تعبیر «حماسۀ عرفانی» در نیم‌قرن گذشته و به‌ویژه در دو دهۀ اخیر، تداولِ قابلِ‌توجهی در حوزۀ پژوهش‌های ادبی یافته است؛ و حتّی عدّه‌ای از محققان، فرضِ وجودِ «حماسة عرفانی» را همچون ژانری مستقل در ادب فارسی طرح کرده‌اند. در پژوهش حاضر کوشیده‌ایم بر اساس نظریة جدید ژانر نشان دهیم که علی‌رغم وجود بعضی تشابهات میان جنبه‌هایی از متون حماسی و بعضی نمونه‌های ادب صوفیه، نهایتاً از منظرِ نقدِ ژانر نمی‌توان صحّت چنین...

از میان زنان شاعر پارسی‌گوی تنها تعداد محدودی از آنان علاوه بر داشتن جوهره و توانایی شعری از خط فکری معینی پیروی می‌کنند. از این روست که این افراد، نامی درخور و سزاوار در تاریخ ادبیات زنان ایران به دست آورده‌اند. یکی از برجسته‌ترین این بانوان، بزرگ بانوی شعر و ادب و عرفان، ماه‌شرف خانم، معروف به مستورة کردستانی است. شاعری دارای فضل و کمال و خط و ربط و شعر و انشا. در مدت نزدیک به 90 سال که از د...

رساله حاضر از یک مقدمه و متن اصلی شامل 7 بخش به قرار ذیل است : 1 - ادبیات تعلیمی و کلیاتی درزمینه آن . 2 - نکات تعلیمی عرفانی 3 - نکات تعلیمی مذهبی . 4 - نکاتی برای تعلیم و تربیت کودک ، در این بخش نظریات هر دو شاعر با آوردن مضامین و مباحث مشترک و نقد و بررسی مطرح شده است . 5 - نکاتی در تعلیم شاهان ، در این بخش تعلیمات ارشادی آن دو برای شاهان مشترک است. 6 - نکات تعلیمی برای نسوان . 7 - نکات تعلی...

حکیم ابو محمدالیاس بن موید نظامی گنجه ای از شاعران پارسی گوی سده ی ششم هجری است. مضامین اشعار وی با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و علمی عصر او به مسایل مذهبی، مدح و منقبت ائمه اطهار و مدح سلاطین، مواعظ و حکم ، عرفانو داستان سرایی اختصاص یافته است. این پژوهش به استناد اشعار او فرهنگواره ای از لغات و ترکیبات و اشارات قرآنی، احادیث و ابیات عربی، اصطلاحات دیوانی، عرفانی و . . . است که به صورت ال...

چکیده. عرفان یکی از موضوعات مهم در شعر و نثر فارسی است و در گسترش و غنابخشی به مضامین شعری کارساز بوده است. به ویژه از قرن ششم به این سو، تصوف و عرفان در شعر نفوذ عمیق تری یافته است. قالب مثنوی گسترده ترین تجلی گاه عرفانی در شعر و نثر فارسی است که توانسته است اندیشه های والای عرفانی را در خود بگنجاند. از آنجا که درصد بسیار بالایی از آثار زبان و ادبیات فارسی،در قلمرو تصوف اسلامی است، مهمترین م...

درحوزه­ی شعر انقلاب اسلامی، شاعران بسیاری بالیده و نام آورشده­اند که بی­گمان «قیصرامین پور» یکی از برجستگان ادبیات انقلاب اسلامی است. در میان شاعران معاصر فارسی، قیصر امین پور هم به لحاظ ((مضامین عرفانی، انسانی)) و هم به لحاظ ((مضامین اجتماعی)) شاعر موفقی است. او را می توان نماینده و پایه گذار ادبیات عاشورایی و ادبیات آیینی غزل نو دانست. غزل نو از تأثیر شعر نو بر غزل سنتی شکل گرفت. این نوع غزل...

ترجمه رساله قشیریه، یکی از متون مهم عرفانی است. قشیری برای القای مضامین عرفانی در این کتاب از حکایت‌پردازی بهره گرفته است. حکایات او بیشتر در باب کرامات و معجزات دینی است که بسیاری از آن‌ها جنبه غیرواقعی و تخیلی دارند. او در حکایت­های خود از مؤلفه­های داستان‌نویسی استفاده کرده است. دراین‌بین، پردازش عنصر شخصیت از بنیادی­ترین ساخت‌مایه­های عناصر داستان قلمداد می­گردد که در این مقاله قابل‌بررسی ا...

مهمترین عاملِ شکل­گیری فلسفه و گرایش انسان به تفکّر و اندیشیدن، مرگ است. اگر مرگ نبود، انسان هیچ­گاه به «بودن» و «فلسفۀ هستیِ خویش» نمی­اندیشید؛ از این رو اساس جهان­بینی هر انسانی در چگونگی نگرشِ او به مرگ خلاصه می­شود. شاعرانِ عارف در کنار دیدگاه الهیاتی و عرفانی که به مسألۀ مرگ داشته­اند و فلسفۀ وجودی مرگ را با رویکرد عرفانی تبیین کرده‌اند، از منظر روان­شناسی و اجتماعی نیز به موضوعِ مرگ و مرگ­اندیش...