نوشتار پیش‏رو رویکرد جدیدی به ساختار قرآن است که به بررسی مسئلة انتظام متنی قرآن با رویکرد زبانشناسی می‌پردازد. با الگو قرار دادن مطالعات زبان‌شناسی متن، ابعاد تازه‌ای از این انتظام مشخص می‌شود. منظور از «انتظام» در این جستار، صرف بررسی تناسب معنایی از نظر قدما نیست، بلکه به نظام چیدمانی و ساختار آوایی قرآن توجه دارد. روش مورد اتخاذ در این پژوهش، منجر به تقسیم آیات به دو سطح خرد و کلان شده‌است....

شناخت شیوه ی مفسران در پرده برداری از مراد خدای- تعالی- و مبانی آنان در چگونگی فهم و تفهیم معانی بلند قرآن یکی از شاخه های پژوهش در علوم قرآن به شمار می رود. در این پایان نامه، روش «تفسیرالتفاسیر» ابوبکر محمد بن عتیق سورآبادی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. و نگارنده با فراهم آوردن پایان نامه ای با عنوان «روش سورآبادی در تفسیرالتفاسیر» کوشیده است تا روش وی در تفسیر قرآن را بشناسد و بشناساند...

علم اصول و علم تفسیر از دانش های با سابقه در علوم اسلامی محسوب می شوند، با دقت و بررسی در این دو دانش که مستقل از یکدیگر شناخته می شوند می توان دریافت که بخش هایی از علم اصول در تفسیر قران کارایی دارد و مفسر زمانی می تواند در زمینه تفسیر موفق باشد که اشراف کامل به مباحث اصولی داشته باشد؛ نویسنده با این نگاه به مطالعه این دو علم پرداخته و در صدد آن است تا کارایی مباحث الفاظ را در ضمن آیات الاحکا...

تحقیق حاضر با عنوان بررسی تحلیلی و تطبیقی آیات و سور مکی و مدنی از زاویه مباحث ادبی با محوریت مجمع البیان است. درنگ در این دست مباحث تفسیری این کتاب بیانگر آن است که به رغم شیوایی و رسایی سرتاپای قرآن کریم، رنگ های متنوع ظرایف و دقایق ادبی در آیات و سور مکی، چشمگیرتر و نمایان تر است و از قضا مفسر نامبرده حجم بیشتر مباحث ادبی تفسیر خود (مباحث لغوی و قرایی و اعرابی) را ویژه تفسیر آیات و سور مکی ق...

چکیده یکی از مباحث مهم و اساسی «توحید و خداشناسی» مبحث صفات خداوند است. وجود آیات فراوان مربوط به صفات الهی و کیفیّت طرح آنها از سوی قرآن، امری است که از دیرباز ذهن متکلّمان و مفسّران این کتاب آسمانی را به خود مشغول ساخته است. به­ویژه آیاتی که به ظاهر برای خداوند، صفات و خصوصیّاتی، همانند صفات مخلوقات و ممکنات نسبت می­دهد. که بیانگر داشتن دست، وجه، ید، عین و ساق خداوند است. مفسّران عمدتاً این قبیل آی...

 جایگاه و نقش "سیاق" در تفسیر "المیزان" اثر علامه طباطبایى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، سیاق را یکى از ویژگى‌هاى مهمّ تفسیر المیزان دانسته است. "سیاق" در اصطلاح اهل ادب به طرز جمله‌بندى که برگرفته از چینش و نظم خاص کلمات است، گفته مى‌شود، به گونه‌اى که گاهى افزون بر معناى هر یک از کلمه‌ها و سپس معناى جمله، معنایى دیگر را نیز براى جمله به همراه آورد. حجیّتِ "دلالت سیاق" برگرفته از سیره عقلا ...

مطالعۀ قرآن به­عنوان یک متن مقدس، خصوصاً به­دلیل اشتراکات موضوعی با محتوای کتاب­های مقدس پیشین، همواره مورد توجه خاورشناسان بوده است. از آن­جا که نحوۀ چینش آیات قرآن و ترکیب محتوایی آن­ها برخلاف الگوی عهدین است، بارزترین خصیصۀ سبکی قرآن که در مواجهه ابتدائی غیرمتعارف می­نماید، ناپیوستگی و فقدان انسجام ظاهری است. در این جستار، روند تاریخی رویکردهای غربیان به انسجام قرآن، ویژگی­های رویکردها و ...

    سبک­شناسی، به عنوان یکی از گرایش های زبانی نقد متون ادبی، از لایه­های مختلفی برای تحلیل متن سود می­جوید که سطح آوایی یکی از آن ها به شمار می­آید. در این لایه، برجسته ترین ویژگی های خلق موسیقی که به دلیل "نشان دار" بودن به یک مشخصه­ی سبکی بدل می­گردد، بررسی می­شود و جنبه­های زیبایی­شناسی آن بازگو می­گردد. اوج زیبایی موسیقی در متون ادبی را در آیات قرآن می­توان یافت، که با آرایش کلمه­ها و چینش...

حجاب عرفانی، یکی از موضوع‌های مهم در سنت عرفانی اول و دوم است. ابن‌عربی، عارف قرن هفتم، با کاربرد آیات و احادیث، وجود حجاب عرفانی را ثابت کرد. او عالم هستی را نتیجة تجلی اسماء و صفات خداوند می‌داند و از سوی دیگر همین اسماء و صفات خدا، خود حجابی بین بنده و پروردگار است؛ این حجاب‌ها سبب می‌شود تا انسان خداوند را نشناسد. ازنظر هستی‌شناسی، این حجاب‌ها زدوده نمی‌شوند؛ زیرا احدیتِ ذات خداوند را آشکار ...

این رساله با هدف تبیین ارتباط آیات سوره کهف تدوین شده و زیر مجموعهی طرحی بزرگتر است که ناظر بر کلیه سوره های قرآن است و هم اکنون در دست اجراست تا عوض بحث های نظری در مورد ارتباط یا عدم ارتباط آیات، عملاً رابطه تنگاتنگ آیات به تصویر کشیده شود و ثابت شود اگرچه نزول آیات به صورت پراکنده صورت گرفته ولی چون از سوی خداوند حکیم و برای همه ی عصرها و نسلها پیام دارد برخوردار از نظمی است که به هیچ وجه تاب...