در قرون نخستین اسلامی ناحیه بیهق از توابع نیشابور بود. در اواخر قرن اول هجری هنگامی کهشاهراه خراسان- عراق از مسیر کویر مرکزی ایران به بیهق- ری- عراق تغییر یافت، ناحیه بیهق ازاهمیتی راهبردی برخوردار، و حفظ آن یکی از اولویت های حکام خراسان شد. در پی این تحول، بیهقعرصه شورش ها و منازعات داخلی گردید. مقاله حاضر به بررسی ریشه های این رقابت ها اختصاصدارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاست حاکم...

 مالیات جزیه در مصر سده نخستین اسلامی، از جمله مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مناسبات اجتماعی والیان مسلمان و اتباع ذمی بود. شرایط و اقتضاءات اخذ جزیه، قوانین و  نحوه هزینه کرد و  دیگر مسائل مربوط به آن هر دو سوی این معادله یعنی ذمیان و حاکمیت اسلامی را متاثر می‌ساخت. در این پژوهش بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی، کارکردهای متنوع اجتماعی جزیه در مصر سده نخستین اسلامی بررسی شده ا...

منطقه آذربایجان از گذشته های دور در تاریخ تحولات ایران نقش مهمی ایفاء نموده است و با تشکیل سلسله قاجاریه و آغار جنگ جهانی اول و در پی آن تأسیس حکومت پهلوی، این منطقه به کانون بسیاری از تحولات تبدیل شد. از این رو، بررسی تحولات سیاسی آذربایجان از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم مسأله و موضوع اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. و آن اینکه علل و عوامل زمینه ساز تحولات سیاسی آذربایجان و نتایج مرتبط با آ...

ایالات متحده در دوره اوباما، در سیاست اعلامی خود، به دنبال تغییر محاسبات راهبردی رهبران جمهوری اسلامی ایران در برنامه هسته‌ای بوده و در این رابطه از تحریم با هدف فلج‌کردن اقتصاد ایران استفاده کرده است. بنابراین، سؤال اساسی این است که انتظار واشنگتن از کارکرد رژیم تحریم‌ها بر ضد جمهوری اسلامی ایران چیست و نتیجه نهایی آن که تغییر محاسبه است بر اساس چه مکانیسمی محقق می‌شود؟ این مقاله با بررسی سیاس...

با تسامح می‌توان گفت در جهان امروز، پدیدة سیاسی تروریسم به ‌عنوان عامل محرکة تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... ، جایگزین پدیده‌های سیاسی شناخته شده مثل انقلابات، جنگ ها (جنگ های تمام‌عیار دو یا چند واحد سیاسی با هویت مشخص در قالب دولت های ملی)، کودتاها، شورش ها و ... شده است و زندگی سیاسی در سطوح مختلف آن (گروه های سیاسی زیر ملی، و ملی و بین‌المللی) را به چالش کشیده است. در این مقاله کوشش می...

انقلاب یکی از پدیده های سیاسی است که موجب دگرگونی شدید و اساسی در جامعه می‏شود. اینکه انقلاب دقیقا چیست و موضوع آن کدام است مورد اختلاف شدید صاحبنظران انقلابها است و نه تنها تعریف جامع و مانعی در این زمینه ارائه نشده است که مورد اتفاق نظر آنان باشد بلکه درباره زمینه ها و عوامل وقوع و پیامدهای آن نیز اختلاف وجود دارد. دامنه این اختلاف بیشتر به دلیل گستردگی و پراکندگی اطلاعات مربوط به انقلابها اس...

لوطی و لوطیگری در فرهنگ و تحولات اجتماعی ایران تاریخی دیرپا دارد. سرچشمه‌های کهن و آرمانی این پدیدۀ اجتماعی عمری به درازای  تاریخ جوانمردی دارد که آبشخور آن را در ایران باستان و فرهنگ عیاری و فتوت دوره اسلامی می‌توان جستجو کرد. این پدیدۀ اجتماعی ریشه‌دار با فراز و فرود‌های بسیار در طول تاریخ، به تدریج، در دوره قاجار به انحطاط گرایید. صرف نظر از یک سلسله ارزش‌گذار‌ی‌های اخلاقی و اجتماعی، بررسی ن...

مرجئه یکی از نخستین جریان های فکری ـ سیاسی جهان اسلام به شمار می رود. تا کنون اغلب مطالعات انجام شده درباره این فرقه, معطوف به همسویی آنان با امویان بوده است. مقاله حاضر از منظری متفاوت به مرجئه و نقش آنان به عنوان یکی از عوامل موثر در انتشار اسلام در میان گروهی از اهل ذمه می پردازد و نشان می دهد که بعضی از اینان در دفاع از نومسلمانان, حتی رودرروی عمال اموی ایستاده و دست به شورش هایی نیز زده اند.

قوم لر یکی از اقوام ایرانی است که تاثیر بسیاری بر تحولات ایران به ویژه از دوره ی صفویه به بعد داشته که در دوره ی اول حکومت صفوی که از سال( 996- 907) بوده وتحقیر اقوام ایرانی به دست قزلباشان که سبب نارضایتی عمومی گردیده که قوم لر نیز از این قاعده مستثنا نبوده و این بود که قوم لر شورش هایی را علیه حاکمیت صفوی و والیان آنها یعنی قزلباشان صورت داده از آن جمله شورش اسماعیل دروغین در همدان می باشد که...

در نظام سیاسی غرب درباره حکومت  و ارتباط و تعامل مردم با ان دو دیدگاه  و نظریه وجود دارد :نظریه دموکراسی  و نظریه حق الهی مسیحی همچنان که  در اسلام با دو نگاه  اهل سنت  و امامیه مواجهیم طرفداران نظریه دموکراسی یا اصلا به حق شورش علیه حکومت قائل نیستند  و یا انکه چنین حقی را تنها برای مجموع ملت جایز می شمارند در نظریه الهی مسیحی اطاعت از حاکمان  لازم دانسته شده است . در نظریه اسلامی بسیاری از فر...