اسماعیلیه، فرقه ای از فرق شیعه است که پس از شهادت امام صادق(ع) از دیگر فرقه ی شیعه، اثنی عشریه، جدا شده . بر خلاف شیعه ی اثنی عشری که امامت را پس از شهادت امام جعفر صادق(ع) متعلق به امام موسی کاظم(ع) می دانست، حق پسر بزرگش، اسماعیل و پس از او محمد بن اسماعیل می دانند. نهضت اسماعیلیه به عنوان نهضتی شیعی در مقابله و تضاد با دربار خلافت عباسی که به نوعی با برگزیدن مذهب تسنن، به عنوان مذهب رسمی جام...

هدف کلان از نگارش تاریخ، هدایت بشر به سوی سعادت، بهویژه سعادت دنیوی، است، یعنی برخورداری از امنیت و رفاه اجتماعی. این مقاله درصدد تبیین نقش مورخان در قرون سوم تا ششم در رسیدن جامعه به سعادت دنیوی، و راهکارهای آنان در این مسیر است. امتیاز کتابهای تاریخی این دوره، انتقال میراث فرهنگ سیاسی گذشتگان و ارائه تجربیات تاریخی، بخصوص در زمینه آداب صحیح ملکداری بود. آنان با اقتباس از متون اندرزنامهای با ر...

تاریخ نگاری به عنوان پدیده فرهنگی در انقلاب مشروطیت دچار تحولی اساسی شد.از نوع نگاه به تاریخ تا بررسی عناصر تاریخ همه و همه دچار تغییرات اساسی شد.اگر چه این حرکت قبل ترها همزمان با ورود افکار جدید به جامعه ایران آغاز شده بود،اما در انقلاب مشروطیت به محک آزمایش درامد.نخستین کسی که این حرکت را آغاز کرد ناظم الاسلام کرمانی بود.وی برای نخستین بار به صورت جدی به بررسی عناصر موثر در انقلاب مشروطیت به...

ناکامی در اشاعۀ مذهب اسماعیلی در مغرب، از موضوعات مهم تاریخی دورۀ فاطمیان است و در بررسی و تبیین آن، مسائل اقتصادی را به عنوان عامل و شاخص مهمی باید در نظر گرفت: حاکمان فاطمی نتوانستند دعاوی روزگار انقلابی‌گری خود را در ایجاد عدالت اقتصادی در جامعۀ مغرب عملی کنند. آنها با بی‌توجهی به شرایط لازم اقتصادی، در تحقق آرمانهای سیاسی‌ ـ‌ مذهبی خود و تأسیس خلافت فراگیر فاطمی، کوشش‌هایی به کار بردند که ح...

قبیله بنی‌عقیل، در دوران ضعف و انحطاط حمدانیان، موفق گردیدند حکومت خود را با غلبه بر شهرهای موصل و نصیبین و با پرداخت خراج و اظهار تابعیت نسبت به امرای بویهی بنیان گذارند. با توجه به این که حکومت بنی‌عقیل در منطقه‌ای سوق‌الجیشی و راهبردی مستقر بود، حکومت آنان برای حکومت‌های هم‌جوار اهمیت بسیاری داشت. حکومت بنی‌عقیل شیعی، از سویی با اعلام استقلال از آل‌بویه و از سوی دیگر با اظهار تابعیت نسبت به ...

  مورخین جهت مرتب­سازی وقایع از نظام­های گاهشماری رایج بهره می­گرفتند تا به وقایع خود بعد زمانی بخشیده و به اصطلاح انها را تاریخگذاری کنند. الگوهای تاریخگذاری وقایع و انگیزه­های پشت پرده انها مسئله تحقیق حاضر است.   زمینۀ این تحقیق تاریخنگاری سلسله­ای عصر صفوی است، که در آن می­توان سامانه­های مرتب­سازی وقایع را به دو دسته اصلی موضوعی و سالنگاری تقسیم کرد. نگاه ما به دنبال تحولاتی است که در این ...

اصفهان در دوره­ اسلامی تا سدهی هفتم از مراکز تمدنی است که از سنت محلی نگاری قابل توجهی برخوردار بوده است. در این مقاله مکتوبات محلی نگاری اصفهان در دو شاخهی تاریخ­نگاری محلی؛ یعنی نگاشتن کتب تاریخ محلی دنیوی و دینی، به لحاظ کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است. کتب بازمانده از دستبرد حوادث و همچنین اشارات و نقل قول­هایی که از کتب مفقوده، در کتاب های دیگر باقی مانده است، روی هم رفته، مجموعه­ای ا...

چکیده رسالت اصلی این پژوهش، بررسی همه جانبه، پیرامون شیوه ها، علل و زمینه های نگارش مقتل در سده های آغازین اسلامی است. به همین جهت، به تحقیق کتابخانه ای و میدانی دست یازیده شده و شیوه تحقیق نیز، بر مبنای تحلیل گزارش ها درمنابع مقتلی است. بنابراین، پس از بیان و تعریف مصطلحات، به محورهای مختلف تحقیق پرداخته شده که اهم آن عبارتست از: نگارش مقتل از امتیازات مهم درمکتب کوفه بوده است که در گزارش ها...

یکی از ویژگی های تاریخنگاری ایران در دوران معاصر و خاصه دوره قاجار ، تدوین کتاب هائی در زمینه جغرافیا و بوم شناسی است. امری که گرچه پیشینه ائی درازپا در ایران زمین دارد، اما به جهت تاثیرپذیری از روند تحول تاریخ نویسی ایران در دوره معاصر ، قابل تامل و درخور مطالعه می باشد. پژوهش حاضر با عنوان « سیری در نوشته های جغرافیایی در عصر قاجار» بر آن است تا به چگونگی اثرآفرینی در دانش جغرافیا و تالیف نوش...

موید فی الدین (390 -470 هـ)، از جمله شعرای متعهد شیعی در قرن پنجم است که در دوره فاطمیان می زیسته و چندین سال در وزارت آنان به عنوان داعی در مناصب مختلف اداری، سیاسی، مذهبی و ...خدمت کرده است. دیوان او سرشار از مضامینی، در مدح و رثای اهل بیت (ع) و هجو دشمنان ایشان است و نشان از این دارد که، پرداختن به سیمای اهل بیت، وجهه همت او بوده است. خصوصیت بارز اشعارش، صدق عاطفه و اخلاص واقعی به خاندان پیا...