از زمان آغاز تدوین حقوق بین­الملل دریاها، عامل جغرافیا نقش مهمی را ایفا کرده است. امروزه نیز مسائلی مانند وقایع قطب شمال و منازعات میان کشورها در بسیاری از نقاط دنیا بر سر قلمروهای دریایی، بیانگر این واقعیت است که عامل مکان، نقش اساسی در بحث­های میان کشورها دربارۀ ادعاهای حقوقی آنها بازی می­­کند. این پژوهش بر اساس دیدگاه نئورئالیستی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی این مسئله می‎پردازد که عوامل...

جغرافیا به‌عنوان علم تحلیل فضایی پدیده‌ها مبتنی بر سه هدف اصلی است: مطالعه ساختارهای فضایی، بررسی نظم مکانی _ فضایی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و تحقیق روابط و عملکردهای فضایی از طریق سطح‌بندی سلسله مراتبی سکونت‌گاه‌های شهری و روستایی. در نهایت نمود کاربردی جغرافیا یا «برنامه‌ریزی فضایی» به اصلاح ساختارهای فضایی، انتظام مکانی _ فضایی فعالیت‌ها و نظم بخشی روابط و عملکردهای فضایی می‌پردازد. در ای...

دو رکن اصلی جغرافیا را انسان و مکان شکل می‎دهد؛ به‎گونه‎ای که برخی جغرافی‎دانان از جغرافیا با عنوان علم مکان‎ها یاد می‎کنند. بحث دربارۀ هر مکان، اغلب در سه مقیاس جغرافیایی، یعنی محلی، ملی و جهانی مطرح می‎شود؛ زیرا در هر مقیاس، مجموعۀ متنوعی از پیوندها و شبکه‎های ارتباطی یا فرایندهای اجتماعی جریان دارند. برخلاف رشته‎های دیگر علوم انسانی، «هویت» در علم جغرافیا حاصل تعاملات متقابل بین انسان و مکان...

دراین نوشته براساس مسئلة «تمیز» یا «تحدید» که از مباحث مهم در فلسفة علم به‌شمار می‌رود ,تلاش به عمل آمده تا موضوع«مکان» به عنوان موضوع اصلی ومحوری دانش جغرافیا معرفی وتعیین گردد . سپس با ارائة آرا ونظرات تنی چنداز فلاسفه ودانشمندان دراین خصوص , نهایتاً براساس دیدگاه ما مکان به عنوان یکی از عوارض ذاتی اشیا ومعادل ابعاد هندسی اجسام مادی درنظر گرفته شده است که اوّلاً: مفهومی کاملاً عینی ومحسوس تلقی ...

امروزه مطالعات آب ­و­هواشناسی دیرینه به دلیل کاربرد در مسایلی چون بررسی تغییرات آب­ و­هوایی گذشته کره زمین، باستان‌شناسی، درک میزان تأثیر انسان بر تغییرات زیست­ محیطی، بازسازی داده‌های آب و هوایی طولانی مدت، شبیه سازی محیط‌های دیرینه یکی از محبوب­ترین زمینه ­های مطالعاتی شده است. از جمله روش­های متداول در مطالعات آب ­و­هواشناسی دیرینه روش گرده‌شناسی است و از جمله مهم­ترین ابزار این روش، اطلس ­...

به منظور مطالعه­ی سازند گورپی، برش چینه­شناسی تنگ زنجیران واقع در جنوب باختری کوار (جنوب خاوری شیراز)، انتخاب گردید. سازند گورپی در این منطقه، دارای 5 بخش به ستبرای 5/362 متر می­باشد و از تناوب شیل آهکی، سنگ­آهک مارنی، سنگ­آهک، شیل و مارن تشکیل شده است. همبری پایینی سازند ایلام با سازند گورپی به طور پیوسته و هم­شیب است و همبری بالایی سازند گورپی با سازند پابده به علت عدم وجود فرم­های شاخص ماستر...

تاثیر عوامل جغرافیایی بر رفتار انسان از دیر باز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است . عوامل طبیعی همواره به طور قابل توجهی در رفتار انسان و اعمال او تاثیر داشته بطوریکه تفاوتهای محیط طبیعی و با شرایط آب و هوایی مختلف می تواند عکس العمل های خاصی را در رفتار انسان داشته باشد . در این مقاله نگارنده با بهره گیری از تجربیات علمی و تعلیم و تربیت در کنار دانش جغرافیا تلاش نموده ارتباط انسان و محیط طبیع...

درک بهینه میان‌رشته‌ای‌ها، نخست، نیازمند واکاوی مفهوم مطالعات رشته‌ای است که بخش نخست این نوشتار را به خود اختصاص داده است. به باور بسیاری از اندیشه‌پردازان، ‌کاستی‌ها و نقاط ضعف مطالعات رشته‌ای،‌ پیچیدگی مسائلی که جامعه بشری با آنها روبرو شده است و تغییرات پارادایمی پدید آمده در عرصه جامعه بشری، که مسیر را برای گذر از جامعه صنعتی به سوی جامعه دانش هموار می‌کند، از جمله بایسته‌های پرداختن به فع...

چکیده تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می‌باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده‌اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده‌های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره‌ای از این آیات نیازمند دانستن علم جغرافیا می‌باشد. علاّمه طباطبا...

اقلیم یا همان آب و هوا از نقطه نظر میانگین وتغییر پذیری ویژگی های مرتبط مانند: دما ، بارش و باد در طول یک دوره ی زمانی که چندین ماه تا هزاران و حتی میلیونها سال را در بر می گیرد،نیز قابل توصیف است. اقلیم کره ی زمین بارها به دلایل طبیعی تغییر کرده است .اصطلاح تغییرات اقلیمی معمولا به تغییراتی اشاره دارد که از سالهای آغازین سال1990 میلادی در نتیجه فعالیت های بشر رخ داده است.این مسئله بیانگر نیاز...