قرآن کریم جهت نیل به اهداف عالیه خود مفاهیم عقلی و غیبی را به زبان عامه مردم یعنی زبان تصویری، بیان داشته است؛ زیرا اسلوب تصویر آفرینی، مفاهیم را زنده، ملموس و حاضر در ذهن و تخیل می سازد و موجب اثربخشی بیشتر، جهت تعدیل در رفتار مخاطب می گردد. در این راستا قرآن کریم از تمام ظرفیت های زبان تصویری عربی ازجمله اشتقاقی و زایشی بودن و ساختارهای صرفی واژگان، در تصویرپردازی ها بهره برده است. پژوهش حاض...

کارکرد دیگرگون قافیه در غزل معاصر*   دکتر غلامرضا کافی1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز   چکیده قرن حاضر، عصر بدعت‌کاری خوانده شده است و به همین سبب، تحوّلات ادبی نیز در این دوره فراوان بوده و ادبیات فارسی گسترده‌ترین تحول ساختاری خود را در این قرن تجربه کرده است. بنیان این نوشته نیز برگونه‌ای تحول ساختاری در غزل معاصر به همراه نشان دادن طرفه‌کاری‌ها در قافیۀ آن استوار است....

گرچه از عصرجهان‌بینی اسطوره‌ای یعنی عصری که انسان می‌خواست با نیروی خیال و به زبان اسطوره، خود و جهان را تبیین کند، قرن‌ها گذشته است؛ اما انسان هرگز نتوانسته است، از جاذبة جادویی اسطوره بی‌نیاز بماند. هنرآفرینان همواره با انطباق اساطیر کهن با شرایط موجود به باززایی و نوسازی آن دست یازیده و از نیروی عظیم خیالی آن بهره گرفته‌اند. در عصر حاضر شاعران معاصر شعر فارسی به اقتضای فکر و فرهنگ خویش به با...

این تحقیق به بررسی ابزار نحوی نمود ساختار اطلاعاتی در نوشتار زبان فارسی در سه سیاق متفاوت مقالههای علمی، داستان کوتاه و متون خبری روزنامهها میپردازد. چارچوب نظری این پایاننامه را نظریه ساختار اطلاعاتی لمبرشت فراهم میسازد. منظور از ابزار نحوی در این پژوهش ساختهای نحوی مجهول، مبتداسازی، اسنادیشده و شبهاسنادیشده است. برای جمعآوری دادههای این تحقیق، برای سیاق داستان، از 1 داستان کوتاه منتخب جایز...

تمثیل در ادبیات عرفانی نقش بسزایی دارد. تمثیل­های عرفانی، تنها در گروهی از واژه­ها یا ترکیبات ظاهر نمی شوند بلکه گاهی تمثیل در یک واژه به کار می­رود از قبیل آب، آتش، باد، خاک، دریا، کوه و غیره. در این حالت پیوند تمثیل و نماد، ناگسستنی است. استعاره­ها کارکرد تمثیلی می­یابند. کنایات، مجازها و تشبیهات نیز از این آمیختگی، بیرون نیستند. ادبیات عرفانی به دلیل سر و کار داشتن با عموم مردم و به خاطر باف...

نوشتار پیش بر طرح این مسئله متمرکز است که چرا و متأثر از چه عواملی، شاهد ایفای نقش اجتماعی ادبیات شفاهی و نوشتاری در پروسۀ عصر نهضت هستیم؟ براساس الگوی تحلیل روایت متن و جامعه‌شناسی منابع، نتایج بررسی نشان می‌دهد که مضمون‌های تاریخی همواره از محورهای بحث در متون ادبی بوده‌اند؛ اما ادبیات جدید ایران، از وقایع مهم تاریخی ازجمله انقلاب مشروطیت، جنبش ملی‌شدن صنعت نفت، کودتای 28 مرداد 1332 و حوادث ع...

در این مقاله، سروده­هایی متعلق به خانوادة ادبیات شفاهی ایران از منظر برون­متنی و درون­متنی معرفی می­شود. سه­خشتی­های کرمانجی، سروده­هایی سه‌مصراعی‌اند که سابقة آنها به ادبیات دورة پیشااسلامی می­رسد اما هنوز در شاخة ادبیات شفاهی منطقة خراسان سروده و خوانده می­شوند. در زبان کرمانجی، سه­خشتی­ها را عمدتاً به آواز می‌خوانند و همین امر سبب افزودن پاره­هایی بر اصل سه مصراع می­شود. این پاره­ها بیشتر کار...

اگرچه مستندسازیِ وقایع و رویدادهای جامعۀ انسانی، از اهداف عکاسی مستند اجتماعی است؛ اما عکاس مستند اجتماعی، صرفا به رونگاری از واقعیت و وقایع‌نگاری گزارش‌گونه نمی‌پردازند؛ بلکه به گزینش و ترکیب عناصر و وقایع جامعۀ انسانی می‌پردازد و با قاب‌گذاری بر قطعه‌ای از واقعیتی اجتماعی در لحظه‌ای معین از زمان، عکسی می‌آفریند که مخاطب را به تماشا، تفکر، تأمل و داوری فرامی‌خواند و حتی می‌تواند واکنشِ عملی او ر...

پروپ در کتاب ریخت‌شناسی قصه‌های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه‌های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی‌اند. از نظر او کارکرد ساده‌ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

کسب و تقویت توانش ترجمۀ ادبی، امری مهم در آموزش ترجمۀ ادبی بشمار می‌رود و هدف از آن، توانایی دانشجویان در بازگرداندن محتوا و سبک زبانی و کارکرد متون ادبی بصورت معادل در زبان مقصد است. برای نیل به این هدف، می‌توان با توجه به دیدگاههای نظری و عملی مختلف در آموزش ترجمۀ ادبی و نیز روشهای متنوع تدریس در کلاس درسی، به کسب و تقویت توانش ترجمۀ ادبی دانشجویان کمک کرد. مقاله پیش‌رو، این هدف را دنبال می‌ک...