در این مقاله درخت به عنوان نماد انسان و آرزوهای انسانی مورد تحقیق و بررسی قرارگرفته است. وگونه های مختلف قداست درخت با برخی از اساطیر و ادیان ملل، مانند اساطیر ایران، هند، یونان، ژاپن... و نیز برخی از ادیان مطابقت داده شده است و این موارد در بعضی از متون ادب فارسی هم چون شاهنامهء فردوسی، کلیات خمسا نظامی و منطق الطیر عطار مورد بررسی قرارگرفته و نمایانده شده است که درخت در میان سمبل های ادبی ما ...

اسطوره­شناسی تطبیقی، از زمینه­های پژوهشی نسبتاً جدیدی است که از نیمة دوم قرن نوزدهم، به طور گسترده کاربرد یافته است. ارتباط این رویکرد، از یک سو در زمینة ادبیات تطبیقی و از سوی دیگر، در حوزة نقد اسطوره­ای پیوستگی و انسجام می­یابد. با اینکه ضرورت شناخت اساطیر ملل و اقوام جهان، به­صورت گسترده و تطبیقی، نخست از سوی پژوهندگان اروپایی احساس شد و پژوهش­های گسترده­ای انجام دادند که بیشتر محدود به اساطی...

در روایات و منظومه‌‌های داستانی ادبیات فارسی از زنانی جنگ‌جو و مستقل یاد شده‌ است که به صورت گروهی در کنار هم و به دور از مردان می‌زیسته‌اند و اداره امور زندگیشان در دست خودشان بوده ‌است. از این زنان در بیشتر اسکندر‌نامه‌‌ها اثری دیده می‌شود. در سام‌نامه نیز اشاره مختصری بدان وجود دارد. این مقاله در‌صدد است تا با نگرشی تطبیقی، داستان شهر‌ زنان را که درونمایه و مضمونی مکرر در ادبیات داستانی است ...

دین عمومی یونان باستان، دینی با ویژگی های منحصر به فرد بود، دینی اسطوره ای و مبتنی بر پرستش خدایان متعدد، خدایانی که در اساطیر و باورهای یونانیان ظاهر و رفتاری انسان گونه داشتند. دینی که به واسطه ی عدم وجود کتابی مقدس و تعدد معیارهای اخلاقی، فاقد نظام منسجم معرفتی و اعتقادی بود. در همین دوران و در زمان حکم رانی اساطیر، جهان بینی نوینی به نام جهان بینی فلسفی ظهور کرد که تفکر عقلانی را مبنای پژوه...

در اندیشة یونان باستان انسان و خدایان با یکدیگر نسب مشترک، آمیختگی و امتزاج دارند. قرابت میان انسان و خدا در اساطیر سبب شده است در سیر تحولات اندیشه نیز انسان یونانی با سهولت بیشتر، نسبت به سایر فرهنگ‌ها، جایگزین خدایان شود. این تساهل فرهنگی یونانیان با گذشت زمان خلع‌کنندة قدرت فرجامین خدایان و تسلط مطلق آن در اندیشه‌پردازی‌ها شد. سپس با انسانی‌شدن عقل الاهی بستر ظهور فلسفه مهیا...

در این مقاله ‘ تجلیات قدسی اعداد به عنوان سمبل هایی در عرفان و اسطوره در سه شاهکار بزرگ ادبیات فارسی : شاهنامه فردوسی(در قرن پنجم ) ‘ خمسه نظامی ( در قرن ششم ) ومنطق الطیر عطار( در قرن ششم ) مورد نظر قرار گرفته است و نیز در همین حال گونه های مختلف اعداد عرفانی و اساطیری با اساطیر ایران ‘چین‘هند‘مصر ویونان ونیز برخی ادیان پیش از اسلام مطابقت داده شده است . موارد مورد توجه در این مقاله عبارتند از...

هرکول، رستم و اسفندیار سه قهرمان اساطیر یونان و ایران اند. وجه مشترک هر سه انجام مأموریت های دشوار است. هرکول برای رسیدن به جاودانگی مأمور انجام دادن کار طاقت فرسا می شود. رستم برای نجات شاه کهنسال و اسفندیار نیز برای رهاییِ خواهرانش، باید از هفت خوان عبور کنند. در این مقاله، سه عزیمت مذکور را با الگویِ فرایند فردیت تطبیق داده ایم. مطابق با نظر یونگ، کهن الگوها محتویات ناخودآگاه جمعی بشرند و در م...

افسانه ها و اسطوره های کهن همواره نقش بسزایی در پیدایش فرهنگ و تمدن ملت ها گذارده اند و ادبیات نیز که برخاسته از فرهنگ و تمدن است، همواره به این افسانه ها و اسطوره ها که به نوعی تنها ادبیات شفاهی به جا مانده از روزگار کهن هستند، رجوع می کند.در طول تاریخ ادبی هر سرزمینی می توان آثار بسیاری یافت که از این اساطیر باستانی تاثیر گرفته اند و ادیبان بسیاری برای غنا بخشیدن به آثار خود از این داستان های...

اسطوره ها روایت باورهای اقوم گذشته دربارة خود، خدا، عالم هستی و مابعد الطبیعه به زبان رمز و در قالب داستان است؛ در حقیقت اسطوره ها برای توجیه آیین ها، رسوم و قاعده های اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی پدید آمده است و هدف اسطوره شناسی کشف اندیشة نهفته در اساطیر است که زیر بنای فرهنگ و روحیات هر قوم محسوب می شود؛ کشف و پی بردن به روحیات و ذهنیات مردمی که خواست و آرزو و بیم و امیدشان را به زبان رمز در رو...

آتش یکی از عناصر بنیادی ، در تکوین هستی و در جهان مادی به شمار می آید . با توجَه به ارزش و اهمیَت آن در زندگی بشر ، از دوره های باستان تاکنون ، روایت های اعتقادی و آئینی بیشماری را نقل کرده اند. جایگاه خدای آتش در باورهای ایرانیان باستان از مراحل گوناگون گذر کرده است . در متن های دینی واژه آتش همراه با صفات آتر و آذر آمده است . آتر را می توان خدای توانای پاک معنی کرد و پیدایش و پیوند صفات آتر را ...