مهم ترین جلوه معماری مذهبی جهان اسلام، طراحی و ساخت مسجد بوده که در این میان مساجد ایران در ارائه وتجسم شکوه و جلال و جمال عالم قدسی در خانه خدا نقش مهمی ایفا کرده اند. مکتب معماری خراسان شیوه ای بود که با آن مساجد چهار ایوانی در خراسان بزرگ شکل گرفت و آرام آرام شرق و غرب دنیای اسلام را در نوردید و وارد شبه قاره هند و پاکستان شد. در دوره گورکانیان هند و اوج ساخت شاهکارهای معماری آن عصر که در زم...

نظریه های معماری در طول تاریخ ریشه در مبانی و مفاهیم بنیادین عصر خود داشته است. این مبانی گاه در مقیاسی بزرگ، تمام شاخه های علوم را تحت تأثیر قرار می دهند و گاه در یک مقیاس کوچک، از وجود یک ذره، متأثر می شوند. این نوشتار بازخوانی از ظهور رویکردی در معماری معاصر به نام معماری حبابی1(بلابی تکتور یا بلابی تکچر) است. در این بازخوانی پس از تبیین دیدگاه های فلسفی فیلسوف معاصر«ژیل دلوز» (gilles deleuz...

اصل انعطاف‌پذیری به‌عنوان توانمندی محیطی، جهت پاسخگویی به استفاده‌های مختلفی که با اهداف گوناگون مردم سازگار باشد، از جمله رویکردهای قابل توجه در معماری مسکن است. در معماری غرب این موضوع پس از جنگ جهانی اول، به‌صورت گسترده و با ساختاری سازمان‌یافته، مطرح شد. این در حالی است که در معماری ایران، این موضوع به صورت ذاتی و کاملاً خودباورانه در مسکن سنتی هویدا است، متأسفانه به دلیل عدم شناخت کافی در م...

قیصرامین­پور و بدر شاکرالسّیاب به عنوان دو چهرۀ برجسته در ادبیّـات معـاصـر ایران و عراق، ضمن بهره­گیری از شاخص­های رمانتیسم و پردازش مؤلّفه­های خاصّ این مکتب در سروده­های خود، توانسته­اند با الهام از ظرفیت­های موجود، اشعاری زنده، دلنشین و متناسب با زمانه خود برجای گذارند.   خاطرات شیرین کودکی و حسرت تلخ بازگشت به آن دوران، ستایش از طبیعت ساده و بی­آلایش روستا و تنفّر از مظاهر ­تمدّن جدید، مرگ­اندیشی،...

کارخانه ی ریسباف بازمانده ای از مجموعه کارخانه هاییست که در دوره ی پهلوی اول در اصفهان تأسیس شدند و به نوعی تاریخ معماری صنعتی نوین اصفهان و ایران را تشکیل می دادند. به هر حال تحولات اجتماعی و شرایط زمان، موجب تعطیل شدن این کارخانه ها شد. اما آیا تعطیلی این بناهای ارزشمند که خود نمایانگر دوره ای از تاریخ اصفهان هستند باید به معنی تخریب آن ها باشد؟ آیا نمی توان با حفظ و تغییر کاربری کارخانه ی ری...

این مقاله در پی آن است که آیا نظریه‌های معماری محمل مناسبی برای اندیشة معماری بوده‌اند؟ منظور از اندیشة معماری تفکرات معماران در هنگام طراحی و اجرای ساختمان است، همچنین مباحثی که در دانشکده‌های معماری طرح می‌شود. به این منظور ابتدا صورت‌های گوناگون اندیشة معماری را تعریف می‌کند؛ نخست اندیشیدن معمار با قواعد برخاسته از عالم معماری، دوم اندیشة صاحب‌نظران با قواعد برخاسته از اندیشه، و سوم آن چیزی ...

گرایش به کاربرد نماد ، نشانه و رمز همواره با نوع بشر همراه بوده است. دیرپا ترین آنها را در آثار انسان‎های نخستین که به دلایل تکنیکی بیشتر در قالب نقاشی‎های دیواری است دیده‎ایم و در جامعه‎ی امروزی دیگر کمتر بستری را می‎توان یافت که در آن نشانی از نمادها و نشانه ها نباشد زیرا که نماد و نشانه برای بروز و ظهور، بستری جز ذهن خلاق خالق خود نمی طلبد، . اما نشانه نیز به عنوان یکی از اقسام رابطه، برای ب...

در جهت ایجاد محیطی پایدار و مناسب زندگی انسان، معماری کویری ایران به اصول و روشهایی دست یافته است که نه تنها تخریب و ضایعه ای را بر محیط تحمیل نمی کند ؛ بلکه فراتر از آن به عنوان عامل کمال بخشیدن به ماده نیز ایفای نقش می نماید . بررسی ویژگی های طراحی کالبدی معماری کویر و مصالح و روشهای اجرایی، نشان میدهد که در طراحی معماری، علاوه بر استفاده از   پتانسیلهای محیطی، از آلودگی و تخریب محیط ...

چهارطاق یا گنبدخانه از دوره ساسانی همواره در معماری ایران، نقشی پررنگ ایفا نموده است؛ به طوریکه پس از ورود اسلام نیز با وجود رواج مساجد شبستانی، به طور کامل کنار گذاشته نشده و به حیات خود ادامه می‌دهد. با این وجود، راهیابی تمام عیار گنبدخانه به مساجد ایران، در عصر سلجوقی صورت می‌گیرد. معماران ایرانی در سده پنجم، گنبدخانه را در قلب مسجد شبستانی جای داده و با استقرار ایوان­ها در چهار سوی حیاط، مس...