پژوهش پیش رو در پی بررسی معانی حروف الفبا و دلالت های آن در الفاظ و ترکیبات زبان عربی است. از دیرباز برخی از زبان شناسان بر این اعتقاد بودند که بین لفظ و معنا در ترکیب کلمات زبان عربی ارتباط خاصی است و یکسانی یا نزدیکی در مخارج صوتی کلمات، هم معنایی و یا مشابهت معنایی را نیز در بردارد. برای مثال برخی از حروف طبق تلفّظشان بر شدّت و صلابت و برخی دیگر بر نرمش و ضعف دلالت دارند. اکثریت اهل زبان معتقد...

کتاب اسرارالتوحید با تصحیح و تعلیقات مستوفای شفیعی کدکنی چند سال پیش به صورت مهذّب و منقّح، چاپ و منتشر شد. در این چاپ، گره بسیاری از مشکلات گشوده شده؛ ولی در برخی موارد، ابهاماتی چند، همچنان برجای مانده است. از جمله این مشکلات، فعل «بکفت» در عبارت «به ارادت شیخ بکفت» است که شفیعی کدکنی حدس زده اند که فعل «کفتن» در این جمله به معنای «انس و الفت گرفتن» آمده است. در این مقاله با شواهدی مستدل نشان د...

در ساخت کانونی­سازی گسسته، یک سازۀ واحد زیرساختی مانند ساخت ملکی گسسته شده و بخشی از آن پیش­آیند و بخشی دیگر ابقا می­شود. این ساخت را می­توان براساس اینکه هسته (سازۀ کانونی) از درون بند پایه یا بند پیرو حرکت کرده، به دو نوع کوتاه و بلند تقسیم کرد. سازۀ پیش­آیند دارای مشخصۀ کانون و تقابل است و تکیۀ زیروبمی نیز روی آن قرار دارد. تبعیت از جزیره و اصل کوتاه­ترین حرکت، عدم گسستگی متمم حرف اضافه، همب...

چند معنایی پدیده­ ای رایج در زبان است که تقریباً در تمامی سطوح زبان دیده می شود. ظهور رویکرد شناختی کمک شایانی به توصیف این پدیده نموده­ است. در این پژوهش، چارچوب معنی­ شناسی واژگانی شناختی برای مطالعۀ چندمعنایی«بر» به­ عنوان یک حرف اضافه و همچنین یک همکرد فعلی در افعال مرکب، در دو باب اول گلستان سعدی مورد استفاده قرار گرفت. یافته­ هاحاکی از آن است که چند­معنایی مقوله «بر» پدیده­ای نظام­مند بوده...

در طول عمر زبان فارسی، از «فارسی باستان» گرفته تا «فارسی دری»، تبدیل حروف به یکدیگر بارها رخ داده است. یکی از این تغییرات تکاملی، تبدیل حرف «ت» به «ذ» و سپس به «د» است. به این «ذال» که مخصوص واژه‏های فارسی است، اصطلاحاً «ذال معجمه» یا «ذال فارسی» گفته می‏شود. برای تلفظ ذال و دال این قاعده‏ وجود داشته که اگر ماقبل آن ساکن و غیر حرف «علّه» (واو، الف، ی) باشد، «دال» و در غیر این‌صورت «ذال» تلفظ می‏ش...

در این رساله به بررسی لغوی و تأویلی مفردات قرآنی حرف «ج» پرداخته ایم و هدف این است که بتوانیم درک صحیح از سخنان ائمه معصومین? داشته باشیم و به لایه های عمیق تری از معنا دست پیدا کنیم و انگیزه این کار قرارگرفتن در صراط مستقیم با تمسک به سخنان آن بزرگواران است. روش کار بر حسب الگوبرداری از مرحوم ابوالحسن شریف در تفسیر مرآه الانوار است؛ لذا ابتدا هر مفرده از نظر معنای لغوی بررسی شده و سپس با کمک...

«آ»، «الف»، «ا» و «ء (همزه)»اولین حرف الفبای زبان فارسی و عربی و نخستین حرف از حروف جمَّل و ابجد است. حرف «الف» در مقایسه با دیگر حروف الفبای فارسی، در ساخت تعابیر، ترکیب‌ها و مضامین ظریف ادب پارسی به‌کار می‌رود و یکی از پُرکاربردترین آن‌ها به شمار می‌رود. با بررسی کاربرد ادبی و هنری حرف الف در اشعار شاعران سبک خراسانی معلوم شد که در بیشتر اشعار این سبک، حرف الف مظهر و نشانة تنهایی، تجرّد، تفرّد، ذا...

در این مقاله مدلی بر اساس رفتار نوشتاری انسان و به منظور یادگیری نوشتن حروف فارسی در اندازه های مختلف پیشنهاد شده است. این مدل با تقلید از یک حرف نوشته شده به وسیله انسان، اقدام به رونویسی آن می کند. تقلید شامل دو مرحله درک و عمل است. در مرحله درک، اطلاعات مورد نیاز برای تولید حرف از الگوی اصلی استخراج می شود و در مرحله عمل، مدل اقدام به تولید حرف به صورت مشابه با الگوی اصلی می کند. برای نوشتن ...

بنظر می رسد توانایی افراد یک زبانه و دو زبانه در یادگیری زبان بعدی متفاوت باشد. نتایج تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه انجام گرفته است تا حدودی ضد و نقیض می باشد. بعضی از پژوهشگران نشان داده اند که فراگیران دو زبانه از گنجینه لغات بیشتری نسبت به یک زبانه ها برخور دارند. این توانای لغوی به آنها کمک می کند که ساختارهای دستوری از جمله پارامترهای دستور جهانی را بهتر و حتی سریعتر از یک زبانه ها بیامو...

بازشناسی کنیم و تا جایی که ممکن است به یک تقسیم بندی کامل از آن دست یابیم و همه ناگفته های این مقوله دستوری را تا حد امکان بیان کنیم و پس از این بازشناسی، معادل آن را در زبان عربی پیدا و معرفی نماییم. هر چند بر اساس جستجوهای متعدد، به این مهم دست یافتیم که اصطلاحی تحت عنوان «المتممات المنصوبه و المتممات المجروره» در آموزش زبان عربی به خود عرب زبانان وجود داردکه شامل چند مقوله مهم دستوری در نح...