ابن سینا نخستین فیلسوف مسلمان است که به طور دقیق به پیوند عمیق مفهوم ارسطویی اوسیا با وجود و ناهمگونی‌های معنا شناختی آن، توجه نموده است و کوشیده تا از طریق تحلیل هستی شناسانه معنای ارسطوئی اوسیا، نقصان اندیشه ارسطو را ترمیم نماید. ابن سینا از مفهوم ماهوی اوسیای ارسطو به «ما کونه فی الواقع لا فی موضوع» تعبیر می‌کند و مفهوم غیر ماهوی آن را در خود وجود منحصر می‌سازد. به این طریق، ابهام در موضوع و...

از اواخر قرن هجدهم، تغییر بزرگی در نوع نگاه محققان به کتاب مقدس پدید آمد. تا پیش از این زمان اندیشیدن دربارة کتاب مقدس در چارچوب آموزه‌‌های کلیسا بود. اما نارضایتی فزاینده ‌‌‌‌‌‌‌از نحوة استفادة مقامات کلیسایی از کتاب مقدس، ‌‌‌‌‌‌‌رشد دئیسم و تهاجمات روشنگری منجر به آغاز دورة نقادی شد. نقادان با کتاب مقدس مانند یک اثر انسانی و محصولی متعلق به دوره‌‌ای از تاریخ بشر برخورد کردند و آن را موضوع تحق...

نوشتار حاضر به بررسی اسطوره و مسائل مرتبط با آن در دوره جدید می پردازد؛ اسطوره از دیرباز در حیات بشر حضور داشته و نقشی فعال و مهم در تاریخ اندیشة بشر ایفا نموده است. اما در دوره جدید با ظهور عقلانیت مدرن جایگاه اساطیر زیر سؤال رفت. عده ای از اندیشمندان جدید که به شدت تحت تأثیر پیشرفت های علمی قرن بودند، تمام علوم پیشین را کنار نهادند و مدعی گشتند که با ظهور علم جدید اسطوره قطعا از تاریخ بشر برا...

علل گسترش فقه حنفی در ماوراء‌النهر تا پایان عصر سامانیان[1] محمدعادل ضیائی[2] موسی عزیزی[3] چکیده فقه حنفی هم از دید شمار پیروانش و هم از دید گستره جغرافیایی و تدوین‌یافتگی آرا و فتاوای عالمانش، از مذاهب مهم اسلامی به شمار می‌رود. این فقه که شیوۀ کمال‌یافته و منسجم مکتب «اهل رأی» است، از آغاز پیدایی‌اش در خراسان و بلاد ماوراء‌النهر جایگاه برجسته و تأثیرگذاری داشت. شاید بتوان گفت که نشر و گسترش ...

چکیده کاوش در چیستی و چگونگی رابطة علم و دین و مدل سازی این رابطه هدف اصلی این مقاله است. دیدگاه هایی که درصدد تبیین رابطة علم و دین برآمده اند (دیدگاه های تمایز، تعارض، تلاقی و تأیید، و دیدگاه مکملیت) هریک فقط به یک جنبه از این ارتباط پرداخته اند و همگی در این نقص سهیم اند که عمدتاً بر جنبه های عملی و کاربردی تعامل میان علم و دین تأکید می کنند و مدل نظری مشخصی را، در خصوص رویارویی گزاره های عل...

چکیده کاوش در چیستی و چگونگی رابطه علم و دین و مدل سازی این رابطه هدف اصلی این مقاله است. دیدگاه هایی که درصدد تبیین رابطه علم و دین برآمده اند (دیدگاه های تمایز، تعارض، تلاقی و تأیید، و دیدگاه مکملیت) هریک فقط به یک جنبه از این ارتباط پرداخته اند و همگی در این نقص سهیم اند که عمدتاً بر جنبه های عملی و کاربردی تعامل میان علم و دین تأکید می کنند و مدل نظری مشخصی را، در خصوص رویارویی گزاره های علم...

چکیده بحث تجربه ی دینی به عنوان یک نظریه، بحثی نوین است که در غرب از سوی شلایر ماخر(1768-1834) در واکنش به مدرنیته مطرح گردید و به سرعت توجه متکلمان و فیلسوفان دین را به خود معطوف کرد. پس از شکست الاهیات طبیعی در طی حملات تجربه گرایانی چون کانت و هیوم، شلایرماخر با طرح نظریه ی تجربه-ی دینی، گوهر همه ی ادیان را تجربه ی دینی معرفی کرد. از نظر او مبنای دین نه تعالیم وحیانی، نه عقل نظری و نه عقل ع...

چکیده مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (1281ـ1360 هـ . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می‌پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضّاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می‌کنند، در آثار تفسیری ـ فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تأکید دارند. ر...

هدف این پایان نامه جستجوی معنای متن ادبی از نگاه برخی از مهمترین و جذاب ترین رویکردهای موجود در زبان-شناسی و فلسفه ی قاره ای در داستان است. بر آن نیستم تا پاسخی به پرسش معنای متن ادبی بدهم و اساساً نشان خواهم داد که در نگاه فلسفه ی قاره ای این جستجو و پرسش گری است که اهمیت و معنا دارد و نه لزوماً پاسخ یا مدلولی قطعی برای آن جستن. از این حیث، این پایان نامه تلاشی است در جهت زنده کردن پرسش معنای ...

هدف این پایان نامه جستجوی معنای متن ادبی از نگاه برخی از مهمترین و جذاب ترین رویکردهای موجود در زبان-شناسی و فلسفه ی قاره ای در داستان است. بر آن نیستم تا پاسخی به پرسش معنای متن ادبی بدهم و اساساً نشان خواهم داد که در نگاه فلسفه ی قاره ای این جستجو و پرسش گری است که اهمیت و معنا دارد و نه لزوماً پاسخ یا مدلولی قطعی برای آن جستن. به قول مولوی: جمله ی بی قراریت از طلب قرار توست طالب بی قرار ش...