در عرفان اسلامی‌همۀ مظاهر هستی جلوه‌ای از حق تعالی هستند که بنا به اصل تجلی از منشأ واحدی به ظهور رسیده‌اند. برای این مظاهر الهی گاه تعبیر «کلمه» به‌کار رفته است. این تعبیر بیانگر این اصل است که متکلم حقیقی عالَم، ذات واحد حق است و هر آنچه موجود گشته، به نَفَس رحمانی حق به منصۀ ظهور رسیده و همچون ارتباط کلمه با صاحب کلام، ارتباطی مستقیم و روشن با وی دارد. برای انواع کلمات الهی تعابیر مختلفی ذکر شد...

توصیف عناصر و زیبائی های عالم هستی از کارهای فطری و غریزی انسان است. شاعران به واسطه ی نیروی تخیّل و عاطفه ی خود، نگاهی شاعرانه و هنری نسبت به طبیعت و پدیده های آن دارند. نظامی گنجوی، بزرگ ترین داستان پرداز سده ی ششم هجری است که در این زمینه، نگاهی ویژه به طبیعت ومظاهر آن دارد. وی ضمن توصیف طبیعت، مظاهر آن را چون ابزاری برای القای مفاهیم و اندیشه های گوناگون خود به کار می گیرد. این رساله در چهار...

نوشتار حاضر به تطبیق وحدت وجود در اندیشه ابن عربی با آرای جامی و شبستری در این باره پرداخته است. ابن عربی، در نضج و کمال نظریه وحدت وجود بسیار تأثیرگذار بوده است. شبستری و جامی، در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده هفتم وهشتم هجری، از جمله کسانی هستند که در انتقال اندیشه های  او نقش مهمی ایفا کرده اند. هم صدا با ابن عربی، بیانگر این اندیشه شدند که در هستی، جز حق چیز دیگری وجود ندارد و هر ...

آب، به ویژه در دیاری کم آب چون ایران زمین، جایگاهی مهم در تکوین و بقا و در صورت و حیات شهرها داشته است؛ اما در شناخت شأن آب در شهر ایرانی نمیتوان به همین محدودیت آب وهوایی بسنده کرد. آنچه جایگاه آب در شهر ایرانی را پدید آورده است مجموع های از عوامل است در دامنه ای از خیال و ذهنیت ایرانیان تا عوامل مادی و جغرافیایی. جایگاه آب در شهر ایرانی مجموعه ای است از ذهن و عین؛ و لازمۀ شناخت نسبت میان آب و...

در تعریف لغوی واژه­ی هورقلیا اگرچه آرای متنوّعی در باب یونانی، سریانی و عبری بودن آن وجود دارد، می­توان دقیق‌ترین تعریف را «خورکلپا» به معنای جسم خورشیدی دانست که ریشه در فرهنگ و زبان ایران باستان دارد. در جهان‌شناسی حکمت اشراق، عالم هورقلیا را می­توان با عالم صور معلقه، اشباح مجردّه، عالم مثال و عالم خیال منفصل یکی دانست. ضمن آن­که در مکتب شیخیه، با توجه به رویکرد کلامی آن مکتب، عالم ملکوت نیز م...

در آیات قرآن به صراحت از تبرّج زنان نهی شده است. قلمرو تبرّج زنان از منظر قرآن وسیع‌تر از اظهار زینت و تبرّج در پوشش است و مظاهر دیگر مانند تبرّج در رفتار، محتوای گفتار و... را شامل می‌گردد و هر نوع تکشّف، آشکار شدن و جلوه‌گری اعمّ از نحوة پوشش، نحوة رفتار، محتوای گفتار و ... از سوی زنان در انظار مردان نامحرم که زمینه‌ساز ارتکاب گناه گردد، تبرّج به شمار می‌آید. این مقاله با روش کتابخانه‌ای در گردآوری ...

تعدّ الروایه الجزائریه المکتوبه باللغه الفرنسیه ظاهره ثقافیه و لغویه متمیزه و یسیطر علیها الروح العربی النابض، و تعتبر سلاحاً من أسلحه معرکه الشعب الجزائری ضدّ الاستعمار الفرنسی. یعتبر «محمد دیب» من أعلام کتّاب الروایه الجزائریه المکتوبه باللغه الفرنسیه، و کبار مبدعیها. له آثار أدبیه متعدّده فی الروایه و الشعر و المسرحیه. و ینتمی أدبه انتماءً کاملاً إلی الثقافه الجزائریه التی اندمجت فی الثقافه الإسلام...

قرن هفتم هجری زمانی کاملاً استثنایی در تمام مظاهر زندگی ایران و ایرانی است. حمله ویرانگر مغول و آثار شوم آن، پرده از بی تدبیری دستگاه سلطنت برداشت و مردم بی پناه را در برابر مصیبت بارترین حادثه جهانی به عکس العمل های متفاوت واداشت. این کنش و واکنش با خود پدیده های شگرف اجتماعی به همراه آورد که بخشی از آن را در لابه لای متون ادبی و تاریخی آن روزگار می توان دید. موضوع اصلی این پژوهش، بازجست و تحلی...

کردها یکی از اقوام کهن ایرانی هستند که با داشتن فرهنگ غنی و پربار و همچنین زبان خاص از دیگر اقوام متمایز هستند. ادبیات شفاهی کردها یکی از بخش های مهم فرهنگ آنهاست که شاید قوی ترین بخش آن باشد و شامل قصه ها، ضرب المثل ها و البته ترانه های زیبا و دلنشین می شود. طبیعت زیبا و بکر کردستان با کوههای بلند و قلّه های برف گیرش، دامنه های سرسبز و پرگل با درختان متنوع همراه با پرندگان و دیگر حیوانات، همو...

ساختار اصلی عرفان مبتنی بر ترک خودآگاهی است. زمان، زبان و اندیشه از عناصر اصلی آگاهی انسان هستند، راه حلّی که عرفان برای پیوستن انسان به اصل پیشنهاد می کند ترک خودآگاهی است. در پژوهش حاضر از آگاهی مادّی و تفاوت آن با آگاهی عرفانی یا ترک خودآگاهی سخن گفته و به تحلیل ترک خودآگاهی و سابقه ی آن در برخی مکاتب عرفانی جهان و عرفان اسلامی پرداخته و نشان داده ایم، ترک خودآگاهی چه جایگاهی در مثنوی دارد و ا...