مورخان در روزگاران کهن با تنگناهای متعددی در زمینه ی تاریخ نویسی روبرو بوده اند ، و شاید بزرگترین معضل، بیان راستین حقیقت با توجه به جبر و استبداد سلطان بوده است و قید و بندهای جامعه ی استبدادی زمان در متون تاریخی به صورت های مختلف و تاثیرگذارخودنمایی می کند. باتحقیقی اجمالی این تاثیرات را به صورتی متناقض و دارای کاربردهای کنایی و بعضأمبهم و بیان مقاصد ناگفته و پیچیده در جای جای متن تاریخ بیهقی...

«نظارت بر قدرت و مهار آن» از دیرباز ذهن متفکران عالم سیاست را به خود معطوف کرده است. با پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی مجال یافت برای اولین بار در تاریخ تشیع سازوکارهای نظارتی بدیعی را در قالب نظریه ولایت فقیه در شکل مطلقه آن در قانون اساسی بگنجاند. پرسش اساسی این پژوهش آن است که «چگونه، شخص ولی فقیه و قوای حکومتی از سوق به استبداد و قانون‌گریزی در امانند»؟ یافته‌های این نوشتار بر اساس نظریه ...

جمهوری‌خواهی در ایران از زمان طرح در دورۀ ‌قاجار تا زمان وقوع در انقلاب اسلامی و پس از آن با برداشت‌ها و تفاسیر گوناگون ارائه و پیگیری شده است. ایرانیان که بر اثر سابقۀ ‌طولانی حکومت‌های پادشاهی مطلقۀ ‌وراثتی، فاقد تجربۀ ‌دموکراسی بودند، بر اثر کسب آگاهی‌های ناشی از ورود مفاهیم سیاسی جدید، به اعتراض علیه حکومت استبدادی پرداختند. سلطنت، نماد استبداد و اصلی‌ترین مانع تحقق ارادۀ‌ سیاسی ایرانیان دا...

در این پژوهش با استفاده از روش و مدل نظری توماس اسپریگنز در چهارچوب جامعه­شناسی شناخت، خاستگاه اندیشه مقاومت و نحوه­ی پدیدار شدن و نهادینه شدن آن در ذهنیت جامعه ایرانی بررسی شده است. بدین ترتیب، پژوهش حاضر، درصدد پاسخگویی به این سؤال اساسی است که چه عواملی در شکل­گیری، تکوین و نهادینه شدن اندیشه مقاومت در ایران نقش مؤثری داشته­اند؟ رویکرد محققان توصیفی ـ تحلیلی بوده و برای تحلیل داده­ها از نظری...

من در این مقاله می خواهم با یک رویکرد تحلیلی به نحوه‌ی شکل گیری حوزه ی عمومی در رخداد مشروطه بپردازم. حوزه‌ی عمومی در ایران به دلایل شرایط تاریخی، سیاسی و اجتماعی خودش می تواند متفاوت از چیزی باشد که در غرب شکل گرفت. شاهان باستان در تمدن ایرانیان دارای حکومت پاتریمونالیستی بودند. پادشاهِ آرمانی، بزرگزاده ای است عادل و عاقل که برای هر یک از قشر های اجتماعی عدالت می ورزد و از بیداد بر رعیت پرهیز م...

پژوهش حاضر به بررسیِ مقایسه ای ادبیات داستانی انتقادی در آستانه ی انقلاب مشروطه(1250-1285) و آستانه ی انقلاب اسلامی(1340-1357) بر مبنای نحوه ی نشان دادن استبداد، استعمار و مبارزه با آن ها می پردازد. به علاوه در این پژوهش تبیین تاریخی و جامعه-شناختی دلایل دگرگونی نشان دادن استبداد، استعمار و مبارزه در آثار داستانی از آستانه ی مشروطه تا آستانه ی انقلاب مورد توجه قرار گرفته است.

در پی تحولات داخلی در جهان اسلام ، مسلمانان از یک طرف گرفتار فقر و فلاکت ،جهل و جمود و استبداد و ظلم و فساد و تباهی ، در نهایت عجز و در ماندگی دست و پا می زدند و از طرف دیگر در چنان وضعیت داخلی آنها در معرض هجوم غرب و ورود تمدن جدید غربی قرار گرفتند ، نتیجه این شکست و حقارت و راه حل برون رفت از آن ظهور و رشد جنبش های اسلامی برای غلبه بر این بحران ها بود یکی از مهم ترین این جنبش ها ،اخوان المسلم...

در این مقاله با توجه به سازوکار‌ها، ساختار سیاسی، مبانی اعمال قدرت و مشروعیت در جوامع سنتی؛ اختصاصات و وجوه تمایز حکومت هخامنشیان از دیگر نظام‌های حکومتی جوامع سنتی مورد بحث قرار می‌گیرد. هم چنین با تکیه بر سیاست‌های مذهبی و کشورداری هخامنشیان نشان داده می‌شود که شاهان هخامنشی به عنوان مؤسس نظام سیاسی شاهنشاهی، متاثر از مفاهیمی چون فره ایزدی و داد که بعد‌ها هسته مرکزی اندیشه ایرانشهری را شکل دا...

معرفی و شناسایی چهرهای فکری ، فرهنگی و مبارز سیاسی که از طریق فعالیت ها و اقدامات خود در جریان تاریخ مبارزات ملی گرانه ی خود به تنویر افکار عمومی می پرداختند، باعث آشنایی دوستداران تاریخ ایران با فراز و نشیب های تحولات سیاسی معاصر ایران در جنوب ایران در مبارزه با استعمارگران خارجی از جمله انگلیسی می شود. از آنجا که کانون اصلی مبارزه با استعمار و استبداد در جنوب ایران در بوشهر متمرکز بود؛ چنانکه...