جستاری درباره مناسبات فتحعلی‌شاه قاجار با دُرانیانِ هرات و کابل امیر آهنگران* علی‌اکبر رسولی** مینا کرمانیان*** چکیده‌‌ کابل و قندهار از شهرهای هرات در زمان فتحعلی‌شاه، بر اثر هم‌سایگی‌شان با هندوستان و هم‌زمان نزد شاه قاجار و دولت‌های انگلستان، فرانسه و روسیه مهم می‌نمود؛ چنان‌که قاجارها برای حاکم شدنِ دوبارۀ ایران بر این مناطق تلاش می‌کردند. مسئله شورش «خوانین» خراسان و سوء استفاده حاکمان دُرانی ...

بخش اول این رساله اختصاص دارد به سیستم حکومتی ایران در عصر قاجار. این بخش پنج فصل است که در فصلهای اول تا سوم به نقش شاه و شاهزادگان و دربار، روحانیون و ایالات در سیستم حکومتی ایران عصر قاجار پرداخته ام و تلاش نموده ام که از زوایای مختلف به این امر و علی الخصوص کلیه گروههائیکه پایه های حکومت مستبدانه قاجاریه بوده اند بپردازم. در فصل چهارم و پنجم این بخش به بررسی واژه های مشروطه و استبداد، ابتدا...

نقاشی دوره قاجار در زمان فتحعلی شاه که با نام «پیکره نگاری درباری » از آن یاد م یشود و نمونه های درخشانی از آن را شاهدیم، ریشه در تحولات هنری پیش از خود دارد. کتاب همگامی ادبیات نقاشی قاجار تألیف دکتر جواد علیمحمدی اردکانی با نگاهی به شعر و ادب فارسی، تاریخ سیاسی  اجتماعی و آثار نقاشی ایرانی به بررسی ویژگی های این بخش از تاریخ هنر ایران و بسترهای رشد آن م یپردازد. هدف مؤلف، اثبات ارتباط میان نق...

با ظهور و تثبیت مسلکِ نو ظهور شیخیه در کرمان، از آنجا که مؤسس و دیگر رهبران این طریقه با دولت قاجاری ارتباط خویشاوندی داشتد لذا بر اقتدار محلی آنان در عرصة سیاست در این شهر افزوده شد. خاندان ابراهیمی شیخی مذهب تنها به عنوان یک گروه مذهبی در کرمان به شمار نمی‌آمدند بلکه به سبب نفوذی که در بین حکام قاجاری داشتند با حضور خود در تشکیلات اداری و در اختیار گرفتن برخی مناصب حکومتی کرمان، بر تحولات سیاس...

امروزه، دوسوگرایی ارکان مختلف زندگی انسان ها را دربرگرفته و رواج آن به مسئله ای اجتماعی تبدیل شده است. برای ریشه یابی و کشف خاستگاه این مسئله بررسی گذشتة تاریخی آن ضروری می نماید. در این میان، دوران قاجار به دلیل اینکه در معرض چالش ارزش های سنتی و مدرن قرار داشته است، می تواند مولّد انواع دوسوگرایی در بطن خود باشد. بنابراین، این مسئله براساس مشاهدات سفر نامه نویسان انگلیسی- که در آن زمان با مردم...

دوره قاجار، دورانی است که فرهنگ و جامعه ایرانی با اندیشه و مظاهر دنیای غرب به طور مستقیم برخورد می کند. گرچه مراودات تجاری شاه عباس اول (سده 11 هجری)، شروع ارتباط ایران با اروپا و کشورهای بیگانه بود، لیکن برخورد همه جانبه با اروپا در دوران قاجار رخ داد. برخوردی که نه تنها اوضاع اجتماعی و سیاسی را تحت الشعاع قرار می دهد بلکه هنر را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در این دوره است که نقاشی ای تاحدی واب...

تاسیس سلسله قاجار همزمان با دو رخداد است که عبارتند از توجه مجدد به مذهب تشیع به عنوان دین رسمی کشور از سوی حاکمان قاجار و قدرت گیری روحانیون با تفوق مکتب اصولی بر اخباری که پیشرفت آن در طول دوران قاجاریه از قدرت نهاد سلطنت می کاست بنابراین شاهان قاجار توجه به مسائل مذهبی را برای جلب توجه روحانیون و مردم مدنظر قرار دادند. مردم نیز با آگاهی از کارآمدی مذهب در مواردی از آن برای مقابله با دولت و پ...

یکی از عوامل اصلی و اثرگذار در فرایند تحولات تاریخی و اجتماعی و پیدایش جنبش ها و انقلاب ها نقش رهبران است و بدون تردید پیروزی یا شکست انقلاب ها نیز تا حدود زیادی با چگونگی اندیشه و عمل رهبران ارتباط مستقیم دارد . انقلاب مشروطه نیز مانند انقلاب های دیگر از این قاعده مستثنی نمی باشد. رهبری هر انقلاب را می توان با در نظر گرفتن سه گونه کارکرد مورد تجزیه و تحلیل قرار داد: الف- رهبری ایدئولوژیک: در...

ظهور و گسترش تمدن جدید در غرب، و پیدایش مفهوم ترقی و پیشرفت و بعدها نظریه توسعه در آن دیار باعث شد تا دامنه و گستره آن به سایر کشورهای جهان نیز کشیده شود. ایرانیان نیز همانند سایر ملل جهان با تمدن جدیدی روبرو شدند که با آنچه که در کشورشان می گذشت متفاوت بود. بنابراین چاره را در این دیدند که برای عقب نماندن از توسعه و پیشرفت دست به کار شده و تلاش هایی را برای رسیدن به این مقصود انجام دادند. البت...