش توصی...

فراهنجاری، یکی از اصطلاحات متدوال در سبک­شناسی است که در نتیجه خروج از نُرمِ (norm) عادی زبان به وجود می­آید. این پدیده در لایه­های «آوایی»، «نحوی»، «واژگانی» و «معنایی» رخ می­دهد، اما مقاله حاضر، پدیده فراهنجاری­ نحوی «اللانحوی»، را مورد بررسی قرار داده است. مقصود از فراهنجاری ­نحوی یعنی خروج از قوانین حاکم بر نحو زبان هنجار و از آنجا که «تناوب»، «تضمین» و «التفات» پدیده­هایی پر...

این مقاله به زبان فارسی پیشرفته ای می پردازد، که با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی خود و حرکت در مرزهای دانش، فرهنگ و فن آوری، ظرفیت عمیقی در تولید و انتقال دانش و فرهنگ از خود نشان می دهد و در این مسیر هیچگاه تحت تأثیر زبان های دیگر به انفعال کشیده نمی شود. بلکه با سعه صدر ویژه خود به تعامل صحیح با زبان های زنده دنیا می پردازد. مرور اجمالی سیر تاریخی زبان فارسی و سابقه و نحوه تعامل آن با موضوع علم و...

یکی از اصطلاحات و مباحثی که فرمالیست ها در ادبیات و نقد ادبی مطرح کردند، شکل (فرم) است. به مجموعه ی عناصری (بیان، بدیع، وزن، قافیه و...) که ساختار اثر ادبی را به وجود می آورد، شکل می-گویند. در پژوهش حاضر، معراج نامه های جامی و نظامی- نظامی در پنج منظومه و جامی در چهار منظومه- از منظر وجوه ادبیت کاویده شده است. برای نیل بدین مقصود، در پنج فصل؛ 1- مفاهیم و کلیات 2- چهارچوب های نظری 3- متن معراج...

فروغ فرخزاد (1345-1313ﻫ. ش.) از چهره‌های مشخص و صاحب‌سبک شعر معاصر و شاید همه‌ی ادوار شعرفارسی است که روند تکاملی شعر امروز، از رمانتیسیزم نوقدمایی تا رئالیزم وسمبولیسزم اجتماعی در سیرِ شعر او به سمت جوهری متعالی و شریف، قابل مشاهده است. جایگاه ویژه‌ی فروغ در ادب فارسی در درجه‌ی نخست به دلیل صدای خاص زنانه‌ای است که از شعرش شنیده‌می‌شود. درک شاعرانه‌ی عمیق فروغ، ناشی از دیدی تازه است و موجب تولد...

دیوان کاشغری، گرچه بیشتر در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی به رشتۀ تحریر درآمده است،لکن مقدمۀ نسبتاً طولانی آن در تاریخ ترک و گویش های ترکی و نیز اطلاعات قابلتوجه در تاریخ سیاسی، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیای تاریخی و اصطلاحاتدیوانی در سده های چهارم و پنجم هجری، که مؤلف خود از افراد دخیل در سازمان هایحکومتی بوده است، این اثر را در ردیف منابع مهم خاصّه در زمینه های تاریخی وجغرافیایی و تشکیلات اداری ا...

علم تاریخ حاصل انضمام مورخان به گزارش واقعیت های تاریخی است و تداخل افق های زمانی حال و گذشته را در خود دارد. افق زمانی حال در پرتو دانش، بینش، ارزش، و روش مورخان نمود پیدا می کند و مورخان این ویژ گی ها را مرهون جامعه خود و شرایط حاکم بر جامعه جهانی اند. اگر اندوخته های فکری و معرفتی مورخان در زبان و ادبیات آن ها، اعم از گفتاری، مفهومی، و نوشتاری، خلاصه شود و از علم تاریخ برداشتی پویا و متناسب ...