مقاله حاضر به بررسی علل، چگونگی و فرجام رویارویی دولت­های انگلیس و عثمانی در خلیج فارس، کرانه­ها و پس کرانه­های آن در فاصله سال­های 1918-1871م/ 1336-1288ق می­پردازد. در حدود ربع پایانی قرن نوزدهم میلادی با تغییر در مناسبات و روابط قدرت­ها، انگلیس در مقام قدرت برتر جهان، به منظور حفظ منافع خود در خلیج فارس، با سیاست­های سیّال و چند وجهی، در برابر دیگر مدعیان ایستاده بود. اهمِ این منافع عبارت بودند...

مهمترین تحوّل اجتماعی مستمر و بدون انقطاع در تاریخ خلیج فارس، «مهاجرت و جابجایی جمعیّت» در دو سوی کرانه های آن است، این پدیده از چنان اهمیّتی برخوردار است که بدون بررسی و در نظر گرفتن آن، نمی توان به درک درستی از رویدادها و حوادث این منطقه به ویژه در دوران پیش از نفت، رسید. اگر با ترسیم یک خط فرضی، طول خلیج فارس را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کنیم و با توجه به منابع تاریخی سمت و جهت مهاجرتها را...

دکتر مهدی علیخانی[1]- دکتر الهام حسین‌خانی[2]- دکتر حامد عمویی[3] [1] - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تاکستان، گروه روابط بین‌الملل، تاکستان، قزوین، ایران. (نویسنده مسئول) [email protected] [2] - عضو باشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان [email protected] [3] - عضو باشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان hamedamo2000@...

سازند فهلیان به سن کرتاسه پیشین یکی از مخازن با اهمیت هیدروکربنی در خلیج فارس و کشورهای عربی هم جوار به شمار می رود. از لحاظ چینه سنگی این سازند عمدتاً از توالی سنگ آهک، سنگ آهک آرژیلیتی و دولومیت تشکیل شده است. سازند فهلیان قابل تفکیک به سه بخش پایینی، میانی و بالایی است و معادل با سازندهای سولای، یاماما و رتاوی در کشورهای عربی حاشیه جنوبی خیلج فارس است. سازند فهلیان در بخش شمال غربی خلیج فارس ...

خلیج فارس از رنسانس به این‌سو، از آبراهی با موقعیت ارتباطی و جایگاهی منطقه‌ای به موقعیتی استراتژیک، اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیک و ژئوانرژی در مناسبات و تعامل‌های بین‌المللی بدل شد. به نظر می‌رسد منطقة خلیج فارس، این نقش منحصر به فرد و بی‌بدیل را تا نیمة نخست قرن بیست و یکم دارد. از ابتدای قرن بیستم تا پایان دهة هفتاد که مصادف با تولد کشور‌های کوچک حوزة جنوبی خلیج فارس است، به کمک انگلستان، تلاش‌ه...

درآمدهای نفت یکی از متغیرهای مهم در اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت است. این متغیر از طریق بودجه دولت و سرمایه گذاری بر اقتصاد این کشورها تأثیر می گذارد. در این پژوهش، برای بررسی اثر درآمد نفت بر رشد اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس در دوره زمانی 1980-2010 از روش خود رگرسیونی برداری پانل (panel-var) استفاده شده است. کشورهای مورد مطالعه در این پژوهش عبارتند از: جمهوری اسلامی ایران، بحرین، کویت، قطر، ...

منطقه خلیج‌فارس منطقه‌ای راهبردی و استراتژیک در عرصه مناسبات ژئوپلیتیک و تاثیرگذار در معادلات جهانی می‌باشد، که کشورهای این منطقه حساس در صورت درک صحیح شرایط و ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی موجود و حرکت به سمت همگرایی و ایجاد سازمان منطقه‌ای اقتصادی، تاثیرگذاری زیادی در عرصه معادلات جهانی خواهند داشت، اما در حال حاضر با عدم درک جایگاه منطقه و حرکت به سمت واگرایی، فاقد تاثیرگذاری لازم در مناسبات جهانی بو...

پس از سال 2003 میلادی حوزه خلیج فارس شاهد تعارضات ژئوپلتیک و رقابت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عرب این منطقه به‌ویژه بین ایران و عربستان سعودی بوده است. اکثر تحلیل‌گران و متخصصان مسائل خاورمیانه، تعارض میان این کشورها را از منظر سیاسی و راهبردی مورد بررسی قرار می‌دهند، این در حالی است که ابعاد اقتصادی مسئله نادیده انگاشته می‌شود. این مقاله تلاش دارد تعارض‌‌های میان ایران و کشورهای عرب حوزه خل...

جهان امروز بیش از هر زمان دیگری به نفت و گاز احتیاج دارد. بر این اساس کشورهای بهره مند از این منابع در ساختارهای آینده ی جهان از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود و نقش تعیین کننده ای در معادلات جهانی بازی خواهند کرد. در این راستا خلیج فارس به عنوان محور معادلات ژئوپلیتیک و ژئو استراتژیک در ساختارهای اقتصادی جهان واصلی ترین منبع نفت و گاز، جایگاه ویژه ای دارد. فلات ایران سرشار از منابع نفتی و ...

در این پژوهش به کاربست نظریه واقع گرایی تهاجمی جان مرشایمر برای تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده( به عنوان تنها هژمون منطقه ای در نیمکره غربی) در قبال هژمونی بالقوه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(در منطقه خلیج فارس) پرداخته شده است. هدف، بررسی و نشان دادن راهبردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی تا کنون (زمان نگارش پایان نا...