شاهنامۀ فردوسی سند هویّت ملی و دینی ماست و تحلیل ابعاد ساختاری و محتوایی، به‌ویژه بررسی‌های تطبیقی آن با متون اساطیری و دینی دیگر به منظور شناخت هرچه بیشتر رمز و رازها و دستیابی به آموزه‌ها و پیام‌های اخلاقی و معنوی این اثر شگرف در هر عصری و برای هر نسلی ضرورت دارد. در این جستار، با تجزیه و تحلیل ابیات شاهنامه و با بهره جستن از منابع معتبرشاهنامه­شناسی، اسطوره­شناسی و تاریخی، ابتدا به بررسی و تح...

دین به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدّن، پابه­پای بشر از دیرترین دوران تا به امروز در همۀ جوامع حضور داشته است. این پژوهش تلاش کرده است تا از دریچه منابع عربی، نگاهی به اعتقادات دینی ایرانیان بیفکند. نتایج نشان از آن دارد که در ایران باستان ‌باورهای دینی، به ویژه در حوزۀ سیاست اهمیّت فراوانی داشته است؛ به گونه­ای که دین و سیاست، دو برادر همزاد و یکی از مهم‌ترین ابزارهای برقر...

یکی از چالش‌های مطالعات دینی، نبود سنجه‌های معتبر برای اندازه‌گیری آن است. در این زمینه کوشش‌هایی شده است؛ اما نگاه به دین در جایگاه یک سرمایه در سنجه‌های موجود دیده نمی‌شود. در این مقاله با پایه‌های علمی و ابزار جهانی، سنجه‌ای برای سرمایه دینی ساخته شده و برای اندازه‌گیری و تحلیل آن، میان دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدرس به‌کار گرفته شده است. در این بررسی نخست سنجه طراحی و سپس پرسشنامه‌ آن ب...

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در صورتی که به عنوان سندی بررسی شود که مورد تأیید جمع کثیری از فقها و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است، حاوی مباحث صریح و مشخصی در زمینه سیاست اجتماعی است. بنابراین، مرور این قانون ما را با مجموعه‌ای از سیاستهای اجتماعی آشنا می‌سازد که به تأیید مراجع دینی نیز رسیده است. از سوی دیگر، تحول مفاهیم در حوزه‌های سیاست اجتماعی و مقایسه آن با منابع دینی نیز حاکی از همسوی...

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در صورتی که به عنوان سندی بررسی شود که مورد تأیید جمع کثیری از فقها و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است، حاوی مباحث صریح و مشخصی در زمینه سیاست اجتماعی است. بنابراین، مرور این قانون ما را با مجموعه‌ای از سیاستهای اجتماعی آشنا می‌سازد که به تأیید مراجع دینی نیز رسیده است. از سوی دیگر، تحول مفاهیم در حوزه‌های سیاست اجتماعی و مقایسه آن با منابع دینی نیز حاکی از همسوی...

با توجه به رویکرد دینی علامه مجلسی در پرداختن به حیات پس از مرگ، اصول و مبانی وی در این رابطه نیز متناسب با این رویکرد و برخاسته از منابع دینی است که یا به آن­ها تصریح کرده و یا می­توان آن­ها را از توصیفاتی که از حیات پس از مرگ ارائه داده، استخراج کرد. این اصول مشتمل است بر اصول خداشناختی، جهان­شناختی، انسان­شناختی و معرفت­شناختی، که می­توان آن­ها را در قالب دوازده اصل ارائه کرد. این اصول دربار...

خوراک از مهمترین مولفه های سبک زندگی مردم هر سرزمین به حساب می آید که از عناصر مختلفی متاثر می شود. دین و پزشکی از مهمترین این عوامل به شمار می آمده اند. دین زرتشت که به ویژه پس از رسمیت یافتن، نفوذ بسیاری در حوزه های مختلف زندگی ایرانیان یافت، وارد قلمرو طب و طب خوراک هم شد و مهمترین مولفه ی شکل دهنده آن شد. انحصار آموزش پزشکی توسط نهاد دینی سبب شد بسیاری آموزه های پزشکی جنبه دینی یابد. توصیه ...

ورود بابریان به عرصه ی سیاسی هندوستان با حضور و نفوذ صوفیان نقشبندی در آن خطه مقارن بود.دیدگاه های خاص بزرگان فرقه ی نقشبندی در لزوم نزدیکی به امراء وسلاطین از یک طرف ، و ارادت اجدادی تیموریان و اخلاف آنان (بابریان) در هند از طرف دیگر ،زمینه ی حضور و نفوذ آنان را در مسایل این عصر بیش از پیش فراخ تر نمود. از این رو، رد پای فکری و سیاسی صوفیان این فرقه به طور آشکار و نهان در حوادث عصر تیموری هوید...

این پژوهش که با هدف بررسی منابع انگیزش از دیدگاه علامه طباطبایی و آبراهام مازلو و مقایسه آن دو دیدگاه انجام شد به دنبال پاسخگویی به این سؤال بود که: منبع انگیزشی رفتار اخلاقی انسان‌ها چیست؟ روش این پژوهش تحلیل عقلی و نظری متون دینی و روان‌شناختی است. این پژوهش از یک‌سو، دارای رویکردی میان‌رشته‌ای بین اخلاق و روان‌شناسی و از سوی دیگر پژوهشی علمی _ دینی است. براساس بعضی از دستاوردهای این پژوهش، ع...

یکی از سؤال‌های اساسی در اندیشه پژوهشگران حوزه دین این است که آیا همه پیروان ادیان، اهل نجات هستند یا فقط عده‌ای خاص به نجات و رستگاری می‌رسند و مستضعفان ـ که جمعیت پرشماری از انسان‌ها را تشکیل می‌دهند ـ چه سرنوشتی در این زمینه خواهند داشت؟ منابع دینی و عالمان دین در این زمینه چه نظریاتی دارند؟ این مقاله به تبیین رابطه استضعاف دینی و نجات با مقایسه دیدگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری می‌پردازد. ...