در میان تمام تقریرهای براهین صدیقین سینوی و نیز یکی از براهین ابطال تسلسل که تفتازانی در کتاب شرح المقاصد آن را بیان کرده است، یک فرض متافیزیکی مشترک وجود دارد. این فرض متافیزیکی مشترک «تعهد به وجود سلسله علی به‌مثابه موجودی ممکن فی‌نفسه» است. طبق این فرض، سلسله‌ی علّی متشکل از موجودی ممکن و تمام علل ممکن آن، به‌مثابه‌ی موجودی فی‌نفسه، ممکن و منحاز از مؤلفه‌های خود تحقق دارد. صدرا در کتاب اسفار ...

مسئلة مُثُل یکی از اساسی‌ترین مسائل هستی‌شناسی است که برای اولین‌بار افلاطون آن را مطرح و از مبانی فلسفة خویش قرار داد، منتهی تا به امروز یکی از پیچیده‌ترین مسائل الاهیات بالمعنی الأخص باقی مانده است. صدرالمتألهین، بر اساس اصالت وجود، تفسیر خاصی از آن ارائه کرده و معتقد است که تنها راه رسیدن به مُثُل، شهود مستقیم آن‌هاست؛ اما درعین‌حال در اقامة برهان برای اثبات مُثُل از هیچ‌کوششی دریغ نکرده است. دیدگ...

پیشینیان به دلیل عدم آگاهی و اشراف به حیات پس از مرگ، باورهای گوناگونی به آن، داشته اند. از جمله این باورها «تناسخ» است که  طبق قانون کارما عبارتست از: کیفیت و چگونگی توالد ثانوی، حیات و سرنوشت بعدی انسان که طبق کردار و گفتار و پندار او در زندگی قبلی تعیین می­شود. این سلسله توالد، ادامه داشته و در نهایت طبق آموزه موکشه روح میتواند به نجات و رهایی برسد. «نظریه تناسخ» به عنوان نمودی از آداب و رسو...

محافظه کاری یکی از ویژگی های کیفی اطلاعات در گزارشگری مالی محسوب شده که سبب رویکرد محتاطانه در تشخیص و سنجش درآمدها و دارایی ها می گردد. این رویکرد نشان می دهد که نااطمینانی و ریسک ذاتی عملکرد، موضوعی مهم در انتخاب رویه های حسابداری شرکت است. از سویی دیگر اعتبار بخشی به اطلاعات ارائه شده توسط شرکت نیازمند حسابرسی است. بدیهی است که حق الزحمه حسابرسی تابعی از میزان ، حدود و ماهیت رسیدگی هاست. بنا...

این تحقیق همواره سعی بر آن داشته که دو نمایش نامه ی "آنتیگونی" نوشته ی سوفوکلیس و ژان آنوئ را از چهار جهت ساختاری، اجتماعی، سیاسی و نقش جندر به مقایسه بپردازد و نشان داده شد که علارغم فاصله زمانی از باستان تا قرن بیستم فرانسه تضاد و جدال میان شخصیت های "کریون" و آنتیگونی" بازتابی از جدل های میان ایده ها، شخص با جامعه، خانواده با جامعه و همچنین جدل های میان زن و مرد می باشد. ژان آنوی،زیرکانه به...

یکی از ادله اثبات وجود مبدأ هستی، «برهان نظم» است که از راه بررسی نظام دقیق و پیچیده عالم طبیعت به اثبات خدا می پردازد، این برهان به دلیل سهم زیادی که حس و تجربه در آن دارد و همچنین به دلیل انس بیشتر انسان با محسوسات و جهان ماده، فهمش برای غالب انسانهایی که با اصطلاحات پیچیده و فنی فلسفه و کلام آشنایی نیستند راحتتر است. و لذا انبیاء الهی برای هدایت مردم بیشتر به این برهان تمسک می نمودند، هرچند...

احمد بهشتی[1] این نوشتار نخست مروری دارد بر براهین خداشناسی که تحت سه عنوان جهان شناختی، انسان شناختی و وجودشناختی قابل جمعند و اگر برهان اخلاقی کانت را هم به حساب بیاوریم، تحت چهار عنوان گنجانیده می شوند. سپس توضیح می دهد که در منابع اسلامی ضمن توجه تام به تعدد دلیل و مدلول که مقتضای عناوین فوق است، از آن ها عبور شده، و سخن از وحدت دلیل و مدلول به میان آمده است؛ چرا که خدایی که ظاهر بالذات است...

از دیدگاه فخر رازی مسئله ماهیت‏داشتن خداوند مبتنی بر بحث اشتراک لفظی یا معنوی وجود است. بر این اساس او دیدگاه اشعری در مورد تفاوت ماهوی و وجودی واجب و ممکن را با براهین اشتراک معنوی وجود ابطال می‏کند؛ چراکه این دیدگاه مبتنی بر اشتراک لفظی وجود است. انتقادات فخر رازی به برهان ماهیت‏نداشتن خداوند و استدلال‏های او در اثبات ماهیت‏داشتن واجب‎الوجود، ناشی از مغالطه میان احکام ماهیت با وجود، ذهن با خا...

در سیر تکاملی اندیشه فلسفی مسلمین، صدرالمتألهین توانست بسیاری از معضلات اقطاب خود ازجمله در علم‌النفس را برطرف کرده، طرح نوینی از آن ارائه نماید. بدیهی است نفس‌شناسی ملاصدرا نیز بر مبادی و اصول فلسفی او استوار شده است. این پژوهش به‌دنبال تبیین تأثیر نظریه حرکت جوهری صدرا – به‌عنوان یکی از اصول بنیادین فلسفی‌اش- بر مختصات و تفاوت‌های نفس‌شناسی او می‌باشد. ازجمله این تأثیرات می‌توان به مباحث حدوث...

از مسائل مورد بحث در فلسفه و کلام اسلامی، شناخت ذات و صفات خداوند است. برای پی بردن به این شناخت، مکاتب و دیدگاه¬های مختلفی به وجود آمده¬اند. از جمله مکاتبی که در این موضوع صاحب¬نظر می¬باشد، مکتب ملاصدرای شیرازی است که مکتبی جامع از فلسفه، کلام و عرفان است، همچنین از گروه متکلمان مکاتب اشاعره، معتزله و امامیه می¬باشد. در این تحقیق با روش تحلیل اسنادی به بررسی اقوال متکلمان صاحب نظر در این موضوع...