اندیشمندان علوم اجتماعی سه معیشت عشیره ای، روستایی و شهری را از هم متمایز کرده و به تحقیق در خصوص خلقیات اختصاصی هر سه، دست زده اند. به بیان دیگر، هر انسانی با توجه به نیازهایی که در شیوه ی معیشتی او ایجاب می کند، به چاره جویی برخواسته و به رفع نیازهای خود می کوشد و نیاز به علم از این قاعده پیروی می کند و محققین برآنند که شیوه ی تولید شهری، زمینه ی مساعدتری برای بروز علم و ظهور علما می باشد. در...

از آغاز فتح ایران توسط اعراب مسلمان، گروه‌های کمی از مردم بومی با فاتحان همکاری نمودند این همکاری و وارد شدن ایرانیان به جرگه نظامیان در سال‌های پس از آن افزایش یافت. چگونگی و میزان مشارکت خراسانیان در مأموریت­های نظامی و فتوح مبحث این مقاله است که به روش تحلیلی – توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است، ابتدای ورود اسلام اعراب دید خوبی نسبت به استفاده از ایرانیان در سپاه نداشتند ولی تدریجاً احساس کردن...

ادبیات عاشورایی، به ویژه رثای امام حسین(ع)، همواره یکی از موضوعات برجسته ی شعر شاعران شیعی بوده است. علّامه سید محمّد جواد شبر(...،1332ه) در جلد نخست کتاب «ادب الطف»، اشعاری را در رثای امام حسین(ع) و یارانش گرد آوری نموده ، که مربوط به قرن های نخستین(اوّل تا سوم هجری)؛ دوران اموی و بخشی از عصر عبّاسی می باشد. با توجّه به اشعار این کتاب، رثای امام حسین(ع) در این دوران، از مضمون ها و ساختار های گوناگ...

فرقه مرجئه، گروهی بودند که در سده ی اول هجری در عصر عبدالملک بن مروان در واکنش خوارجیان بوجود آمدند سپس چند گروه و فرقه شدند از فرقه مرجئه خوارج و مرجئه جبریه و مرجئه قدریه و مرجئه خالصیه ... که هر فرقه ای صاحب عقیده و اندیشه مختص به خود بودند در عقایدشان، این باورها تأثیر زیادی بر ایمان و باور مسلمانان گذاشت و چندین نفر مثل جعد بن درهم و جهم بن صفوان، غیلان دمشقی که از پیشگامان این عقیده و این...

این رساله شامل هفت بخش است : بخش نخست : به بیان مسئله و طرح سوالات و فرضیات و واژگان و روش پژوهش اختصاص دارد. بخش دوم: به بررسی و معرفی متون و منابع تاریخی می پردازد. بخش سوم: به بررسی ابزارهای سیاست مالی اختصاص دارد که شامل انواع منابع درآمد مانند خمس ، زکات و فیء می باشد. بخش چهارم: تحت عنوان سیاست های مالی امویان به تبیین آراء و سیاست های مالی خلفا و بعضا" عمال آنان در این دوره پرداخته می شو...

اشعار ابیرد بن معذر چه آنچه که در مناسبتهای گوناگون سروده شده و یا در احوال دیگری نقل شده، در واقع آئینه تمام نمای زندگی عصر خویش است. او به خلق و خوی نیکو، سجایای انسانی، صفات پسندیده و اوضاع اجتماعی زمان خود توجه فراوان داشت. به گونه ای که جان، روح و همه وجود او را پر ساخته و اندیشه، عاطفه و خیالش را مشغول ساخته بود. تا آنجا که به ذهن او صراحت می بخشید، اندیشه اش را روشنی می داد و روحش را به ...

سازمان حسبه یکی از بخشهای تشکیلات قضایی حکومت مسلمانان بوده است. در آغاز وظیفة اصلی این سازمان که در رأس آن محتسب قرار داشت نظارت و رسیدگی به امور بازار و بازاریان بود اما در سدة 3 ق. وظایف این نهاد به سرعت گسترش یافت و نه تنها رسیدگی و نظارت بر بهداشت، عبور و مرور و ساخت و ساز شهری را شامل می شد بلکه مراقبت از رفتارهای اخلاقی و شرعی شهروندان را نیز در بر می گرفت. همة نویسندگان مسلمان، ریشه و ...

پس از تشکیل حکومت اسلامی به دست پیامبر اکرم (ص) و به دنبال آن تشکیل حکومت خلفا، در مقاطعی خاص، دولت های اسلامی با افزایش یا کاهش درآمد و در برخی مواقع با هزینه های غیر قابل پیش بینی روبه رو می شدند. کاهش درآمد و دست یابی به منابع جدید مالی سبب شد دولت ها برای جبران کمبود هزینه ها به فکر راه حل های تازه ای بیفتند. یکی از این راه حل های پیشنهادی «مالیات بر بازار» بود که بسیار مورد توجه قرار گرفت....

مرجثه یکی از نخستین جریانهای فکری – سیاسی جهان اسلام به شمار می رود. تاکنون اغلب مطالعات انجام شده درباره این فرقه ، معطوف به همسویی آنان با امویان بوده است . مقاله حاضر از منظری متفاوت به مرجثه و نقش آنان به عنوان یکی از عوامل مؤثر در انتشار اسلام در میان گروهی از اهل ذمه می پردازد و نشان می دهد که بعضی از اینان در دفاع از نو مسلمانان حتی رو در روی عمال اموی ایستاده و دست به شورشهایی نیز زده اند.

سیاست ترور – قتل و شکنجه شیعیان در عصر اموی و خصوصاً عباسی باعث عکس العمل ایشان در قبال این فشار های سیاسی گردید و قیام های متعددی را بر علیه خلافت عباسی رقم زد. منصور و هادی و هارون الرشید سه خلیفه عباسی در پیش برد این سیاست بسیار فعال و کوشا بودند از جمله این قیام ها قیام حسین بن علی بن حسن مشهور به فخ می باشد که علارقم شکست این قیام ،ادریس ابن عبدالله از نوادگان امام حسن (ع) موفق شد از واقعه ...