میراث مکتوب زردشتیان به فارسی نوگنجینه‌ای از آثار دینی ادبیات فارسی است که کم‌تر بدان توجه شده است. این متون به‌‌تدریج از سده‌های چهارم از بازتولید متون اوستایی و پهلوی پدید آمدند. امروزه، صدها رساله در حوزه‌های فقه، آیین، تفسیر، اسطوره، تاریخ، کلام، ادبیات، روایت، زبان‌شناسی، نجوم، و ... از دستوران کیش زردشتی برجای مانده است. کلام و مباحث کلامی، به‌ضرورت روابط زردشتیان و جامعة اسلامی، از دیرین...

‏ابن‌سینا به عنوان یکی از شارحان و معلمان بزرگ فلسفه ارسطویی بیش از هر چیز فیلسوفی عقل‌گراست که ‏به استدلال و فلسفه استدلالی- بحثی اهمیت زیادی می‌دهد؛ اما در بعضی آثار او رگه­هایی از تمایل وی به اشراق ‏یافت شده که جهت‌گیری او به سمت راه ‏اشراق و شهود را نشان می‌دهد. از میان مهم‌ترین آثار ایشان با رنگ و بوی اشراقی می­توان به رسائل رمزی شیخ، همچون حی بن یقظان، رسالة الطیر، رساله سلامان و ابسال، ق...

انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران‌‌زمین به‌‌شمار می‌آید. در پی این انقلاب، انگاره‌‌هایی جدید در پهنة سیاسی کشور به‌‌میان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامی‌کردن بسیاری از فراورده‌‌های ذهنی و ایده‌‌آل‌‌هایش. قانون‌‌گذاری و وکالت و یا نمایندگی انگاره‌‌ای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیش‌‌رو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیا...

یکی از ساختارهایی که مختصّ زبان عربی است و در قرآن کریم کاربرد نسبتاً گسترده ای دارد، اسلوب مدح و ذمّ است که ما در این پژوهش سعی کردیم ضمن بیان این ساختار و اهداف وکارکرد آن، به تحلیل برخی از آیات در بر دارندة این ساختار بپردازیم. در این کنکاش پی بردیم که اگرچه این ساختار معادلی در زبان فارسی ندارد، امّا می توان برخی ساختارها و ترکیب های دستوری را در فارسی یافت که بیانگر مضامین و اهداف آن باشد و از...

ابهام ساختارهای صرفی زبان عربی را می توان به دو نوع تقسیم کرد: 1ـ ابهام هایی که می توانسته به وجود آیند، امّا واضع با اتّخاذ تدابیری مانع آن شده است. 2ـ ساختارهایی که به صورت بالقوّه ابهام آفرین هستند. علمای قدیم تنها وجه نخست را به عنوان ابهام (اللَّبْس) برشمرده اند، چراکه از دیدگاه ایشان، اصولاً فهم معنا در بستر توجّه به بافت کلام صورت می پذیرد و این امر ابهام را از میان می برد. امّا در مطالعات جدید، ...

نظریة مناسبت، از کارآمد­ترین رهیافت­ها در بررسی ارتباط­پذیری متون و نحوة دریافت آن­ها از سوی مخاطب است. از آن­جا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله بر آن است تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه کار­های افزایش سطح مناسبت این ترجمه­ها برای مخاطب فارس­زبان بپردازد. در این راستا پنج آیه بافت­محور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آیه تحلیل و برر...

از آنجا که هدف از ترجمة متون دینی، تفهیم هرچه بهتر و بیشتر مفاهیم و معارف ناب دینی و اسلامی به مخاطبان است، مترجمان باید تلاش کنند تا تعادل ترجمه‌ای را در متون دینی و ارائة ترجمه‌ای که پاسخگوی نیاز مخاطب باشد، رعایت کنند. دستیابی به تعادل ترجمه‌ای، مستلزم اعمال تعدیل‌ها و تغییر‌هایی در فرایند ترجمه است. یکی از این تغییرها که نخستین‌بار از سوی «وینه و داربلنه» (Vinay and Darbelnet) مطرح شد، «تصر...

نظام‌های ترجمة ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه‌ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه‌ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می‌کند. منتقدان، به کیفیت ترجمة این نظام‌ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمة ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن‌ها به دست آورده است و اکنون نیز این‌گونه ترجمه‌ها بدون نقص نیستند...

نمایشنامه از انواع ویژة ادبی است که ضمن در بر داشتن خصایص یک متن ادبی، خصوصیت‌های دراماتیک منحصر به فردی دارد که تنها بر صحنة اجرا، تمام و کامل می‌شود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامه‌نویسی عربی، یعنی توفیق الحکیم، با استناد به داستان هزار ویک شب در جامه‌ای فلسفی ابداع شده‌است و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. این اثر دو بار به زبان فارسی از سوی آقایان آیتی و ش...