نویسنده نخست به دو کارکرد دین در تاریخ؛ یکی الفت آفرینی و دیگر جدال و مخاصمه اشاره کرده سپس به این پرسش پرداخته است که کدام یک برخاسته از متن دین و کدامیک جزء عوارض بوده است. در این راستا دو نظریه متضاد را نقل می کند آن گاه به نظریه سومی می پردازد که بر اساس آن کارکردهای متفاوت ادیان به دو عامل درونی یعنی مجموعه معارف و مفاهیم متون ادیان و دیگر عامل بیرونی یعنی برداشت ها و تفسیرهای عالمان دینی،...

نوشتار حاضر درصدد است تا به تبیین فرآیند سیر و تحول وجود از وحدت تشکیکی به وحدت شخصی بپردازد؛ در این راستا ابتدا به بررسی وحدت تشکیکی وجود و مبانی آن در حکمت متعالیه و نیز وحدت شخصی وجود و تقریرهای مختلف آن پرداخته شده و سپس در مقام تحقیق و بررسی بیان می گردد که اولاً ملاصدرا به تفکیک آن دو قائل بوده و ثانیاً در نظام حکمی خویش از وحدت تشکیکی (دیدگاه ابتدایی) به وحدت شخصی (دیدگاه نهایی) گذر کرده ا...

این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است : در فصل اول به تاریخچه مسلمانان شبه قاره هند، حاکمان مسلمان در این کشور و شکل گیری گروه ها و فرقه های گوناگون مسلمانان اشاره شده است. در این نوشتار، اسباب مهّم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و دینی(مذهبی) تفرقه در جامعه پاکستان و ظهور فرقه گرایی و تشنّج در عرصه های سیاسی و مذهبی ریشه یابی گردیده و عوامل داخلی و خارجی این پدیده زشت بررسی می شود. این پژوهش در چ...

تعدادی از سروده های شاعران برجسته کودک و نوجوان ایران در سال های 1390-1357، دربرگیرنده مفهوم خدا هستند. تحقیق حاضر، جایگاه این مفهوم را در سروده های مذکور به لحاظ فکری، هنری و ادبی با روش توصیفی- تحلیلی بررسی می کند. این اشعار به دو گروه دینی و غیر دینی تقسیم می شوند. درونمایه اشعار دینی، از 10 گروه دعایی، فلسفی، اخلاقی، مذهبی، طبیعت محور، اجتماعی، عرفانی، دفاع مقدس، کودکانه و عامیانه تشکیل شده...

نظریه «وحدت وجود» که از جانب عرفا مطرح شده به علت دور از عقل بودن و نیز مخالفت با بعضی از ظواهر متون مقدس، مورد انتقادهای فراوان قرار گرفته است. جمعی از طرفداران این نظریه برای کاستن چنین انتقادی آن را به «وحدت شهود» تأویل کرده اند و آن را بیشتر مقوله ای «معرفت شناختی» دانسته اند تا «وجود شناختی». مقاله حاضر بر آنست تا این بحث را از دیدگاه دو عارف بزرگ مسلمان و مسیحی، یعنی ابن عربی و اکهارت مور...

اندیشه وحدت وجود، از اندیشه های اساسی عرفان نظری اسلامی بوده و ابن عربی و مولانا از قلل رفیع آن هستند. موضوع این مقاله ربط و نسبت میان این سه است. این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است: در بخش اول که در این شماره عرضه می گردد و قسمت اعظم مقاله را تشکیل می دهد،  چیتیک (نویسنده مقاله) پس از اشاره به معنا و ساختار لغوی وحدت وجود، اجمالی از تاریخچه آن را در میان صوفیه از قرن دوم تا زمان ابن عربی ذکر م...

چکیده یکی از نمودهای وحدت اندیشۀ بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره­ای است که به دلیل ترکیب شدن بن‌مایه‌های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش‌های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصّی هستند،  نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده­ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان‌شمول درآمده است. خلیل حاوی و احمد شاملو از جمله این شاعران هستند که حجم وسیع...

بزرگترین چالش عصر حاضر که به عصر مدرنیته معروف شده،بحران معناست.جنس قدرت و الزامات حقوق حکومت در این شرایط نیز"از جنس معنا"بوده و مولفه ایجاد کننده آن "معناگرایی" است. لذا مدعای این مقاله آن است که انقلاب اسلامی ایران به عنوان احیاگر تفکر وحیانی با دو ویژگی تولید معنا(مبتنی بر مبانی دینی خود)و نفی مدرنیسم معرفتی،مقدمات لازم را برای تعامل ارزش و دانش و تولید قدرت را ایجاد کرده است که از آن به نظ...

مسئلۀ اصلی این پژوهش تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در نظریۀ اصولی شیخ مرتضی انصاری است. وی ضمن پذیرش اعتبار سیاق در فرایند فقاهت، از آن دراستنباط حکم شرعی از گزاره‌های دینی و نقد فتاوای فقهی و استدلال‌های اصولی بهره گرفته است. شیخ انصاری در اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی به ضوابطی چون وضوح دلالت، عدم تعارض با دلیل قوی‌تر و وحدت نزول قائل است. سیاق کلمات، جمله‌ها و آیات گونه‌هایی از ...