اندیشۀ مرگ و زندگی یکی از مهم‌ترین اصول عقاید و باورهای آدمیان است. انسان از گذشته‌های دور تاکنون، بعد از آفرینش و مشاهدۀ مرگ، همواره در پی جاودانگی و در آرزوی بی‌مرگی بوده است. در باور مردم گذشته و در بیشتر آیین‌ها، مرگ پایان زندگی و نابودی مطلق نیست؛ بلکه می‌تواند عاملی برای زندگی بهتر و والاتر باشد. در اسطوره‌ و روایت‌های کهن مرتبط با انسان نخستین، حیوان (گاو) و گیاه، مرگ و زندگی از اهمیت خا...

از آنجا که بخش عمدة تاریخ نقاشی ایران را کتاب‌آرایی‌ تشکیل می‌دهد، برای ریشه‌یابی سابقة تصویری بسیاری از مضامین، همچون اساطیرِ ایران باستان، باید به این منابع مراجعه کرد. جمشید یکی از شهریاران مطرح اساطیری با ریشه‌های هند و ایرانی است که در شاهنامه‌های مصور بسیاری به تصویر درآمده ‌است. مجلس پادشاهی جمشید که در شاهنامة بایسنقری و مکتب هرات و در عهد تیموری خلق شده، از جمله سرآمدان آثاری با این مضم...

اگر چه از اولین بار از واژه ی «یوتوپیا» تامس مور نویسنده و فیلسوف انگلیسی استفاده کرده است ولی بشر از دیرباز در برابر ناکامی ها، بیدادگری ها، ناهمواری های زندگی سعی کرده بر بال اندیشه سوار شده طرح یک شهر آرمانی را تصویر کند. انگیزه ی او از بیان این شهر خیالی این بوده از که از دردها و رنج های خود بکاهد و معایب و محاسن جوامع را بازگو نماید در شاهنامه فردوسی نیز جلوه های از این شهر آرمانی دیده می ...

هدف از تدوین این پایان نامه شناسایی نمادپردازی های صورت گرفته در داستان رستم و اسفندیار در ارتباط با عنصر آب، با استفاده از روش شمایل نگاری است. بنابر روایت فردوسی در شاهنامه، اسفندیار روئین تن است اما رستم به راهنمایی سیمرغ به نقطه ضعف او پی برده و با پرتاب تیری او را به کام مرگ می کشاند. در اساطیر ایران کمان کشی از خویشکاری های مهم ایزدان باران آور در تقابل با نیروهای اهریمنی محسوب می گردد، و...

بررسی تطبیقی آثار ادبی همواره راز و رمزهایی را آشکار می سازد که در بررسی جداگانه آثار کمتر به آن توجه می شود رویکرد تطبیقی این امکان را فراهم می سازد که جنبه های مشترک و متضاد آثار و مهم تر از آن اندیشه های گوناگون در دو اثر با یکدیگر مقایسه شوند . درباره شاهنامه و حماسه های بلوچ تا کنون پژوهش های زیادی انجام شده اما آنچه تا کنون بدان پرداخته نشده ، بررسی مضامین مشترک آن هاست. در این رساله در ب...

اگر فاصله گرفتن از عشق های ممنوع را آزمونی برای جدا کردن ابر مرد از انسان عادی بینگاریم ، این عقیده را اثبات می کند که فاصله گرفتن از عشق های هوس آلود نماد کنترل قهرمان روحانی بر نفسش است. و چه خوب انسانها در هر مقطع ای مورد آزمایش جان و مال و ناموس قرار می گیرند و چه خوب است بدانیم عمر نوح هم داشته باشیم رفتنی هستیم و آنچه می ماند نام نیک و جاودانه است . فردوسی نخستین سراینده ایست که برای زنده...

از آنجا که به چگونگی ترکیب‌بندی و نظام حاکم بر طراحی تذهیب در نسخ خطی ایرانی تاکنون کمتر توجه شده است، مقالة پیش‌رو کوشیده‌ایم تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی موردی و با استفاده از شیوة مطالعة کمّی، از یک‌سو، تذهیب‌های دو نسخة خطی شاهنامة مصور و غیرمصور بایسنغری را معرفی و توصیف می‌کنیم و از دیگر سو، نظام حاکم بر طراحی آن را به بحث بگذاریم. این دو نسخه از آن جهت انتخاب شد که نه‌تنها دو نمونة با...

با ظهور مغولان (ایلخانان) در ایران، هنر مصورسازی کتاب به‌‌طور رسمی شکل گرفت و از این دوران به بعد این هنر مسیر شکوفایی را پیمود. شاهنامة بزرگ ‌مغولی (دموت)، شاهکار نگارگری عهد ایلخانی، به‌منزلۀ نخستین نسخۀ مصور درباری در دوران ابوسعید بهادر خان، در تبریز تصویرسازی شد و پس از آن به‌تدریج دیگر شاهنامه‌های مصور به‌وجود آمد. حضور چشمگیر زنان در نگاره‌های این نسخه، یکی از نکات متمایز این شاهنامه است...

فردوسی از شاعران بزرگ زبان فارسی است که در جای جای شاهنامه به نقل مسائل اخلاقی و تربیتی پرداخته است. گستردگی موضوع در شاهنامه نشان می دهد فردوسی بطور غیر مستقیم به تبین مبانی تربیتی پرداخته که در تعلیم و تربیت اسلامی مورد توجه بوده است. برای روشن شدن مطلب مبانی تربیتی فردوسی در شاهنامه را با نظریه ی تربیتی خواجه نصیر در اخلاق ناصری که از کتب پایه در علم اخلاق محسوب می شود مقایسه می کنیم. بین ان...

بعد از گرایش ایرانیان به آیین مقدس و حیاتبخش اسلام، مسیر فرهنگ گذشته آنان دگرگون شد و بتدریج دستورات و احکام این آیین جدید در سرتاسر شوون زندگی فردی و اجتماعی مردم این سرزمین پهناور رسوخ یافت . دانشمندان ایرانی در پایه گذاری تمدن و فرهنگ اولیه اسلام سهم بزرگی داشتند. تمدن و فرهنگی که از تماس و تلاقی دو فرهنگ اسلامی - ایرانی حاصل گشت . اجرای دستورات و قوانین اسلامی بناچار این ضرورت را ایجاب می ک...