وابستگی متقابل امنیتی- اقتصادی، پیوندهای تاریخی، قومی و نژادی، تهدید‌ها و نگرانی‌های مشترک امنیتی میان کشورهای آسیای مرکزی بیانگر وجود شبکه‌ای در هم تنیده از اشکال گسترده‌ای از روابط و پیوندهای امنیتی میان جمهوری‌های منطقه می‌باشد که امکان ترسیم خطوط مرزی جداگانه‌ میان امنیت ملی این کشورها را با سختی مواجه نموده است. این وابستگی‌ها و پیوندهای متعدد بیش از هر چیز دیگر بیانگر ضرورت انکار ناپذ...

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین ...

   به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کشور روسیه به دلیل مشکلات داخلی برای مدت کوتاهی از توجه جدی به مسائل آسیای مرکزی و قفقاز بازماند. این موضوع که سبب خلاء ژئوپلیتیک در این منطقه شد، فعالیت گسترده بازیگران منطقه‌ای مانند ایران، ترکیه و رژیم ‌صهیونیستی و نیز بازیگران جهانی مانند ناتو و آمریکا را به دنبال داشت. با تعریف رهبران روسیه از آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان«خارج نزدیک» در سند امنیت...

افزایش نفوذ و سیطره بر جمهوری های مستقل آسیای مرکزی و قفقاز به منظور بهره برداری از منابع سرشار طبیعی این منطقه در استرات‍‍‍‍‍‍‍ژی کلان امریکا جای دارد. از این رو، امریکا تلاش دارد از طریق گسترش ناتو به این منطقه، ضمن تحقق این هدف، نفوذ روسیه را در این جمهوری ها کاهش دهد و همچنین مانع اتحاد یا ائتلاف منطقه ای با محوریت روسیه شود. از طرف دیگر، این استراتژی امریکا منافع سیاسی و اقتصادی روسیه ر...

فروپاشی نظام دو قطبی و پایان جنگ سرد، هرچند رقابت قدرت ها را در بسیاری مناطق از بین برد؛ اما فضای ژئوپولیتیک نوینی را در آسیای مرکزی برای قدرت های بزرگ منطقه ای و فرامنطقه ای فراهم کرد. ایران در آسیای مرکزی منافع و موقعیت های دارد که تا کنون به بهره برداری کامل از آنها دست نیافته است، در این پژوهش سعی شده است علاوه بر شناخت اولویت های سیاست خارجی با تأکید بر نقش دو قدرت چین و روسیه در منطقه، فر...

با پایان جنگ سرد، نه تنها آسیای مرکزی یک بار دیگر برجستگی ژئوپلتیک خود را بازیافت، بلکه رقابت قدرت های بزرگ برای دستیابی به منابع این منطقه نیز مجددا از سر گرفته شد. به نحوی که طی سال های گذشته، قدرت های بزرگ نگاه ویژه ای به منابع انرژی آسیای مرکزی و نحوه انتقال آن داشته اند. این نگاه ویژه به انرژی منطقه آسیای مرکزی در چارچوب نگاه ژئوپولیتیک به مسائل جهان قابل تحلیل است. به خصوص که هر یک از قدر...

چکیده اگرچه آسیای مرکزی منطقه‌ای محصور در خشکی است که به آب‌های آزاد جهان راه ندارد، اما از نظر دارا بودن منابع طبیعی به‌ویژه نفت و گاز و فلزات کمیاب، اهمیت بسیار دارد. برای صدور این منابع به بازارهای مصرف شبکه‌های راه‌های ارتباطی زمینی، ریلی و شبکه‌های مخابراتی، زیرساخت‌های نرم‌افزاری از جمله سیستم‌های بانکی، بیمه‌ای و قوانین و مقررات گمرکی و در یک نگاه کلی تجارت الکترونیک و دیگر مسائل قانونی...

با توجه به اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژی آسیای مرکزی برای ایجاد نظم نوین آمریکا، این کشور بلافاصله پس از فروپاشی شوروی درصدد نفوذ در این منطقه برآمد. آمریکا برای اجرای نظم نوین خود و نفوذ در آسیای مرکزی با چالشهایی روبرو است که مهم ترین این چالشها سه قدرت روسیه، ایران و چین می باشد ایالات متحده سیاست خود در این منطقه را مهار این سه چالش قرار می دهد و برای دست یابی به آن استراتژی هایی همچون است...

آسیای مرکزی به دلیل برخورداری از منابع زیرزمینی و طبیعی همواره مورد توجه قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است. با دقت در راهبردهای سیاست خارجی چین و ژاپن میان سال‌های 2012 تا 2016 در منطقه آسیای مرکزی مشخص می‌شود از یک طرف، چین دارای منافع اقتصادی، امنیتی، انرژی و ژئوپلیتیک در منطقه است و از طرف دیگر، ژاپن منافع اقتصادی، انرژی و اهداف بلندمدت بین‌المللی و منطقه‌ای را د...

بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال کشورهای منطقۀ آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی به‌عنوان همسایگان شمالی جمهوری اسلامی ایران، زمینه برای برقراری روابط ایران با این کشورهای تازه تأسیس فراهم شد. کشورهای این منطقه نسبت به سایر مناطق پیرامونی ایران از نظر تاریخی، تمدنی، قومیتی و فرهنگی با ایران نزدیکی بسیاری دارند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه ایران به مناطق هم‌جوار براساس مسائل فرهنگی است. ایران ب...