چکیده نقد و بررسی متون زمینه ساز رشد و شکوفایی اندیشه های ذهنی دانش پژوهان و ادب دوستان خواهد شد. نقد و بررسی متون ادبی بر اساس نظریه های ادبی معاصر با مشخص کردن سازه ها و مشارک های آثار باعث شناخت و درک بهتر آنان می شود. به همین دلیل بسیاری از متون اعم از نثر و نظم به دست صاحب نظران مورد نقد و تحلیل قرار می گیرد. قرن بیستم سرآغاز تغییری شگرف در زمینه نقد ادبی است. یکی از مباحثی که در این ...

رولان بارت در سال 1968 در مقاله ای ـ که اکنون متن بسیار معروف و شناخته شده ای است ـ مرگ مؤلف را اعلام کرد. صراحت بیان این نظریه جسورانه باعث شد که برخی مفسرین آن را مرگ بر مؤلف تفسیر کنند. مرگ مؤلف یا مرگ بر مؤلف؟! آیا مؤلف بعد از خلق متن خود برای همیشه می میرد یا در نقش های تازه و تناسخ گونه به متنش بازمی گردد؟ به نظر می رسد بارت میان مفهوم مؤلف و مخاطب مانند دو مفهوم خلق و خوانش، ارتباطی دو س...

سخن گفتن از عشق آن هم با آن دل‌انگیزی در نگاه اول، سهل و در چشم انداز دیگر کاری دشوار است «که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها». دشوارتر از آن رو که پدیده‌ای نفسانی است که تا تجربه نشود، درک آن مشکل است و مهرانگیز از آن رو که پاک‌ترین احساسات انسانی است. در اهمیتش باید گفت که عشق نیز حماسه‌ای است که لطافت آن در منش و روح پهلوان تبلور می‌یابد. در این میان، شاهنامه کتابی است که از زندگی حرف می...

با توجّه به اینکه میان نخستین دست نوشته های شاهنامه، با وفات سرایندۀ بزرگ آن فردوسی ،دویست سال فاصله افتاده است و در دست نوشته ها تعداد ابیات بین چهل و هشت هزار تا بیش از شصت هزار است؛ پژوهندگان این کتاب سترگ، میان آنچه براستی سرودۀ فردوسی است، با آنچه ابیات و داستان های الحاقی خوانده می شود، اتّفاق نظر ندارند. بسا ابیاتی که به ملاحظات گوناگون در متن گنجانیده شده است.یکی از این ملاحظات، مسائل سیا...

تاریخ بلعمی و شاهنامه فردوسی از مهم ترین آثار قرن چهارم هستند که علی رغم داشتن موضوعی مشترک (تاریخ ایران) و نگارش در برهه زمانی نزدیک به هم، در کنار شباهت های بسیاری که در آنها دیده می شود، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند. یکی از تفاوت های مهم و قابل اعتنا، پرداختِ متفاوت شخصیت های حاضر در این دو اثر از حیث حماسی – اسطوره ای است. مقایسه 27 تن از شخصیت های مشترک این دو کتاب اعم از شاهان و پهلوانان...

چکیده شاهنامه¬ی فردوسی به عنوان یک شاهکار ادبی، سرشار از رموز و نکته¬های ادبیست که هر یک را باید با دید مخصوص به خود بررسی نمود. تصویر در شاهنامه فردوسی یکی از این نکته¬هاست و این زمانی آشکار می¬شود که این کتاب گرانقدر از این دیدگاه مورد تحلیل قرار گیرد . درپژوهش حاضر با موضوع " تجلّی تصویر در آیینه¬ی شاهنامه¬ " به بررسی تصاویر شعری این اثر ، عوامل تصویرسازی ،انواع تصویر ، وصف وگونه¬های آن ...

هدف اصلی این مقاله کاربرد رویکرد تحلیل متنی رولان بارت، اندیشمند فرانسوی، برای بررسی و نقد نمایشنامه فیزیکدانها، اثر فریدریش دورنمات است. این نوع از تحلیل در قالب تحلیل رمزگانی صورت می¬گیرد که در پنج دسته از سوی بارت تقسیم¬بندی شده¬اند. این رمزگان¬ها عبارتند از رمزگان هرمنوتیک یا معمایی که در پی معماهای متن هستند، رمزگان پروآیرتیک که مرتبط با پی¬رفت¬های روایت است، رمزگان نمادین که در تقابل¬های ...

صرف نظر از «شاهنامه » فردوسی، کتاب «دده قورقود » و «ایلیاد و ادیسه » هومر، از زیباترین و عظیم ترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهت ها و همسانی هایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانی ها، آمیختگی اساطیر ملت های گوناگون و تأثیرپذیری آنها از یکدیگر باشد. همسانی های این آثار، ما را بر آن داشت که با تأمّلی دیگر در نوع نگرش آفریدگاران حماسه به جایگاه زن و مقایسۀ این موضوع در ای...

یکی از مباحثی که به ندرت در بررسی آثار مورد توجه قرار می‌گیرد، انتخاب عنوان یک اثر ادبی و یا انتخاب اسامی قهرمانان است. نویسندگان نام‌های مختلفی بر آثار و قهرمانان خود می‌نهند و آنان در این انتخاب گاهی نام قهرمان اصلی را برای آثارشان برمی‌گزینند. در بسیاری از موارد، نام قهرمان یک اثر به طور تصادفی انتخاب می‌شود، اما گاهی نویسنده در این انتخاب، هدفی را نیز دنبال می‌کند. یکی از نویسندگانی که در ا...

شاهنامه رشیدا، یکی­از نسخ خطی مصور دوره­صفویه متعلق به­سده یازدهم هـ. ق، و کتابت آن منسوب به­عبد­الرشید دیلمی است، به­همین دلیل هم به­شاهنامه­رشیدا معروف ­است. معتمدالدوله، رئیس کتابخانه فتح­علی­شاه قاجار در صفحه­آستر بدرقه کتاب این انتساب را مرسوم کرد. درحالی­که تطبیق شیوه رسم­الخط شاهنامه­رشیدا با آثار خوشنویسی عبد­الرشید دیلمی مانند چهل­کلمه و تحفه‌العراقین، تفاوت رسم­الخط این آثار را از یکد...