یکی از نکته ‏هایی که در بررسی تاریخ اندیشه فقها درباره حکومت و ولایت سیاسی فقیه باید مورد توجه قرار گیرد، تمایز بین اندیشه فقهی فقها درباره سیاست و حکومت و موضع‏گیری‏های عملی آنان است. گاهی برخی از نویسندگان مرتکب یک سوء تفاهم کوچک یعنی خلط دو مطلب شده ‏اند و موضع‏ گیری‏های عملی فقها در برابر حکام را استنباط فقهی آنان تلقی کرده‏اند. علت این امر آن است که موضع‏گیری ‏های عملی فقها یک مبنای فکری ...

نظام قضایی ایران در طول سلطنت پادشاهان قاجار تا قبل از مشروطیت براساس نهادهای بازمانده از عصر صفوی براساس تفکیک صلاحیت های شرع و عرف استوار بود.مطالعهء چندوچون این ساختارها و تعامل حکام شرع و عرف برای بررسی علل و عوامل جنبش عظیم مشروطیت و در نهایت صدور فرمان ایجاد عدالت خانه و مشورت خانه مفید بلکه ضروری است.مطالعهء شواهد و مصادیق متعددی که در دسترس است توأم با ملاحظات دیگر نشان می دهد که کاستی ...

بانک شاهنشاهی ایران که پس از امتیاز رویتر تاسیس شد، شعبات متعددی را در شهرهای مختلف ایران دایر نمود. از زمان تأسیس شعب بانک شاهی انگلیس در شهرهای ایران، میان بانک و طبقات گوناگون اجتماعی مراوداتی وجود داشت که نوع این مراودات بر اساس شأن طبقاتی و موقعیت افراد متفاوت بوده است. یکی از این شعب، بانک شاهی بیرجند می‌‌‌باشد. با تأسیس این شعبه‌‌‌ی بانک در بیرجند، امور تجاری ـ بازرگانی و مبادلات مالی ـ ...

ازآن‌جاکه گفتمان حدوث و قدم قرآن، از نخستین تأملات کلامی مسلمانان درباره قرآن کریم است واکاوی مواجهه امام‌رضا(ع)با گفتمان مذکور که حیات مبارک ایشان مصادف با دوران شکل‌گیری این گفتمان کلامی بوده، بسی قابل‌توجه و تأمل است. این نوشتار در صدد است با تکیه بر روش تحلیل‌گفتمان در میراث تفسیری امام‌رضا(ع)و میراث کلامی و تاریخی فریقین، نحوه مواجهه آن امام همام با گف...

یکی از درخشان­ترین وجوه عرفان اسلامی– ایرانی، همزیستی و همدردی با توده­ی مردم است. عارفان برجسته­ی ایران زمین، سعادت خود را در گرو سلامت ابنای بشر می­دانسته­، آمال و آرزوهای خود را برای نیل به آرمان شهر مورد نظرشان در قالب نقدهای مستقیم و غیر مستقیم بیان می­کرده­اند. یکی از این عرفای بزرگ، عطار نیشابوری است که در نقد سیاسی و اجتماعی، چهره­ای ممتاز دارد. مثنوی­های او پر از نقدهای تمثیلی تند و بی...

ایالت آذربایجان به خاطر موقعیت جغرافیایی­اش همواره در طول تاریخ از جایگاه ویژه­ای در نزد حکام ایران برخوردار بوده است. اهمیت این ایالت در دوره قاجار با استقرار ولیعهد در تبریز از زمان عباس میرزا افزایش یافت و مجاورت این ایالت با دو قدرت عثمانی و روسیه بر اهمیت سوق­الجیشی آن افزود. شیوع خشکسالی و پیدایش قحطی و در پی آن ناامنی، غارت و راهزنی در سال­های 1297 ـ 1296 ق و به دنبال آن ناآرامی ایلات و ...

در قرون نخستین اسلامی ناحیه بیهق از توابع نیشابور بود. در اواخر قرن اول هجری هنگامی کهشاهراه خراسان- عراق از مسیر کویر مرکزی ایران به بیهق- ری- عراق تغییر یافت، ناحیه بیهق ازاهمیتی راهبردی برخوردار، و حفظ آن یکی از اولویت های حکام خراسان شد. در پی این تحول، بیهقعرصه شورش ها و منازعات داخلی گردید. مقاله حاضر به بررسی ریشه های این رقابت ها اختصاصدارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاست حاکم...

عصر صفوی به دلیل تحولاتی که در صورت بندی اقتصادی­، اجتماعی و دینی ایجاد کرد، یکی از مراحل دوران ساز در تاریخ پر پیشینه­ ی ایران است. دوری صفویان از جهان اسلام، تعیین مرزهای سیاسی مشخص، گسترش ایران زمین، ایجاد ارتش نسبتاً منظم، شکوفایی اقتصادی، بازرگانی و تحول در نظام زمین داری به شکل تیول ـ که در اواسط حکمرانی آنان پدید آمد ـ سامانه و دیوان سالاری گسترده­ ای را می­ طلبید. این مقاله به شیوه­ ی تو...

نرخ بالای رشد جمعیت ، داشتن محیطی سالم و غذای کافی در کشور پهناوری چون ایران که در شرایط سخت اکولوژیک واقع شده، اهمیت سامان دهی عشایر کوچنده را که نقش مهمی در تامین پروتئین کشور دارند به خوبی آشکار می سازد. هدف کلی از تحقیق، تعیین خطمشی آینده عشایر کوچنده کرد در منطقه مراوه تپه واقع در شرق استان مازندران بوده است . که در پنج فصل (ویژگیهای طبیعی و منابع، اوضاع اجتماعی و جمعیت شناختی، اوضاع اقتصا...

قصه¬های عامیانه شاخه¬ای از ادبیات داستانی است که در اصل روایت حیات اجتماعی هر ملت و نمودار شیوه تفکر و چگونگی نگرش آن جامعه به جهان هستی است که به انعکاس ویژگی های فرهنگی، جامعه شناختی و روان¬شناسی آن جامعه می¬پردازد. از میانه قرن سیزدهم هجری، به سبب برخی از اقدامات، تغییرات و تحولات در ساختار و اصول ادبیات و نثر فارسی و داستان¬نویسی، بسیاری از آثار و داستان¬ها به سبک عامیانه و تحت تأثیر سنت ...