الهی نامه اثر منظوم عطار نیشابوری است که شامل یک داستان اصلی و جامع است که در درون آن 246 حکایت برای توضیح مطالبی که در داستان اصلی آمده به مناسبت گنجانده شده است. در این پایان نامه ساختار داستان اصلی الهی نامه و حکایاتی که طبق تعریف پراپ در قالب قصه جای می گیرند، بر پایه ی نظریات این منتقد ساختارگرا، بررسی شده اند. نظریات پراپ که حاصل تجزیه و تحلیل یک صد قصه ی پریان روسی است، دربردارنده ی این ...

نشانه شناسی با طرح مفاهیمی چون: نظام، رمزگان، هویت ارتباطی و افتراقی نشانه ها و... روشی دیگرگون را در خوانش متون بنیان نهاده است. این دانش با تأکید بر عناصر درونی نظام، سازکار شکل گیری معنا را از طریق فرایند دلالتی نشانه ها به تصویر می کشد و به طبقه بندی و سازماندهی نشانه ها در جریانِ بظاهر آشفته و بی نظمِ متن می پردازد. الهی نامه عطّار از جمله متونی است که سهم بسزایی در شکل گیری و گسترش روایت های...

مسافر روحانی در جامعه ای زندگی می کند که آرزوها و آرمان های او توسط مردم هم زمانش بر آورده نشده، از این رو او می کوشد با ترسیم سفر روحانی خود مقدماتی برای عینیت بخشیدن بر ذهنیات خویش بیابد.ارداویراف در سفرنامهء خود با به تصویر کشیدن جنبه های خشن پادافره ها، بر آنست تا مردم را به سوی کیش زرتشتی بخواند. در قرن دوازده شاعری به نام دانته آرمان هایش را در محیطی خیالی و روحانی ترسیم می نماید. در سومی...

جستجو در آراء معرفت شناسیک متفکرین اسلامی حکایت از آن دارد که شناخت آدمی از سه راه امکان پذیر است: ۱- معرفت حسی ۲- معرفت عقلی ۳- معرفت شهودی. صوفیه معرفت شهودی را بالاتر از دو سطح دیگر می دانند. متکلمین اسلامی از واژه ای مشابه سود می جویند که به، اصطلاح معرفت در نزد صوفیه بسیار نزدیک است. این اصطلاح، «الهام» نام دارد. آیا می توان ادعا کرد عطار نیشابوری به عنوان یک صوفی، صاحب نظریه معرفت شناختی ...

تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در آثار داستانی، استعدادها و قابلیت هایی را باز می نمایاند که به کشف ساختـار منسجم و دقیقی از روایت اثر منتهی می شود؛ از این رو تشخیص گوناگونی کـانون های دیـد، شکل های مختلف ارتباط راوی با کانون ساز و زاویه دید از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از انواع تکنیک های روایی که می توان بر اساس آن توانمندی های داستان پرداز را در شکل دهی به ساختار و نظام روایی...

مناظره، نظامی مبتنی بر روایت است و پایه های سه گانه روایت را - چنان که کلود برمون پیشنهاد کرده است: تشریح موقعیت پایدار، امکان دگرگونی و تحقق یافتن یا نیافتن دگرگونی- می توان در طرح مناظره بازیابی کرد. در مناظره به دلیل ماهیت جدلی آن و امکان مجاب نشدن یکی از دو طرف، مجال بیشتری برای عرضه استدلالات متعدد و تمثیلات پیاپی و درازدامنی سخن فراهم است و از آنجا که سرانجام به غلبه یکی از دو طرف می­انجا...

با نگاهی گُذرا به آثار نگارین معراج نامه شاهرخی (840 ه.ق) و تصویرسازی های کمدی الهی به ویژه در بخش دوزخ توسط گوستاو دُره (1870م) در می یابیم که این تصاویر شباهت های بی نظیری با هم دارند.کمدی الهی دانته که بزرگ ترین اثر ادبی اروپا در قرون وسطی (1300م/699 ه.ق) است و معراج نامه (شرحی که به صورت نثر درباره پدیده معراج پیامبر اکرم (ص) نوشته شده) به عنوان دو الگوی سفر معنوی و روحانی به عوالم پس از مرگ ...

میزان اثرگذاری عالمان دین از بررسی دیدگاه های آنان امکان پذیر است. محمدامین استرآبادی، که به عنوان مؤسس یا مروج مکتب اخباری شناخته می شود، از این مقوله جدا نیست. بررسی آثار و اندیشه های مکتب اخباری، به خصوص بنیانگذار آن، از دیرباز مورد توجه جدی پژوهشگران بوده است. با اینکه اغلب کتب باقی مانده از استرآبادی از نظر حجم به حوزه های فلسفه و کلام مربوط می شود، نه بررسی کامل موضوعات فلسفی و کلامی و نه...

شریعت اسلام، ایمان به زندگی آخرت را از ارکان حیاتی بشر می داند و توجه به آن بیشترین تاثیر را در رفتار انسان دارد و زندگی بدون آن مفهوم صحیحی ندارد، زیرا مرگ حتمی و چاره ناپذیر است. عطار نیز در دو مثنوی الهی نامه و مصیبت نامه با استناد به قرآن و احادیث در قالب تمثیل و روایت، ابیاتی را در مورد رستاخیز، روز حساب و زندگی پس از مرگ سروده است، که بیانگر روحیه دینی اوست. این سالک فکرت به سه اصل مه...