یکی از نظریاتی که درباره ی خاستگاه قالب غزل بیان شده این است که تغزل قصاید را سرچشمه و اساس قالب غزل در قرن های بعد می دانند؛ از دیگر سوی می دانیم که تغزل قصاید در حقیقت پیش درآمدی است که در آن از ذکر محاسن محبوب و حکایت عشق و عاشقی یا وصف مناظر طبیعی از قبیل بهار، خزان و... بحث می شود. این پژوهش که به روش تحلیل و توصیف اشعار به جای مانده از رودکی انجام شده، بر آنست که چهره ی معشوق  شعر رودکی ر...

ناز و نیاز یکی از مضمون‌های غنایی متداول در غزلیّات عاشقانه و عارفانه‌ُ ادبیّات فارسی است و شاعران و عارفان هر یک به نوع خویش این مضمون را در اشعار به کار گرفته‌اند. اساس روابط در اشعار عاشقانه و عارفانه بر پایه‌ُ عشق استوار شده و معشوق اهل ناز و عاشق پر از حسّ نیاز است. در تمامی این روابط، زمانی که معشوق روی به ناز می‌آورد، طرف مقابل یعنی عاشق نیز خریدار ناز شده و احساس نیازمندی در او نمایان می‌گرد...

هدف این مقاله بررسی و تحلیل نوآوری‌های ابن نصوح‌شیرازی، شاعر قرن هشتم و نقش پیک‌ها در منظومه‌ی محبت‌نامه است. محبت‌نامه از منظومه‌هایی است که زیرمجموعه‌ی ده‌نامه‌ها قرار می‌گیرد. ده‌نامه؛ منظومه‌ای عاشقانه و روایی است در قالب تلفیقی غزل و مثنوی که بر اساس تبادل نامه میان عاشق و معشوق شکل می‌گیرد. الگوی اصلی اغلب ده‌نامه‌‌سرایان، ده‌نامه‌‌ی اوحدی‌مراغه‌ای است اما ابن‌نصوح در این عرصه‌، دست به نو...

این مقاله در پی شناخت رابطه عشق با جدایی و طلاق است. روش انجام پژوهش مردم نگاری و نمونه گیری هدفمند بود. پژوهش به مدت 12 سال اجرا شد و یافته­ها نشان می­دهند که در دهه­های اخیر اهمیت عشق در زندگی زنان افزایش یافته است. شایان ذکر است که مفهوم عشق نیز در خلال زمان دگرگون شده است. با توجه به نقش عشق در ازدوج می­توان سه نوع ازدواج سنتی، انتخابی و عاشقانه را شناسایی نمود. یافته­ها همچنین نشان می­دهد ...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. س...

یکی از محوری ترین مضامین متبلور در ادبیات موضوع زن است. کم تر شاعری را می یابیم که به این موضوع گریزی نزده باشد و تصویری از آن در شعرش تجلی نیافته باشد. تصویر زن در ادب سنتی فارسی و قدیم عربی هماره تصویری حسی است و این تصویر صبغه ای زن ستیز دارد . پرداختن به ویژگی های معنوی بانوان در شعر شاعران اندک و وصف معشوق و سخن از او وجه غالب و تبلور زیباترین تصاویر از زن است که آن هم در بیشتر موارد در...

تشبیه آن است که کسی یا چیزی را از نظر داشتن صفت یا صفاتی به کسی یا چیزی دیگر که آن صفت یا صفات را داراست، مانند کنیم. بهره گیری و دستمایه قرار دادن اندام های انسانی؛ نظیر زلف، قدو قامت، روی، دندان، لب، دهان، دل، خط، دست وکف وتشبیه آنها به عناصر دیگر و شکل گیری صورخیال زیبا دراشعار شاعران سبک خراسانی نمود چشم گیری دارد. وقتی پای معشوق ومحبوب به میان می آید، زلف مانند ریحان، مشک، غالیه، سنبل و زن...

--------

در دوره‏اى که به عصر تجدّد شهرت یافته، احترام به حقوق زنان، به‏تدریج وجهه قانونى به خود گرفت و نگاه دگرگونه جامعه را به این مسأله، در پى داشت. گذشته از نهادهاى مختلفى که اِحقاق حقوق زنان را وجهه همّت خود قرار دادند، نهاد ادبیّات نیز بیش‏تر از هر نهادى، در شکل‏گیرى این اندیشه، نقش ایفا کرد. از جمله شاعرانى که این مسأله در آثارشان قابل بحث است، "احمد شاملو" (الف. بامداد) است. تحقیق حاضر مسأله زن را د...

مقاومت پدیده ای درونی است که در برابر نیروهای بیرونی خود را نشان می دهد و لازمه زندگی است. این پدیده زمانی ایجاد می شود که تجاوزی ناحق صورت پذیرد، در این هنگام طرف مقابل به دفاع از خود می پردازد، بنابراین مقاومت انسان را به دفاع از خود تشویق و انسان را از پذیرش ظلم باز می دارد. ادبیات پایداری در دو شکل شعر و نثر بروز پیدا می کند و شاعر یا نویسنده با استفاده از هنر شاعری و نویسندگی در پی برانگیخ...