ریشه ی اختلاف و دشمنی میان بنی امیه و بنی هاشم را در قرن ها پیش از ظهور اسلام، در شبه جزیره عربستان، باید جستجو کرد. گر چه این طوایف هر دو از اعراب مستعربه در برابر اعراب عاربه بوده و نسب آنان به عدنان، از فرزندان اسماعیل بن ابراهیم می رسید و به همین سبب به اعراب عدنانی هم معروف شده اند، لکن منشأ اصلی اختلاف این دو طایفه معروف اعراب عدنانی را، دوره حیات قصی بن کلاب، از اجداد آنان، باید دانست. د...

در دوران اوجگیری نهضتهای فکری و سیاسی در تاریخ صدر اسلام و به خصوص دوران انتقال قدرت از بنی‏امیه به بنی‏عباس یکی از فرقه‏های تأثیرگذار در تاریخ این دوره - که معمولاً با نام «خوارج» شناخته می‏شود - توانست در برخی از نقاط حاشیه‏ای یا دور دست جهان اسلام گوشهایی شنوا و دلهایی پذیرا برای اندیشه‏های خود به دست آورد. یکی از این سرزمین‏ها افریقای شمالی بود که در آن، خوارج عرب و موالی خارجی مذهب توانستند...

بنی عباس در سال 132 ه با شعار حکومت خاندان پیامبر(ص) قدرت را در سرزمینهای اسلامی به دست گرفتند . اما پس از تحکیم پایه های حکومت خود ‘ دست به کشتار نوادگان پیامبراکرم (ص) در گستره زمین و درازای زمان زدند . ابوفراس شاعر‘ گوشه ای از این جنایات بنی عباس را فهرست وار در لابه لای قصیده ای 60 بیتی گنجانده است و بدین گونه دلهای دردمند شیعیان اهل بیت پیامبر(ص) را شفا بخشیده است که این قصیده را از همین ...

در قرن چهارم و پنجم هجری، در دورة سلطة امیر الامراها بر دستگاه خلافت عباسی، حکومتهای کوچکی مقارن با دولتهای بویهی و سلجوقی شکل گرفت که یکی از آنها خاندان بنی مزید بود که با تمایلات شیعی خود توانستند پس از ویرانی مراکز علمی و فرهنگی شیعیان در بغداد و کوچ علمای شیعه به نجف، با بنای شهر حلّه، حوزة علمی پرباری برای شیعیان احداث کنند که آثار و برکات آن تا امروز تداوم دارد. در این مقاله بویژه زندگی سی...

کرج ابودلف در ایالت جبال و در حد فاصل بین همدان و اصفهان بوده، یعنی در منطقه ای که در حال حاضر در محدوده استان مرکزی و نزدیک اراک واقع است. از روزگار پیش از اسلام تا به امروز، نام آن با تغییراتی مواجه شده و امروزه به نام آستانه مشهور است. تجزیه و تحلیل های تاریخی نشان می دهد که این شهر در دوره فتوحات مسلمانان، دچار صدماتی شده و رونق اولیه خود را از دست داده است؛ اما درعصر خلافت عباسیان، به کمک...

در جامعه عرب مقارن ظهور اسلام, تشکیل شدن قبایل و طوایف از نسل دودمان پدری سبب شده بود تا از اصطلاحات متفاوتی برای نامیدن افراد استفاده شود. علاوه بر اعضای اصلی طوایف, حلیف, جار و مولی کسانی بودند که از امتیازات عضویت در قبیله و حمایت آن بهره مند بودند. هرچند ارتباط جار با طایفه همیشگی نبود, اما مولی و حلیف پیوند نزدیک تری با آن داشتند و بدان سبب نقش سیاسی و اجتماعی بیش تری داشتند. این نظر وجود ...

آموزه­های  اعتقادی قضا و قدر و جبر و اختیار به دلیل پیچیدگی­هایی که دارند، در طول تاریخ بارها به دلایل گوناگون، مورد سوء استفاده افراد و گروه های مختلف قرار گرفته­اند. یکی از آرای رایج در دوره بنی امیه، جبرگرایی است که در سخنان و نامه­ های حکومتی آن دوران، به روشنی دیده می­شود. مقاله حاضر، توسعه نظریه جبر را با تأکید بر تأثیر طرفداران و موافقان بنی امیه بررسی  می­کند. این مقاله می­کوشد نقش قشره...

در عصر ارتباطات، آشنایی و شناخت پیروان ادیان از باورها، آموزه ها و سنت های دینی یکدیگر و یافتن نقطه های هم سو و ناهم سو رخدادی طبیعی و ناگزیر است که می تواند به نتایج مطلوبی منتهی شود. دستگاهها و ابزار اطلاع رسانی چنان گسترده و فراگیر شده که هیچ ساحتی از حضور آن بی بهره نمانده– درست یا نادرست-درباره ی همه مسائل بررسی و اظهار نظر شده است. آنچه در این وضعیت مهم است یافتن پایه و تکیه گاه استوار بر...

در جامعه عرب مقارن ظهور اسلام, تشکیل شدن قبایل و طوایف از نسل دودمان پدری سبب شده بود تا از اصطلاحات متفاوتی برای نامیدن افراد استفاده شود. علاوه بر اعضای اصلی طوایف, حلیف, جار و مولی کسانی بودند که از امتیازات عضویت در قبیله و حمایت آن بهره مند بودند. هرچند ارتباط جار با طایفه همیشگی نبود, اما مولی و حلیف پیوند نزدیک تری با آن داشتند و بدان سبب نقش سیاسی و اجتماعی بیش تری داشتند. این نظر وجود ...