به دلیلِ وجود سه ویژگی بارز در رُمان چهره?مرد هنرمند در جوانی اثر جیمز جویس (james joyce)، این اثر جهت تحلیل از منظر نگره فرا تاریخ (metahistory) هِیدن وایت (hayden white) که در دو کتاب مهمش تحت عناوینِ metahistory (1973) و the tropics of discourse (1978) ارائه گردیده، برگزیده شده است. ویژگی نخست به ساختارِ روایی این اثر بر می گردد که در طی آن جویس روایتی تاریخی را بر خط داستانی ُرمان تحمیل کرده است....

در اندیشه‌ورزی دیرپای فلسفی و اجتماعی، آرمان عدالت‌خواهی همواره جایگاهی برجسته داشته است، (تاریخچه) اما این آرمان در هر دو روایت هستی‌شناختی و هنجاری با ناسازنمایی روبه‌رو است؛ (مسئله) گرهی که روشمند به چالش کشیده نشده است. (پیشینه) پرسش اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی به آرمان عدالت‌خواهی در دو روایت هستی‌شناختی و هنجاری چه پاسخی می‌دهد؟ (سؤال) الگوپردازی آرمان عدالت اجتماعی در انقلاب اسلا...

تاریخ بلعمی (از تاریخ‏‏های عمومی عالم) و تاریخ بیهقی (از تاریخ‏‏های خصوصی دورة غزنویان) از شاه‌کارهای تاریخی و ادبی ایران‏‏زمین به ‏شمار می‌روند. به‏ ‏‏رغم پژوهش‏‏های فراوانی که دربارۀ آن‏‏ها انجام شده، از دید تطبیقی و از ابعاد مختلف تاریخی و ادبی، نظیر سبک و اسلوب تاریخ‏‏پردازی، اصول روایت، و زبان، تا کنون کم‏تر بدان‏ها توجه شده است. این دو اثر، که از برجسته‏ترین نمایندگان دورة نخستین تاریخ‏‏ن...

سرود مردم بخارا از آن رو در پژوهش‌های ما اهمیت بسیار یافته است که نزد گروهی از محققان به عنوان یکی از نخستین سروده‌های زبان فارسی به شمار آمده است. مقالۀ حاضر ضمن بررسی کوتاهی از سیر تاریخی نقد و نظرها دربارۀ این سرود، روایتی دیگر از آن به دست می‌دهد. در این روایت ضمن رد و قبول و نقد و تحلیل برخی از آراء منتقدان،‌ ساختار ادبی سرود، با نگرشی دقیق‌تر، مورد ارزیابی قرار گرفته است و از سوی دیگر تحل...

با مادرم همراه نام زندگینامۀ سیمین بهبهانی (1393- 1306) است که چندی پیش از مرگ او در سال (1391) منتشر شد. این نثر، روایتی چندصدایی یا چندآوایی است و سه نوع راوی و زاویۀ دید در متن آن حضور دارد. این راویان عبارتند از: راوی اوّل شخص، دوم شخص و سوّم شخص. حجم روایت راویان اوّل شخص و سوّم شخص در متن بیشتر است، امّا روایت دوم شخص یا من درونی راوی حضور گسترده‏تری دارد و در سرتاسر متن دیده می­شود. راوی در ا...

شاهنامه افزون بر ارزش‌های ادبی و اسطوره‌ای، از مهمترینِ منابع تاریخ ایران باستان به‌ویژه  در تاریخ ساسانیان است. فردوسی با امانت‌داری، روایات دورۀ ساسانی را همراه با جزییات رخدادهای تاریخی به نظم کشیده است. روایت شاهنامه از پادشاهی شیرویه و مرگ خسروپرویز و بیان زمینه‌های فروپاشی، بسیار مهم است و منابع منثورِ عربی ـ فارسی نیز به آن پرداخته‌اند. در این پژوهش داده‌ها و جزییات تاریخیِ این منابع با روا...

مرقد احمد بن موسی ‏الکاظم (ع) مشهور به شاه‏چراغ، در سده‏های اخیر یکی از مراکز و عوامل اصلی تحول‏های فرهنگی در شیراز بوده و به دلیل قرار داشتن در بافت قدیمی شهر، در ادبیات مجاورانِ این مرقد نیز حضور و نمودی چشمگیر داشته است. یکی از داستان‏های مشهور در تاریخ عامة شیراز، روایتی است که زمان کشف و ساخته شدن مرقد این امامزاده را به عصر عضدالدولة دیلمی نسبت می‏دهد؛ با اینحال در پژوهش‏های عمدتاً تاریخی ...

پرسش مقالۀ حاضر چونی و چگونگی افزوده‌های هنرمندانۀ نظامی (535- 612ه.ق) در روایت تاریخی داستان بهرام گور و نقل آن در منظومۀ هفت پیکر است. منظومۀ هفت پیکر یکی از بدیع‌ترین روایت‌های داستانی ادب فارسی است و از گذشته تا امروز مورد توجه خوانندگان بوده ‌است. پیرنگ اصلی داستان بر روایتی تاریخی بنا شده که مأخذ آن کتاب‌هایی چون تاریخ طبری و تاریخ بلعمی، اخبارالطوال دینوری، سیاست‌نامۀ خواجه نظام‌الملک، ت...

کتاب تاریخ رسانه: از گیلگمش تا گوگل از منابع معتبر و پرفروش در حوزۀ تاریخ رسانه هاست. این کتاب به نحو مطلوبی توانسته است سرگذشت اجتماعی رسانه ها را از گیلگمش تا گوگل تصویر کند. درواقع، این کتاب، تاریخ رسانه ها در اروپا و آمریکا را با رویکردی «رویدادمدارانه» روایت می­کند و نویسنده تفسیری تاریخی و شخصی را نیز چاشنی نگارش کرده است. راجر پری علاوه بر توجه به توسعۀ تاریخی رسانه ها در قالب مکانیکی و ...

استاد بهبودی[1]  از محققان صاحب نظر عصر حاضر در حوزه حدیث است که دیدگاه های جدیدی در زمینه نقد احادیث ارائه می نماید. وی به بررسی های ظاهری و سطحیِ سندی اکتفا نمی نماید و سند و متن را توأمان مورد ارزیابی قرار می دهد. علت، از منظر وی اعم از هرگونه عیب و بیماری پنهان یا آشکار احادیث است که به سه دسته: علل موجود در متن، سند و در متن و سند تقسیم می شود. وی برای شناسایی علل احادیث به هرگونه اطلاعات...