شاهان صفوی به دلیل وضعیت سیاسی ـ اجتماعی ایران و مقابله با قدرت امپراتوری عثمانی و ایجاد وحدت سیاسی ـ مذهبی و تقویت و مشروعیت‌بخشی به حکومت خود، اقدام به رسمیت دادن مذهب تشیّع نمودند و به زیارت به عنوان یکی از مراسم مهم تشیّع دوازده امامی، که تأثیر بسزایی در تقویت باورهای سیاسی ـ مذهبی مردم نسبت به سلسلة صفویه داشت، توجه ویژه‏ای نشان دادند و به سفرهای زیارتی متعددی رفتند. در این مقاله، سعی شده اس...

یکی از اقلیت های دینی ساکن ایران در دوره ی حکومت صفویه، یهودیان ایران بودند. در دوره ی حکومت صفویان، قدرت سیاسی و نفوذ اجتماعی علما و روحانیون که غیر مسلمانان را کافر می-دانستند از جمله عواملی بود که وضع زندگی یهودیان ایران را در این دوره به صورت نا مطلوبی رقم زده بود. یهودیان که حضور دیرینه ای در تاریخ ایران داشته اند فراز نشیب ها و پیچید گی های بسیاری را به خود دیده اند. درگذر جوامع اسلامی اق...

 هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات مکتب جبل عامل در تحولات فرهنگی حکومت صفوی بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، ماهیت و وسعت مهاجرت عالمان جبل عامل به ایران، شکل‌گیری صفویه و ارتباط آن با فقیهان جبل عامل، تاثیرات جبل عامل بر تحولات اجتماعی صفوی و تأسیس مکتب فقهی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد  فقهای جبل عامل، به دلیل اتخاذ رویکرد اصولی در دستگاه فقاهتی خویش، حضوری فعال در سپهر اج...

به‌هنگام تأسیس حکومت صفوی سلاح آتشین عاملی مهم و تعیین کننده در جنگ‌ها بود. صفویان پس از جنگ چالدران به این موضوع آگاهی کامل یافتند و در طول دورۀ حکومت خویش توجه خاصی به ساخت و کاربرد توپ و تفنگ داشتند. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که صفویان در زمینۀ ساخت و کاربرد سلاح آتشین به چه پیشرفت‌هایی رسیدند؟ در این مقاله تلاش خواهد شد تا با استناد به منابع دست اول تاریخی و با رویکرد مطالعۀ تح...

نیمه اول صفوی یکی از اعصار طلایی هنر کتابت قرآن در ایران است و سبک ها و مکاتب هنری شاخصی در شهرهای مختلف تحت حکومت صفوی پدیدار شده است. یکی از مکاتبی که همواره در طول تاریخ ایران نقشی کلیدی در هنرهای مربوط به کتاب­آرایی ایفا کرده است، مکتب شیراز می­باشد. نقطه اوج هنر تذهیب نسخ دست نویس و قرآن­نگاری در شیراز را باید در سال های قرن نهم و دهم ه. ق جستجو کرد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است ک...

سیاست دولت صفوی دارای رویکردی چندگانه بود. همین ویژگی تلقی از آن را به عنوان یک دولت شیعی با کارکردهای عقیدتی دشوار می‌سازد. این رویکرد چندگانه­ هم در پیش‌برد سیاست داخلی خود را نمایان می‌ساخت و هم در عرصه­ سیاست خارجی نمود می‌یافت؛ چنان‎که اتخاذ سیاست‎های عقیدتی، ارجحیت مصلحت بر حقیقت و اولویت واقع‎گرایی بر آرمان‎گرایی حاصل آن بود. پژوهش حاضر با ابتنا بر این نگرش، به روابط اهل سنت کردستان با ح...

از اواسط دورة صفوی با اوج گرفتن مراودات تجاری و فرهنگی ایران با غرب، تحولی اساسی در شیوة نمایش «فضا» در نقاشی ایرانی پدیدار شد. از این زمان «پرسپکتیو» به شیوه‌‌هایی گوناگون در نقاشی ایرانی به کار بسته شد که تا دوران معاصر تأثیری عمیق بر فضای نقاشی ایرانی داشت. خاستگاه تاریخی این تکنیک رنسانس اروپایی بود، بنابراین ورود این تکنیک به نقاشی ایرانی می‌تواند تصویرگر نخستین بارقه‌های تأثیرات غربِ مدرن ...

صفویان نخستین سلسله­ حکومتی ایران بودند که توانستند ترکیبی پررنگ و نتیجه­بخش بین تصوف و تشیع ایجاد نموده و شالوده حکومت خود را بر آن قرار دهند. در پیدایش و قدرت­یابی صفویه، علاوه بر تشیع و تصوف و پیوند آن دو، مسألة آناتولی، خانقاه اردبیل و قزلباشان نقش مؤثری داشت. صفویان قبل از آن‌که باورهای شیعی را در خدمت اهداف سیاسی خود گیرند و گرایش­های سیاسی از خود نشان دهند، در عالم تصوف سیر می­کردند. قزل...

دولت صفویه که در سال 907 .ق / 1501 .م با ورود اسماعیل به تبریز و اعلام رسمیت مذهب تشیع تشکیل شد ، علاوه بر تمام تأثیراتی که در ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ایران داشت ، ساختار جدیدی از نظام سیاسی را عرضه نمود که تا مدت ها پایدار ماند . در این ساختار سیاسی مقامات جدیدی ایجاد ، مقاماتی حذف و مناصبی با تغییرات زیاد روبرو شد . در دهه های اولیه تشکیل این دولت ،مقام ًوکیل نفس نفیس همایونً که عه...

هدف این مقاله، نشان دادن عناصر اساسی مورد نیاز برای برپایی حکومت جمهوری از سویی و نشان دادن موضعگیری‏های حضرت امام (ره) در باره آنها از سوی دیگر بود. همان طور که در طول مقاله بیان شد، تمامی عناصر اساسی شرایط حکومت دینی به وسیله حضرت امام (ره) بیان نشده‏اند و از این جهت نمی‏توان به یک نظریه (theory)کامل از ایشان رسید. اما مکتب فقهی ـ سیاسی ایشان بویژه باارایه مقولاتی ؛ چون: تعریف عمومی‏تر از اجت...