چکیده شاعران عرب از زمان های بسیار دور با اسطوره آشنا بوده، از شخصیتها و چهره های اسطوره ای در اشعار و آثار خود بهره می جستند. اما پس از رستاخیز ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و ادبیات مغرب زمین، بهره گیری آنها از اسطوره شکلی تازه به خود گرفت. در این دوران شاعران عرب، اسطوره را به عنوان شیوه ای نو در بیان مفاهیم معین و روشی جدید در ارائه مکنونات قلبی شان و نیز ابزاری مفید در تصویرگری شعری به...

داستان نویسی در دهه های اخیر شاهد تحوّل شگرفی بوده است و نویسندگانی تجربه گرا پا به عرصه نهاده-اند. از میان این نویسندگان سید علی صالحی، شاعر و نویسنده ی معاصر ایرانی، پایه گذار جریان موج ناب و جنبش شعر گفتار در شعر معاصر و یکی از دبیران اصلی کانون نویسندگانایران است که در عین حال، با انتشار دو داستان بلند «چشم به راه بانو» و «مرگ پلنگ» توانسته جایگاه قابل قبولی در ادبیات داستانی به خود اختصاص د...

نقد روان شناختی، یکی از انواع رویکردهای نقد ادبی معاصر است که در قرن بیستم پس از آن که زیگموند فروید، علم روان کاوی را بنا نهاد و به تبیین ساختار روان و شخصیت انسان پرداخت، در حوزه ی ادبیات مطرح شد. این گرایش نقدی علمی است که در دو بُعد، از یک سو به انسان و خصوصیّات شخصی و روانی او، و از سوی دیگر، به انسان و ارتباط وی با افراد دیگر جامعه می پردازد. بُعد اوّل در حوزه ی روان کاوی شخصیت و بُعد دوّم در ح...

تکنیک های داستان نویسی جدید در غرب، در ادبیات داستانی امروز ایران نیز تأثیر چشم گیری داشته است. نمودهای تکنیک های مدرن را می توان در داستان های کوتاه منتشر شده در چند سال اخیر یافت. یکی از این نمودها تکنیک فراداستان است. فراداستان، تکنیکی است که در آن راوی در میانة داستان، به فرایند داستان نویسی و نوشتن و به داستان بودنِ داستان اشاره می کند. راوی با این تکنیک، بین داستان و مخاطب فاصله ایجاد می ک...

حیات بشر با اساطیر پیوند ناگسستنی دارد. این داستان های خیالی که گاه ریشه در واقعیت تاریخی دارند چنان با زندگی انسان درآمیخته اند که در برخی جوامع به عنوان حقیقت غیر قابل انکار پذیرفته شده اند در هم تنیده بودن اساطیر با زندگی بشر، چنان در ادبیات به عنوان جلوه ای از فرهنگ و تمدن انسان انعکاس یافته که امروزه اسطوره ها جایگاه کم نظیری در ادبیات ملل جهان و از جمله ادبیات عربی پیدا کرده است. ابراهیم ...

اگزیستانسیالیسم یا وجودگرایی از جدیدترین مکاتب فلسفی غرب در قرن20 است که تصویرگر اضطراب و تشویش مردم جهان پس از جنگ های جهانی بوده و تأثیرات بنیادینی بر ادبیات جهانی نهاده است. اندیشه های این مکتب از اوایل دهه ی50 و به دنبال تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه بعد از استقلال، در ادبیات داستانی این کشور پدیدار گشت و به طور قابل ملاحظه ای بر نویسندگان دهه ی60 و به شکلی ضعیف تر بر نویسندگان دهه ی...

مهدی اخوان ثالث علاوه بر اشعار و تحقیقات ادبی، خودآزمایی­هایی هم در داستان­نویسی دارد که از آنها به «ناپرهیزی» تعبیر نموده­است. این داستان­ها، هرکدام مؤلفه­ها و شناسه­هایی دارند. درنگ بر زبان و محتوای آنها، ضمن تبیین چندوچون هنر داستان­نویسی و تعریف تعلیق و شخصیت­پردازی، از دیالوگی که در ابواب اندیشگی و زبانی میان داستان­ها و شعرهای وی برقرار شده است پرده برمی­دارد. همچنین هرکدام از آنها را می ...

داستانی که برای کودک نوشته می­شود، نقشی بسیار مهم در تکوین شخصیت وی دارد. از طریق خواندن داستانهای خوب و آموزنده، کودک به بسیاری از ارزشهای اخلاقی پی می­برد. شجاعت، نوع دوستی، امیدواری، آزادی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم ارزشهایی هستند که هسته مرکزی بسیاری از قصه­ها و داستانهای کودکان را شکل می­دهند و باعث رشد مهارتهای شناختی، عاطفی و اجتماعی در کودکان می­شوند. این نوع اد...

شعر آزاد به عنوان راهکاری نوین برای به تصویرکشیدن احساسات شعرا از اهمیت به سزایی برخوردار است. میان ناقدان، اختلاف دیدگاه فراوانی دربارة تاریخ دقیق پیدایش آن و عیب ها و برتری های آن در مقایسه با شعر سنتی وجود دارد. برخی عقیده دارند شعر آزاد زبان عربی ریشه در موشح- نوعی شعر عامیانه که در آندلس پیدا شد- دارد. عده ای دیگر معتقدند ریشة شعر آزاد به «بند»- اگرچه پیدایش دقیق بند نیز مشخص نیست- می رسد،...

چکیده امروزه داستان کوتاه ـ به عنوان یک نوع ادبی ویژه و تأثیرگذار ـ جایگاهی چشمگیر در ادبیّات عربی دارد؛ امّا مراکز علمی ما آشنایی چندانی با داستان نویسی در جهان عرب ندارند. رساله حاضر، کوششی است ذوق آزمایانه برای ترجمه و شناساندن نمونه هایی از داستان کوتاه عربی به مخاطبان فارسی زبان. مجموعه داستان «السّاعه والإنسان» (1963)، اثر سمیره عزّام (1927 ـ 1967) نویسنده فلسطینی و شامل چهارده داستان کوتا...