چکیده واژۀ علم در دوره‌های گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی به‌کار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشان‌دهندۀ کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دورۀ جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی که از علم دریافت می‌شد با معنای آن در دورۀ اسلامی متفاوت بو...

ترجمه متون مقدس و دینی ـ به ویژه قرآن کریم ـ به ۳ رکن نیاز دارد: الف ـ تخصص زبانی؛ ب ـ حرفه ای بودن در ترجمه؛ ج ـ موضوع. بی گمان نداشتن زبان و نثر معیار، سفارشی بودن بیشتر ترجمه ها، استفاده نکردن بیشتر مترجمان قرآن از فرهنگ لغات یک و یا دو زبانه، امانت دار لفظ بودن تا معنا ، و گنگ و نامفهوم بودن از جمله مشکلات ترجمه های قرآن مجید است. بی گمان خود قرآن کریم هیچ گونه «ابهام»ی ندارد. اگر در ترجمۀ ...

روانشناسی دین از جمله حوزه یها دینپژوهی است به که دنبال بررسی روانشناختی دین و دینداران است. این پژوهش با مطالعهی جریانات، رویکردها، روشها و ابزارهای موجود در روانشناسی دین در پی تطبیق نگرش امروزینِ روانشناسی دین با نگرش سنتی روانشناختی غزالی نسبت به دین و دینداران بود. شیوهی در ما این پژوهش مقایسه و تطبیق روششناسی غزالی با روششناسیهای موجود در روانشناسی بود. روشهای غزالی قابل تطبیق و مقایسه با ...

متون مذهبی پایه های سه مذهب ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام را تشکیل میدهند. از آن رو که این متون وحی هایی از طرف خدا تصور میشوند، قوانین، مقررات و دستورات در هرسه مذهب بر اساس این متون مذهبی هستند. این کتب مذهبی، یعنی تورات، انجیل و قرآن دربردارنده ی روایت هایی هستند که درمورد داستان پیامبران پیشین میباشند. این روایت ها منابع غنی هستند از تاریخ پیامبران و ملتهایی که داستان آنها را روایت میکند....

از سده‌های نخست قمری، در جهان اسلام، دیدگاه‌های مختلفی درباره تفسیر برخی از آیات و روایات نبوی پدید آمد که بعدها صفات مذکور در آنها به صفات خبری شهرت یافتند. صفاتی که در متون دینی به خدا انتساب یافته‌اند،‌ اما از نظر عقلی انتساب آنها به معنای ظاهری به او محال می‌نماید. چگونگی انتساب این صفات به خدا دیدگاه‌های تشبیه‌گرایی، تأویل‌گرایی و تفویض‌گرایی را پدید آورده است. سلفیان در تحلیل این صفات از ...

چکیده اسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار ‌گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در‌ این ‌میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون‌مرکز را بررسی می‌کنیم. از منظر زبان‌شناس...

وجود کنایات، اشارات، تعریض‌ها، عبارات دشوار و واژگان غریب در متون روایی رسیده از معصومین (ع)، موجب شده تا کار ترجمه و فهم معنای دقیق روایات دشوار به نظر رسد. توجه به رویدادهای تاریخی و معنای نخستینِ واژه‌ها در زمان صدور روایات و نیز در نظر گرفتن فضا و سبب صدور احادیث و سیاق عبارات، موجب فهم صحیح گزارش‌ها و روایات صادره از معصومان (ع) خواهد بود. عبارت «إنّی رَجُلٌ مَطلوُبٌ»، که در حدیث «عنوان بصری» از س...

آیا استعاذه آثار روانشناختی نیز دارد؟ بخش مهمی از این نوشته به بررسی اثرات استعاذه بر جان و روان انسان اختصاص دارد و یافتن و گردآوری این آثار و نیز تحلیل چگونگی اثر گذاری استعاذه در پرتو متون دینی اعم از قرآن و حدیث، تعهد این پایان نامه است. در بررسی متون مرتبط که در قرآن و برخی تفاسیر و نیز متون روایی شیعه و اهل سنت صورت گرفت، به دو دسته آثار روانی ایجابی و سلبی دست یافتیم. آثار ایجابی شامل سه...

یکی از اصلی ترین نشانه ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن ها را آسان می کند. نشانه ـ معناشناسی، به مثابة یکی از روش های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن قلعه ا...