بررسی آوایی تکیۀ واژگانی در زبان فارسی     وحید صادقی [1]   تاریخ دریافت: 20/1/90   تاریخ تصویب: 18/10/90     چکیده   در بیشتر پژوهش‏های انجام­شده دربارۀ تکیۀ واژگانی در زبان فارسی، تغییر‏های آوایی ناشی از جا‏به‏جایی محل تکیه در محیط دارای تکیۀ زیر‏و‏بمی بررسی شده و به همین سبب، F0 مهم‏ترین هم‏بستۀ آوایی تکیۀ واژگانی در‏نظر گرفته شده است؛ در ‏ حالی که F0 هم‏بستۀ آوایی تکیۀ زیر‏و‏بمی است؛ نه ت...

چسبیدن آن به نام کوچک هنگام تلفظ نام و نام خانوادگی است. به رغم این که کسرۀ اضافه به هر اسمی در ساخت های اضافی یا وصفی می چسبد، به هر نام کوچکی افزوده نمی شود. براساس مطالعات قبلی، تکیة اسم بر هجای آخر واقع می شود. بنابراین، این گونه برداشت می شود که چون نام و نام خانوادگی از مقولۀ اسم اند، تکیۀ آنها نیز لزوماً بر هجای آخر قرار می گیرد. ولی در این پژوهش به این نتیجه رسیده ایم که تکیۀ نام و نام خ...

ویژگی های آوایی و الگوی تکیۀ زیروبمی در گروه واژه بست و کلمۀ واجی نشان می‏دهد که گروه واژه بست با کلمۀ واجی متفاوت است. الگوی تکیۀ زیروبمیh* بر‏روی هجای آخر کلمۀ واجی و در گروه واژه بست، بر‏روی هجای قبل از واژه بست قرار می گیرد؛ بنابراین، از‏نظر نوایی واژه بست مستقل از کلمۀ واجی است؛ همچنین هیچ نشانه ای از نواخت کناری خیزانh- بعد از گروه‏های تکیه ای غیرپایانی یا غیر هسته دیده نمی شود؛ بلکه نواخ...

ویژگی‌های آوایی و الگوی تکیۀ زیروبمی در گروه واژه‌بست و کلمۀ واجی نشان می‏دهد که گروه واژه‌بست با کلمۀ واجی متفاوت است. الگوی تکیۀ زیروبمیH* بر‏روی هجای آخر کلمۀ واجی و در گروه واژه‌بست، بر‏روی هجای قبل از واژه‌بست قرار می‌گیرد؛ بنابراین، از‏نظر نوایی واژه‌بست مستقل از کلمۀ واجی است؛ همچنین هیچ نشانه‌ای از نواخت کناری خیزانH- بعد از گروه‏های تکیه‌ای غیرپایانی یا غیر‌هسته دیده نمی‌شود؛ بلکه نواخ...

 تکیه برجستگی یکی از هجاهای کلمه نسبت به هجاهای دیگر همان کلمه یا دیگر کلمات جمله است. دراین تحقیق با بیانی ساده به طرح مفهوم تکیه در گویش سیستان و انواع آن، شامل تکیه در کلمه و جمله همراه با ذکر نمونه و کاربرد آن پرداخته­شده. به­منظور بررسی تکیه، گفتار آزاد و ناآگاهانۀ مردم عادی ضبط و  سپس آوانویسی شده­است. هدف اصلی این تحقیق یافتن تفاوتی در تکیۀ گویش سیستان و تکیۀ  فارسی معیار است. نتیجه آنکه...

تکیه برجستگی یکی از هجاهای کلمه نسبت به هجاهای دیگر همان کلمه یا دیگر کلمات جمله است. دراین تحقیق با بیانی ساده به طرح مفهوم تکیه در گویش سیستان و انواع آن، شامل تکیه در کلمه و جمله همراه با ذکر نمونه و کاربرد آن پرداخته­شده. به­منظور بررسی تکیه، گفتار آزاد و ناآگاهانۀ مردم عادی ضبط و  سپس آوانویسی شده­است. هدف اصلی این تحقیق یافتن تفاوتی در تکیۀ گویش سیستان و تکیۀ  فارسی معیار است. نتیجه آنکه ...

با روی کارآمدن دولت صفویه، رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه­ای از عزاداری به نام روضه­خوانی و  نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعة کربلا با ایجاد تکیه­ها، حسینیه­ها و موقوفات به وجود آمد. این مراسم و آیین­ها در دوران قاجار برای کسب مشروعیت مردمی، با شدت و گسترش بیشتری دنبال می شد، در این زمان هر طبقه و صنف برای برگزاری عزاداری سعی می­کردند تا از طریق ساختن تکیه و وقف آن، ...

در مقاله حاضر، اثر سه عامل تکیة واژگانی، تکیة زیروبمی و جایگاه نوایی هجا را بر برجسته­سازی هجاها در واژه­های چندهجایی فارسی بررسی کردیم. نتایج اندازه­گیریِ فرکانس پایه نشان داد که هجای پایانی واژه به‌عنوان هجای تکیه­بر، محل دریافت تکیة زیروبمی است و هجاهای دیگر تغییرات زیروبمی مؤثر برای برجسته­سازی هجاها ندارند. نتایج مربوط به شدت انرژی نشان داد که شدت انرژی مانند فرکانس پایه هم‌بسته آکوستیکی تک...

مقالة حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی می‏پردازد و نشان می‏دهد که در چارچوب نظریة واج‏شناسیِ نوایی، تکیة واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت پیروی می‏کند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدۀ تکیة کلمة واجی یعنی راست‌رو است، اما در بررسی تکیة گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازه‎ایِ درونیِ سازة نحوی امری اجتناب‏ناپذیر است. اصل هسته‏گریزی (اسلامی، 1379 و 1384) به‌خوب...