در میان تزئینات هنر و معماری ایران، نقش خورشید از فراوان‌ترین نمونه‌هاست. در آثار قدیم هنر ایران به‌صورت چلیپا ظاهر می‌شده و در آثار دوران اسلامی به شکل شمسه؛ هر دو این‌ها به‌عنوان نقش‌های کانونی تزئینات، به کار نمادسازی و معنابخشی به آثار هنری و معماری فضا می‌پرداختند. شمسه به دست مسلمانان به سرزمین‌های شرق و غرب عالم که در تسلط آن‌ها بود منتقل شد و کم‌کم به‌عنوان نماد مسلمانان و حتی نماد اسلا...

کاخ شائور در سمت غربی محوطه باستانی شوش و در مجاورت رود شائور قرار دارد. کاوش­های این محوطه از سال 1970 تا 1976 م توسط هیات فرانسوی به سرپرستی رمی بوشارلا و آدران لابروس با همکاری محمود کردوانی از ایران انجام گرفت. در این محوطه سه لایه باستانی مربوط به دوره اسلامی، اشکانی و هخامنشی شناسایی شد. در طی این کاوش­ها ظروف شیشه­ای از دوره­های اشکانی تا اسلامی کشف گردید. آثار اشکانی شائور، به ظروف دارو...

تأثیر کیمیاگری بر سفالگری در دوران میانه اسلامی موضوعی است که می تواند زوایای پنهانی از هنر سفالگری در دوران میانه اسلامی را آشکار سازد. دغدغه ی دانستن علت تعدد تکنیک و تنوع رنگ لعاب در این دوران علت اصلی کشش به سمت این موضوع است. قطعاً این پیشرفت ها، ریشه در تغییر و تحولات عوامل مختلف در دوران های قبل تر خواهد داشت. به نظر می رسد کیمیاگری عامل اصلی این جریان است. این پژوهش به واکاوی این فرضیه ا...

نمادها در دوره اسلامی نسبت به دوره های پیش از اسلام کارکرد گسترده تری یافتند. دلیل این امر شاید تغییر مذهب و نگرش آیینی بود که در جهان اسلام اتفاق افتاد. در دوره  سلجوقیان، که یکی از گهربارترین دوره های رونق علم، هنر و اقتصاد در ایران بوده است، علم نجوم نیز بسیار پیشرفت کرد، به طوری که تأثیر آن را بر بسیاری از هنرهای این دوران می توان دید. این مقاله به بررسی یک سند سفالی منحصربه فرد مربوط به دو...

عصر بالندگی و شکوفایی هنر ایران دوران سلجوقی و ایلخانی است و در زمان تیموریان به اوج می رسد. در حالی که از گذشته تاکنون مطالب بسیاری در مدح و ستایش صفویان گفته شده که بیشتر جنبه سیاسی دارد تا تحلیل و بررسی جدی در زمینه فرهنگ و هنر. تمرکز و یکپارچگی سازمان دولت صفوی باعث شد تا جمیع هنرها رونق گرفته و تولیدات فراوانی در تمامی زمینه های هنری انجام شود و بدین گونه بود که هنرها در این عصر به جهت کم...

آرامگاه ها بعد از مساجد بیشترین حجم بناها و مجموعه های بازمانده از دوران اسلامی را به خود اختصاص داده اند. نقوش سنگ مزارها گویای نوع اندیشیدن و بازگو کردن امرار معیشت انسان های زمان مختلف است. بررسی و مطالعه در مورد گورستان سفیدچاه هم از لحاظ فرهنگی، تاریخی هنری، اجتماعی و... نیازمند پژوهش است. این گورستان به لحاظ وسعت بسیار و نقوش متنوع و زیبای سنگ گورها که از دوره های مختلف قابل روئیت است بسی...

چکیده بر اساس دیدگاه سنتگرایان و به ویژه حکمای مسلمان، عالم ازسلسله مراتبی تشکیل شده است .مطابق با این سلسله مراتب هنرها نیز سلسله مراتبی دارند. هنر سنتی و دینی (در اینجا اسلامی) به نوعی واسطه ای است که عالم خاکی را به دو عالم بالاتر یا مابعدالطبیعه متصل می کند و به انسان کمک می کند تا مفاهیم مابعدالطبیعه را دریافت کند. قالی یکی از پر ظرفیت ترین هنرهای ایران است که در دوران صفویه و رسمی شدن ...

گذشته پربار فرهنگ و هنر ایران زمین به ویژه هنر تزیین ابنیه در معماری این دیار جایگاهی رفیع دارد که هنر و معماری دوره خوارزمشاهیاننه تنها از این امر مستثنی نیست، بلکه علاوه بر زیبایی ظاهری از ازر شهای والاتری نیز برخوردار است و ذهن جستجوگر را قبل از نمودظاهری، به معنایی درونی رهنمون م یسازد. از آ نجاکه اصول زیباشناسی و ویژگ یهای خاص سنت ایرانی به طور ظریف و آگاهانه درمعماری این نقوش موردتوجه قرا...

هنر روزگار ساسانیان در بسیاری از ویژگی های خود، چکیده ای بسیار پربار از زمینه های هنری ایران باستان و در واقع واپسین نمود آن شناخته شده است. در هنر ساسانیان، هم ویژگی درباری و هم نمودهای مذهبی به چشم می آید. در این نوشتار، تأثیر هنر ایرانی- ساسانی در زمینه جلوه های شکارگاه شاهانه در آفرینش هنر درباری امویان، با مقایسه موردی یکی از کاخ های اموی (قُصَیر عَمره) و یک اثر ارزنده از دوران ساسانیان در با...

مکتب فلزکاری موصل یکی از فعال‌ترین و برجسته‌ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی هم‌زمان با اواخر دورۀ سلجوقی و دورۀ ایلخانی است. به دلیل جایگاه ویژۀ هنر فلزکاری دوران اسلامی و جایگاه خاص مکتب فلزکاری موصل، پژوهش در مکتب فلزکاری موصل بر اساس شیوه‌ها و فنون ساخت و تزئین شکل‌ها و شکل زیباشناختی آثار ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، این مقاله درصدد تبیین ویژگی‌های مکتب فلزکاری، فنون ‌ساخت و تزئینات و م...