چکیده شناخت ماهیت و چیستی زبان به دلیل پیچیدگی و گستردگی آن امری دشوار است و از دیرباز ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. فارابی، با اطلاق «علم اللسان» بر همه علوم زبانی، نخستین بار ترتیب علوم زبانی را در یک نظام واحد فراهم کرد. فارابی در بیان جایگاه زبان و منطق می گوید: «جایگاه منطق در ارتباط با عقل چون مرتبه و جایگاه دستور زبان است در ارتباط با زبان». در فصل اول کتاب احصاء العلوم، به مسا...

جنبش فکری ساخت گرایی و نظریه ادبی متأثر از آن، از زبان شناسی و به ویژه آموزش های زبان شناس سوئیسی فردینان دوسوسور تأثیر به سزایی گرفته است. سوسور زبان را در دو سطح زبان (لانگ) یعنی آن نظام زیرساختی که ناظر بر کارکرد زبان است و گفتار (پارول) یعنی زبان آن گونه که در واقع و در عمل به کار گرفته می شود، تقسیم کرد. نظام زبان بر هر پاره گفتار واقعی مقدم است. زبان یک نظام هم زبان و کلی دلالت گر است که ...

علم معانی به بررسی روشهای کاربرد مؤثر زبان می‌پردازد و بلاغیون می‌کوشند تا با استخراج اصول مؤثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمة کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده‌است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرّر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده‌است که نشان از عدم درک و فهم درست مؤلفان از بلاغت است. در این مقاله کت...

سیدرضا علیزاده یکی از سرشناس ترین روشن فکران و معارف پروران تاجیک است. او در سال 1887م در ناحیۀ باغ شمال سمرقند در خانواده ای هنرمند به دنیا آمد، در همین شهر کسب علم کرد، زبان های گوناگون (حدود هفت زبان) را آموخت و با مطبوعات ایران و آذربایجان و دیگر ممالک شرق آشنایی پیدا کرد. علیزاده از روزهای نخست تأسیس نشریه های معارف پرور تاجیک، سمرقند و آیینه، به عنوان مسئول بخش تاجیکی ایفای وظیفه می کرد و...

یکی از نخستین مکتب های ترجمه شناسی اروپا مکتب لایپزیک است. پیروان این مکتب ترجمه شناسی را شاخه ای از زبان شناسی و نوعی زبان شناسی کاربردی تلقی می کردند و معتقد بودند ترجمه شناسی باید از روش های کاملا علمی استفاده کند. آنها دیدگاه های سنتی را در مورد ترجمه ساده انگارانه می دانستند و بر آن بودند که برای تحقیق در این حوزه باید از روش های رایج در علوم دقیق، به ویژه ریاضیات و منطق استفاده کرد. بخش ا...

فهم معانی دستوری واژگان قرآن بر اساس نحو سنّتی عربی دارای کاستی هایی است که زبان شناسی جدید با رویکرد علمی به زبان، برخی از این کاستی ها را جبران می نماید. در زبان شناسی جدید مکاتب متعددی وجود دارد. یکی از این مکاتب، مکتب چامسکی و زبان شناسی زایشی ـ گشتاری او است که در فهم معانی ساختاری واژگان قرآن بسیار راه گشاست. این مقاله در ابتدا به بیان دستور گشتاری ـ زایشی می پردازد، آن گاه این دستور را در...

تألیف کتاب درسی آموزش زبان فارسی با تأکید بر آموزش تلفظ   چکیده از میان مهارتهای آموزش زبان فارسی، آموزش تلفظ بیش از هر مهارت دیگری مورد چشم پوشی و ساده انگاری قرار گرفته است. کتابهای آموزشی حتی در اصولی ترین شکل عرضه، آموزش این مهارت مهم را مسکوت گذاشته اند. با توجه به اهمیت موضوع تلفظ در امر ارتباط زبانی، در این پژوهش به ارائة راهکارهایی در آموزش و تمرین تلفظ در کتابهای درسی آموزش زبان فارسی ...