مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره‌گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می‌رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش‌های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

نقد جامعه‌شناختی، از نظریه‌هایی است که در عرصة تعامل ادبیات با علوم اجتماعی بروز یافته و سعی بر آن دارد تا رابطة میان ساختار ادبی و جامعه را بررسی نماید. مطابق این نظریه، میان متون ادبی و محیط اجتماعی که متن ادبی در آن متولد شده، تأثیر متقابلی وجود دارد. از یک طرف نویسنده در آفرینش متن ادبی خود از جامعه تأثیر می‌پذیرد و از طرف دیگر، متنِ تولید شده نیز بر محیط اجتماعی خود تأثیر می‌گذارد. جورج لوک...

باختین به عنوان یکی از بزرگ¬ترین نظریه¬پردازان و تأثیرگذارترین چهره¬ها در حیطه¬ی نقد ادبی، با طرح چندصدایی توانست از منظری کاملاً نو به رمان بنگرد. از آن¬جا که رمان¬های «سنگ صبور» و «میرامار» را می¬توان آثاری چندصدا محسوب کرد، نگارنده در این رساله، با تکیه بر این نظریه، به تحلیل رمان¬های سنگ صبور صادق چوبک و میرامار نجیب محفوظ، پرداخته و نقاط مشترک و متفاوت آن¬ها را مورد بررسی قرار داده است و با...

با کنکاش خاستگاه مفهوم بینامتنیت در نقد غربی در می یابیم که این اصطلاح ریشه در تئوری های زبانی غربی مانند دیدگاههای سوسور، فرمالیسم های روسی، منطق گفتگویی باختین درباره رابطه گفتمان خویشتن با گفتمان دیگری، دعوت به گشودگی متن در مکتب نشانه شناسی دارد که منجر به ظهور مفهوم بینامتنی به دست ژولیا کریستیفا شد. کریستیفا بینامتنیت را تأثیرپذیری متون از همدیگر به وسیله تداخل میان گفتارهای متعدد میدانست...

یکی از رویکردهایی که امروزه در نقد ادبی به دلیل پیوند ادبیات با روان شناسی مورد توجه فراوانی قرار می گیرد نقد روان شناختی است. بر مبنای این نوع از نقد قادر خواهیم بود نحوه تکوین ادبیات و مراحل ایجاد آن را تبیین کرده و نیز بر پایه آثار ادبی در مورد حالت روانی و شخصیت خالق آن، به کنکاش پرداخته و به درکی درست نسبت به رازهای درونی اثر ادبی برسیم. این پایان نامه که در مورد تحلیل شخصیت و ادب ابن رو...

نقد کهن الگویی از نظریه های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر نقد روان شناختی است که براساس آرای یونگ بنا شده است. در این نوع نقد، ضمن مطالعه و بررسی کهن الگوهای یک اثر، چگونگی جذب آنها توسط ذهن شاعر و نویسنده نشان داده می شود. کهن الگوها که محصول تجربه های مکرر بشر در زندگی است و در ناخودآگاه وی به ودیعه نهاده شده، از زوایا و ابعاد گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. برپایه ی این مطالعات، سفر قه...

میخاییل باختین در پاره‌ای از انگاره‌هاینظری خود در باب متن ادبی، «گفت‌وگومداری»را به‌ مثابة «هم‌کنشی متون»، مهمترین ویژگی متن دانست و «چند صدایی» گفتمان را به‌عنوان مؤلفه‌ای نوین در رمان مطرح کرد.از آن پس، بسیاری از اندیشمندان و نظریه‌پردازان مطالعات ادبی و فرهنگی، نظیر ژنتو کریستوا به‌ گسترش و تقریر این مبحث پرداختند و صورت‌بندی‌های مختلف و گاه پیچیده‌ایاز آن ارایه کردند. به ‌هر روی، امروز می‌...

نقد ادبی دارای رویکردها و روش های مختلفی است که می توان با استفاده از آن ها تمامی جنبه های گوناگون یک اثر ادبی را تجزیه و تحلیل کرد.برخی از این شیوه ها متعلق به گونه ی نقد سنتی هستند که بیشتر بر علت ها و عوامل پیدایش آن اثر تاکید دارند و به وسیله ی آن ها می توان به شرایط اجتماعی،تاریخی دوران زندگی خالق آن اثر پی برد.در نقد ادبی نو ، تاکید بر خود اثر ادبی است و ادبیت متن مورد توجه منتقد است.طرفد...