بر اساس نظریة «دیالوگ» باختین، هر سخن در هر زمینه­ای، خواه ناخواه «گفت­وشنودی» است. این تئوری که در واقع واکنشی ضد فرمالیستی و ضداستالینی بوده­است، توجه خود را به نثر، به­ویژه به «رمان»(در معنای مدرن)  معطوف ساخته­است؛ امّا با اندکی توسّع می­توان این نظریه را در تحلیل متون منظوم فارسی(حکایات، حماسه، مثنوی­های عارفانه و عاشقانه)به­کار گرفت. باختین «گفت­وگو» را در مقابل مفهوم «تک­گویی»  قرار ...

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد. یکی از موضوعات فرااخلاقی، مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گرازه‌های اخلاقی می‌پردازد؛ بنابراین، ‌رابطه باید و هست در دیدگاه علامه طباطبایی در زمره مباحث منطقی فرااخلاق است که نوشته‌ای به روش این مقاله به آن نپرداخته است. نویسنده در این مقاله درصدد است تا دیدگاه علامه طباطبایی درباره ارتباط جمله‌های اخلاقی را در تمام جوانب تبیین و بررس...

در نوشته های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه دربارة خانواده محل بحث و جدل است. در مقالة زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه ها با یکدیگر و با ساحت خانوادة ساسانی می آید.

در نوشته های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه درباره خانواده محل بحث و جدل است. در مقاله زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه ها با یکدیگر و با ساحت خانواده ساسانی می آید.

جدل یکی از مباحثی است که در منطق از جایگاهی خاص برخوردار می باشد. و از آن ، در مواردی که به انحا متعدد ، از آوردن برهان معذوریم، می توان کمک جست. لذا در این مختصر در ضمن آرا ابن سینا و خواجه ، بیان یک دوره کامل از مباحث جدل، وجه همت قرار گرفته است، بدین طریق که بعد از ذکر یک مقدمه وارد بحث بررسی بین آرا آن دو بزرگوار شده و در پایان ، مبحث نتیجه گیری (موخره ) ذکر شده است. (در واقع این پایان نامه...

گفتگو یا حوار یکی از عناصر داستان است که باعث حرکت و پویایی آن می‌شود گفتگو به معنی تبادل کلام بین دوطرف است و مقصود از حوار کشف حقیقت است برخلاف جدل، که گفتگوی بین دو طرف است و خصومت در آن شرط اساسی است ولی در گفتگو هیچ ضرورتی ندارد که خصومتی بین آن دو وجود داشته باشد. واژه‌ی حوار سه بار در قرآن کریم ذکر شده که به معنای تبادل کلام آمده است. در قرآن کریم، گفتگوهای فراوانی در زمینه­های متعدد آ...

دانش و خردافزاری در یک دوران، اکسیر زندگی آدمی و دریچه‌ای به سوی روشنایی و جستجوی حقیقت شناخته می‌شود و در دوران دیگر، ویرانگر و جهنّمی. فرانسیس بیکن در آرمانشهر خویش با چراغ دانش به دنبال سروری بر جهان است؛ این در حالی است که در قرن نوزدهم ویلیام بلیک در سردرگم آباد جهنم بر سرنوشت شومی که کارگاه بزرگ خرد گریبانگیر پویندگی خیال و اندام‌وارگی هستی جاودان کرده‌ بود، می‌گرید. این مقاله با گذر از ...

پژوهش حاضر با هدف استنباط و واکاوی اصول حاکم بر گفتگوی تربیتی، به سراغ دو منبع قرآن و دیالکتیک افلاطونی رفته است. برای این منظور گفتگوهای تربیتی قرآن(شامل 37 گفتگو) و بخشی از آثار افلاطون(شامل سه رساله جمهوری، منون و ایون) را مورد تحلیل و بررسی روشمند قرار داده است. حاصل این بررسی، استخراج مجموعه روش های بکار گرفته شده در این گفتگوها است که از تحلیل و دسته بندی روش ها، به اصول حاکم بر گفتگوی تر...

هر چیزی که ساختار منسجم و معقولی دارد، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. قرآن کریم نیز در مقام کتاب آسمانی ای که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. از آنجا که قرآن کریم بر انسان ها نازل شده و قصد خروج انسان ها از ظلمت ها به نور را دارد باید دارای ساختاری بر وفق ادراک انسان ها باشد. ساختار فکری و ادراکی انسان ها بر ساختار منطق ارسطویی ـ که چیزی جز ساختار ادراکی و فکری ...