فرش های روستایی ایران منابع مهمی برای مطالعۀ هنر و فرهنگ روستایی ایران به شمار می روند. کاربرد نقوش و رنگ های به کاررفته در این فرش ها بازتاب فرهنگ، آداب و رسوم، هنر و تجربۀ زیست مردم منطقه است. حضور وجوه مشترک در نقوش به کاررفته در قاب های فرش های خشتی و رنگ آن ها حاکی از روح حاکم بر این آثار، تحت تأثیر معاشرت با طبیعت است. در این فرش های خشتی، تفاوت هایی از لحاظ ظاهری و تکنیکی وجود دارد که بر...

مسجد جامع یزد را می توان درخشان ترین بنای این شهر نامید.?این مسجد تغییرات زیادی را در طول تاریخ، متناسب با زمان خود شاهد بوده است. در بررسی این مسجد مانند دیگر بناهای اسلامی با تزیینات متنوعی روبرو هستیم، از جمله توپی‌ گچی ته آجری. توپی ها از آن دسته تزییناتی هستند که از ترکیب گچ وآجر بوجود می‌آیند و همراه با آجر چینی فضای داخلی بناهای اسلامی، به ویژه دوره سلجوقی و ایلخانی بکار می‌رفته اند.?جنس...

هنرمندان در عرصه قالی‌بافی از خط نوشته به‌عنوان عنصری تزئینی و ابزاری توانمند به‌منظور انتقال مفاهیم بهره گرفته‌اند. در این مقاله‌ها با بررسی خط نوشته‌های قالی‌ها در دو دوره مهم تاریخ قال بافی ایران – یعنی دوران صفوی و قاجار- کوشش می‌گردد تا ضمن پرداختن به فرم‌ها و مضامین به‌کاررفته در خط نوشته‌ها با رویکردی تطبیقی و مقایسه‌ای نیز به قالی‌های دو دوره پرداخته شود. بدین منظور، تصاویر قالی‌های نوش...

در معماری اسلامی، به ویژه در شرق اسلامی و ایران ساخت گنبد در بنا، تکامل و تحول فرائانی یافت و بنای گنبد دار به تدریج بر دیگر سبک ها پیشی گرفت و در روزگار سلجوقیان در معماری مساجد به طور کامل جانشین شبستان ستون دار شد. گنبد اصولاً جنبه حفاظتی دارد ولی این عنصر حفاظتی نیز مانند عناصر انتفاعی، عملاً دارای جنبه های هنری است و به عبارت دیگر ذوق و سلیقه ی زیبایی خواهی در آن وجود دارد و انواع ساده و ب...

در طول تاریخ انسان برای حفظ خود در برابر تغییرات اقلیمی و فصلی از بافتن پارچه، البسه، زیرانداز و حتی مصارف تزئینی ناگزیر بوده است. تولیدات نساجی در خلال هزاران سال از روش های ساده بافندگی بوسیله در هم بافتن الیاف گیاهی و حیوانی تا بافندگی با دستگاه های پیچیده کامپیوتری پیشرفت کرده است. آنجا که نقوش صنایع دستی هر ملتی - به عنوان کهن ترین و اصیل ترین نقوش - نشان دهنده اعتقادات ، باورها و افکار ...

درگذشته، حمام ها مکانی برای حضور اقشار مختلف جامعه بودند و دیوار حمام ها با کاشی های الوان و نقوش متنوع زینت یافته بود. نقوش انسانی ترسیم شده روی این کاشی ها، یکی از شاخص ترین عناصر منعکس کننده شرایط اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه هستند. این نقوش با مضامین متنوع و شیوه های طراحی متفاوت همواره موردتوجه قرار داشته اند. در این مقاله، با هدف بررسی نقوش انسانی ترسیم شده بر کاشی کاری حمام های تاریخی شه...

در این پژوهش آثار سفالی و فلزی در سده¬های میانه¬ی اسلامی ایران (قرون 5 تا 9 ه. ق)، طی زمامداری حکومت¬های سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی و تیموری مورد تطبیق و تحلیل قرار گرفته است. ظروف و اشیاء سفالی و فلزی این دوران به¬دلیل تنوع در اشکال و نقوش تزئینی و ارتباط متناسب بین این دو از شهرتی جهانی برخوردارند. مطالعات تطبیقی انجام شده، آشکارا نشان می دهد که در میان آثار هنری این دوران، محصولات فلزی و سف...

طبیعی ترین نثر موجود در هر زبان متعلّق به قدیمی ترین دوره ای است که زبان گفتار، خود به خود و در یک روال طبیعی، از بافت شفاهی به بافت مکتوب تبدیل شده است. در فرهنگ ایرانی، نثر مرسل به عنوان قدیمی ترین گونه نوشتاری از زبان فارسی دری، طبیعی ترین نوع نثری است که بر جای مانده است. پس از آن نثر موزون پا به عرصه وجود گذاشته که ساختار آن از همه امکانات موجود در نثر مرسل تشکیل شده و تنها، عنصر موسیقی با ...

یکی از قدیمی ترین موادی که بشر با آن سر و کار داشته آهک است که توسط اقوام ساکن در نقاط مختلف دنیا به طور جداگانه شناسایی و استفاده شده است. یکی از موارد استفاده از آهک، به کار بردن آن در اندودکاری بناها چه به صورت ساده و چه تزئینی می باشد، به گونه ای که در بیشتر آثار معماری اروپا این تزئینات به کار رفته است. در ایران به علت اقلیم گرم و خشک آن استفاده از اندودکاری تزئینی با آهک، تقریباً محدود به ...

هنر پارچه بافی و طراحی پارچه، به دلیل کاربردهای مهمش در زندگی انسان، همواره مورد توجه بوده است.پادشاهان منسوجات فاخر را در ابعاد مختلف زندگی استفاده کرده و از آن ها در جهت نمایش تجمل و ابهت حکومت خویش استفاده کرده اند. دو سلسله ی هم عصر صفوی و عثمانی نیز، در اثر حمایت و توجه خاص پادشاهانشان به این هنر موفق به تولید پارچه هایی فاخر گشتند.این پارچه ها دارای شباهت ها و تأپیرپذیری های متقابل از نظر...